Page 318 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

155 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Döne Sultan üzüldü: “Bakın şu yiğit olacak adamlara. Beni alıp giderler mi, hiç derler mi ki bizi bu kız
kurtardı; bunu götürüp muradına erdirelim, demez bunlar.” diye kızdı, söyledi. Köroğlu ile Isabalı at
bindiler. Döne Sultan’ın önüne geldiler.
Döne Sultan’ın gözleri haziran yağmuruydu. Isabalı:
— Ağlama Döne Sultan, senin de gideceğin günler yakın, dedi.
(…)
Ümit Kaftancıoğlu, Köroğlu Kolları
Kelime Dağarcığı:
azm-i rah etmek: Yolculuğa niyetlenmek. fırkat (firkat): Ayrılık. keleş: Yiğit, cesur, bahadır. menzil: Yolculukta dinlenmek
amacıyla durulan veya konaklanan yer. sıla: Gurbetteki bir kimse için doğup büyüdüğü ve özlediği yer.
1. Okuduğunuz metinde kahramanlar arasındaki bazı diyalogların manzum olarak ifade edilmesinin
anlatıma katkısı nelerdir? Açıklayınız.

2. Döne Sultan’ın gözleri haziran yağmuruydu. cümlesini mecazi bir ifade kullanmadan yazınız. Cüm-
lenin asıl şeklinin mi, sizin yazdığınız cümlenin mi metinde kullanılmasını tercih ederdiniz? Ge-
rekçesiyle belirtiniz.

3. Okuduğunuz metinde anlatıcı, bazı durumları doğrudan belirtmemiş, sözcüklerin çağrışım değe-
rinden yararlanmayı tercih etmiştir. Metinde geçen aşağıdaki ifadelerin size çağrıştırdığı ilk kavra-
mı, cümlelerin karşısına yazınız.
Isabalı, yüzünü göklere çevirdi... :
Döne Sultan, parmağını ısırdı. :
Nasıl elini attı, taşı yirmi adım öteye savurdu. :
Keleşler şimdi saçlarını yolmakta. :

4. Okuduğunuz metinde Geldiler Döne Sultan’ın sarayına.”, “Padişah duyar, Bolu Beyi duyar; başınız
derde girer, sizin de benim de. Bakın şu yiğit olacak adamlara. vs. devrik cümlelerin tercih edilmesi-
nin amacı ne olabilir? Açıklayınız.

5. Okuduğunuz metinde geçen Bir yandan Döne Sultan’ı sevmeye başlamış, onun aşkı, bir taraftan
Köroğlu’na bağlılığı… cümlesinde okuyucunun hayal gücüne bırakılan bölümünü anlatıcı hangi
deyimlerle tamamlayabilirdi? İki örnek veriniz.

6. Okuduğunuz metinde yer alan …şimdiye kadar sana böyle yakarmış mıydım? ve Beni alıp giderler
mi, hiç derler mi ki bizi bu kız kurtardı?.. ifadeleri cevap beklemeyen soru cümleleridir. Sizce yazılı
ve sözlü anlatımda neden bu tür soru cümlelerine başvurulur? Düşüncelerinizi belirtiniz.

316
Hazırlayan: Ahmet ASLAN