Page 211 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 211
100 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
1. Yardımcı bezler tarafından üretilen seminal sıvının tek görevi spermleri yumurtaya taşımak mıdır?
Kısaca açıklayınız.
Yönerge Polikistik Over Sendromu ile ilgili görsel ve metini inceledikten sonra soruları cevaplayınız.
2. Testisleri skrotum torbasına inmemiş erkeklerde yeterli sayıda ve kalitede sperm üretilemez. Sürekli
çok sıcak su ile banyo yapan ya da çok sıkı iç çamaşırı giyen erkeklerde de yeterli sayıda ve kalitede
sperm üretilemeyebilir. Bu iki durumun benzerlik göstermesini nasıl açıklayabilirsiniz?
Gel men n
Durması
X
3. Ölü sperm hücrelerinin yumurtayı dölleyebilmesi mümkün müdür? Sperm sayısı az olduğunda ya Görsel 1: Normal yumurtalık Görsel 2: Normal ve Polikistik yumurtalık Görsel 3: Polikistik yumurtalık
da semen içinde sperm bulunmadığında bebek sahibi olmak mümkün müdür? Kısaca açıklayınız.
Sibel ile Ahmet’in çok mutlu bir evlilikleri vardı. Ancak bir türlü çocukları olmuyordu. Sibel ergen-
lik döneminde âdet düzensizliklerinden, sivilcelerden, kilolu oluşundan, kilo verememeden ve aşırı
tüylenmeden muzdaripti. Bu problemler hâlâ devam etmekteydi. Sibel ve Ahmet çocuk sahibi olmak
için bir uzmandan yardım almak istediler. Çeşitli testlerden sonra Ahmet’te bir sorun olmadığı, fakat
Sibel’de gebe kalmayı zorlaştıran Polikistik Over Sendromu (PKOS) olduğu söylendi. PKOS bir yu-
4. Erkek üreme sisteminde bulunan prostat bezi ile ağız boşluğunun yutak bölgesinde bulunan epiglot- murtlayamama durumudur.
tisin (gırtlak kapağı) görevleri arasında bir benzerlik kurabilir misiniz? Kısaca açıklayınız. Sağlıklı bir kadın ayda bir yumurta oluştururken bu durumun görüldüğü kadınlar çok sayıda yumurta
üretir ancak bu yumurtaların hiçbirini tam olgunlaştıramaz ve yumurtlayamaz. Ultrason ile bakıldı-
ğında yumurtalıkta olgunlaşamamış yumurtaları barındıran çok sayıda içi sıvı dolu foliküller görü-
lebilir. Foliküller yumurtalıkta artmaya başladıkça foliküllerden erkeklik hormonu olan testosteron
da salgılanmaya başlar. Testosteron sivilcelerin ve tüylenmenin artışına, saç dökülmesine neden olur.
Yumurtlama olmadığı için vücutta progestron hormonu da azdır. Eğer progesteron oranı yüksek ise
5. Sperm hücreleri mayoz bölünme ile oluştuğu için farklı genetik kodlara sahiptir. Bu spermlerden iste- yumurtlamanın olduğunu gösterir. Progesteron değeri düşük ise yumurtanın folikülden çıkmadığına
nen özelliklere ve cinsiyet kromozomuna sahip olanın seçilerek yapıldığı suni döllenme sonucu dün- işaret eder. Progestron östrojenin etkisini azaltan bir hormondur. Östrojen rahim iç duvarını (endo-
yaya gelecek bebeklerde “genom” düzenlenebilir mi? Bunun sakıncaları ve avantajları neler olabilir? metriyum) kalınlaştıran bir hormondur. Peki, PKOS’nun nedeni nedir?
PKOS’nun nedeni tam olarak bilinmemektedir. Sağlıklı bir kadında yumurtlamadan önce FSH mik-
tarı LH’dan çoktur. FSH ve LH birlikte yumurta yapımını, LH yumurtlamayı sağlayan hormondur.
PKOS’lu kadınlarda ise FSH, LH’dan azdır. Yumurta tam gelişemez ve yumurtlama olmaz. PKOS’un
kilo ile ilişkisi de vardır. Aşırı kilo pankreasın aşırı insülin salgılamasına ve insülin direncine neden
olur. İnsülin direnci hem FSH - LH dengesinin bozulmasına hem de yumurtalıktan testosteron salgı-
6. Tüp bebek yöntemi hangi kadınlarda uygulanamaz? Gerekçeleriyle açıklayınız. lanmasına neden olur.
Turk Hij Den Biyol Derg, 2016; 73(1): 81 - 88
1. Bir kadın doğum uzmanı olduğunuzu düşününüz. Hastanıza PKOS teşhisi koymak için nelere
bakardınız?
7. Yumurtanın dışında bulunan Zona pellusidanın döllenme ve türlerin korunması açısından önemi
nedir? Gerekçeleriyle açıklayınız.
208
Hazırlayan: Dr. Figen EMEKSİZ AYRANCI
