Page 403 - Türk Dili ve Edebiyatı - 10 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10 196

5.ÜNİTE > Roman Kazanım A.2.10: Metnin üslup özelliklerini belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Metnin Üslup Özelliklerini Buluyorum 25 dk.
Amacı Örnek metinlerde dil ve anlatım özelliklerini belirleyebilmek. Bireysel

Yönerge Metni okuyunuz. Aşağıdaki soruları okuduğunuz metin çerçevesinde cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Çengi

Bundan otuz otuz beş yıl kadar önce Şehzadebaşı’nda Canberd Bey adında bir zât vardı. Bilmem tanır
mıydınız? Fakat tanımasanız da yadırganmaz. Zira onun kapı komşuları da yanı başlarındaki evde
Canberd Bey’in oturduğunu biliyorlardı. Bu zâtın hususiyetlerine dair aslâ malumatları yoktu.

Şaştınız mı? Aslında kapı bir komşularının yalnızca ismini bilip de hususiyetini bilmemesi İstanbul’da
şaşılacak şeylerdendir. Eğer İngiltere’de olsaydınız buna kimse şaşmazdı. Belki komşunuzun ismini
bilecek kadar malumatınızın olmasına şaşanlar olurdu. İstanbul’da ise bir komşunun kendi bilemediği
bazı hallerine varıncaya kadar komşuları öğrenmezlerse bir türlü rahat edemezler.
(...)

Bizim Canberd Bey ise koca İstanbul içinde bir istisna idi. Ama zannetmeyiniz ki Canberd Bey’in
komşuları meraksız olduklarından halini tetkik edemediler! Hayır! Komşuları birkaç sene meraktan
çatlamışlardı. Fakat Canberd Bey’in hususiyetlerini öğrenmek mümkün olmayacağına birkaç senelik
tecrübeleriyle hükmettiklerinden, artık vazgeçmişlerdi.

Evin bütün kalabalığı bu ak Arapla Canberd Bey’in kendisinden ibaretti. Dışarıdan eve gelecek mi-
safirler, Bey’in evden dışarı çıkmayışını bir zamana kadar engel saydıktan sonra, artık ona da kulak
asmamak istemişlerdi. Bey selâmlık kabul ettiği odada oturursa, biz de haremdeki kadını görürüz, diye
yine gelmeye cesaret etmişlerse de bunlardan bir çoğuna Canberd Bey kapıyı açtı ve şu cevabı verdi:
– Hanımlar! Bu evde sizinle görüşebilecek kadın yoktur!..

Bazı kere evine girip çıkarken bu zâtın simâsı görüldü. Uzun boylu, iri kemikli, geniş omuzlu, kızıl
benizli, kır düşmüş kara bıyıklı, kara saçlı, kara gözlü, dinç ve çevik bir adamdı. Ak Arap karısının ise
kimse tarafından ne şekli görülmüştür ne de simâsı!

İşte Canberd Bey hakkında dışarıdan verilebilecek malumat bundan ibaretti. Kendisini bu kadar gizle-
yen bir adamı tanımamakta herkes mazurdur.
Bu adamın Mısır kölemenlerinden olduğu rivayet edilir. Adının Canberd Bey olmasından da anlaşı-
labilir bu.

Fakat Canberd Bey bu hikâyenin birinci derecede olmazsa bile ikinci derecede sayılan unsurlarından
olduğu için biz, hakkındaki bilginin yalnız bu kadarıyla kalmayacağız. Hikâyenin yazarı olduğumuz
için bazı gizli kapaklı yanlarını da bilmemiz tabii karşılanacağından, okuyucularımıza bu bölümde
bazı açıklamalarda bulunacağız.

Ahmet Mithat

401