Page 210 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 100

1. ÜNİTE > İnsan Fizyolojisi Kazanım 11.1.7.1 Üreme sisteminin yapı, görev ve işleyişini açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi YAŞAMIN TEMELİ ÜREME 35 dk.
Amacı In vitro fertilizasyon yöntemlerini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Dİ İ ÜREME SİSTEMİ TESTİS ANATOMİSİ
Fallop tüpü Rah m

Kan damarları
Sperm kanalı
Ep d d sm s
Yumurtalık
K rp kl hun Endometr um Test s
Rah m ağzı
Vaj na

Görsel 1: Dişi üreme sistemi Görsel 2: Testis anatomisi
SPERM VE YUMURTANIN YAPISI
Yumurta
s toplazması Zona pellus da
Akrozom
Ba

M tokondr
Kuyruk
Kutup hücres
Çek rdek
Görsel 3: Sperm ve yumurtanın yapısı

İnsanda erkek üreme sistemi testisler, yardımcı bezler ve penisten oluşur. Testislerin temel görevleri
erkek üreme hücreleri olan spermlerin üretilmesini sağlamak ve hormon salgılamaktır. Her testis içeri-
sinde spermatogenezle spermlerin üretildiği kıvrımlı seminifer tüpçükleri bulunur. Seminifer tüpçük-
lerinde sertoli hücreleri, leydig hücreleri ve sperm ana hücreleri vardır. Üretilen spermler epididimis
kanallarında yaklaşık 20 günde olgunlaşır, hareket yeteneği kazanır. Olgunlaşan spermler epididimis-
ten vas deferense geçer. Burada salgı bezlerinden gelen salgılarla birleşir. Vas deferens kanalı idrar kesesi
üzerinden dolanarak spermleri üretraya taşır. Üretradan geçen spermler penisten dışarı atılır.
Dişi üreme sistemi yumurtalıklar (ovaryum), yumurta kanalı (fallopi tüpü), döl yatağı (rahim, ute-
rus), döl yatağı ağzı (serviks) ve vajinadan oluşur. Oogenezle yumurtanın üretildiği, östrojen ve
progesteron hormonlarının salındığı yumurtalıklar iki tanedir ve karın boşluğunun iki yanında yer
alır. Yumurtalıktan atılan yumurta fallopi tüpünün ucunda yer alan kirpikli huni tarafından tutu-
larak tüpe alınır. Burası döllenmenin gerçekleştiği yerdir. Rahim, döllenmiş yumurtanın doğuma
kadar geliştiği yerdir. Vajina ise döllenmemiş yumurtanın atılmasını, spermlerin dişi vücuduna bı-
rakılmasını ve doğumun gerçekleşmesini sağlayan organdır.
Sperm ve yumurtanın dişi vücudunda birleşmesi döllenmedir. Kısırlık (infertilite) ise çiftlerin dü-
zenli ve korunmasız ilişkiye girmelerine rağmen bir yıl içinde gebeliğin gerçekleşmemesi olarak ta-
nımlanır. İnfertil çiftlerde VF (invitro fertilizasyon) veya diğer adıyla “Tüp Bebek” yöntemi ile bebek
sahibi olmak denenebilir. Tüp bebek, vücut içinde değil de laboratuvar ortamında bir araya getirilen
spermin kadın yumurtasını döllemesini ifade eder.

207