Page 319 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 156

4. ÜNİTE > Destan/Efsane Kazanım A.2.10: Metnin üslup özelliklerini belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Efsanede Üslup 35 dk.

Amacı Metne özgü dil ve anlatım özelliklerini belirleyebilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)
Gölcük Gölü (Batık Kent) Efsanesi– I
(Hazar Gölü sularının derinliklerinde bulunan Batık Kent ile ilgili çeşitli efsaneler anlatılmaktadır. Hazar
Gölü diğer adıyla Gölcük Gölü, Elazığ’ın güneydoğusunda bulunan ve il merkezine 26 kilometre uzaklıkta
olan tektonik bir göldür.)

Zamanında Hazar Gölü’nün bulunduğu alanda büyük bir şehir olduğu, bu şehirde yaşayanların çok
zengin oldukları ve bolluk içinde yaşadıkları, şehirde yaşayan halkın çok cimri olduğu, kimseye de
yardım etmedikleri söylenmektedir.

Bir gün dilenci bir kadın bu şehre gelir. Bazı söylentilere göre gelen bu kadın, Hızır Aleyhisselam’dır.
Kadın bu şehirde yaşayan insanlardan kapı kapı gezip tuz ister. Ama kimse kadına tuz vermez, ver-
medikleri gibi de kadını azarlarlar. Şehirde bulunan yaşlı bir kadın sadece dilenci kadına tuz vermiş.
Bunun üzerine kadın: “Bu gece sabaha kadar şu evin dışındaki bütün evler su keser.” diye beddua eder.
Sabah olduğunda tuz veren yaşlı kadının evi dışındaki bütün evler su içindedir. Gölün altındaki Batık
Kent’in gizemi bölge halkınca bu efsaneye dayandırılır.
Hazar Gölü (Batık Kent) – II
Zamanında bu civarlarda yaşayan ve pek kimse tarafından bilinmeyen hamile bir kadın yaşarmış. Ka-
dın yoksulluk içinde yaşıyormuş. Kadının bir gün evinde yiyeceği kalmamış. Yiyeceği olmadığı için
Hazar Gölü’nün bulunduğu alanda olan köye gider. Köyden ekmek, yemek kokuları gelmektedir. Ha-
mile ve aç olan kadın ev ev dolaşarak ekmek ister. Kimse kadına yiyecek bir şeyler vermez. Kadın en
sonunda: “Bu köy su keser, ben de taş keserim.” diye beddua eder. Allah tarafından kadının bedduası
kabul olunur. Her tarafı sular kaplar, köy sulara gömülür; hamile kadın taş kesilir.
Bugün Hazar Gölü’nün altında kalan yerleşim yerinin o köy olduğuna, gölün güneyinde yere uzanmış
hamile kadın görüntüsünü andıran dağın ise taş olan hamile kadın olduğuna inanılır.

(Elazığ İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü, https://elazig.ktb.gov.tr/TR-58522/efsaneler.html)

1. Efsaneler sanatsal üslup kaygısından yoksun kısa anlatılardır, efsanelerin günlük konuşma diline
bağlı söyleyiş özellikleri vardır.
a) Okuduğunuz metinlerde günlük konuşma dilinde sıkça kullanılan deyimlerden hangilerine yer
verilmiştir? Belirtiniz.

b) Okuduğunuz I. metinde geçen Şehirde bulunan yaşlı bir kadın sadece dilenci kadına tuz vermiş.
Bunun üzerine kadın: ‘Bu gece sabaha kadar şu evin dışındaki bütün evler su keser.’ diye beddua
eder. cümlelerinde günlük konuşma dilinin kullanılmasından kaynaklanan anlatım bozukluğu-
nu giderip cümleleri tekrar yazınız.

317