Page 213 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

101 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. PKOS’lu bir arkadaşınız olduğunuzu düşünün. Hastalığı yenebilmesi için hayatında ne gibi deği-
şiklikler yapmasını tavsiye edersiniz?

1. Yönerge Erkek üreme sisteminin yapısını ve hormonal işleyişi anlatan aşağıdaki metin ve görselden yararla-
narak soruları cevaplayınız.

Testislerin görevi hormon salgılamak ve sperm üretmek olup embriyonal gelişimini karın boşluğunda
tamamlar. Doğumdan önce veya kısa bir süre sonra testisler skrotum yardımıyla vücut dışına doğru
3. Sağlıklı bir kadının menstruasyon döngüsü sırasında hormonlarındaki değişimi ve folikülün geli- çıkar. Testislerin vücut sıcaklığından daha düşük bir sıcaklıkta olması sağlıklı spermlerin üretilmesi için
şimi aşağıdaki gibidir. PKOS’lu bir kadında bu hormonların miktarında ve folikülün durumunda önemlidir.
görülebilecek farklılığı belirtiniz. Erkeklerde hipotalamustan salgılanan GnRH, hipofizi uyararak FSH ve LH salgılanmasını sağlar. FSH ve
LH, spermatogenez için gereklidir. Her biri testislerdeki belirgin hücre tiplerine etki eder. FSH, testisler-
LH deki sertoli hücrelerini aktive eder. Sertoli hücreleri, seminifer tüpçüklerinde gelişmekte olan spermleri
besler ve inhibin salgılanmasına neden olur. LH ise seminifer tüpçüklerinin arasında yer alan leydig
hücrelerini kontrol eder. Leydig hücreleri, testosteron ve diğer androjenleri salgılar. Androjen, ikincil
FSH eşeysel karakterlerin ortaya çıkmasında etkili olan erkek eşey hormonlarının genel adıdır. Testosteron
Gün 1 7 14 21 28 hormonu, seminifer tüpçüklerinde sperm yapımını uyarır. Sperm oluşumu ergenlikte başlar ve yaşam
boyunca devam eder.
Erkeklerde eşey hormonları iki ayrı geri bildirim mekanizmasıyla düzenlenir. Birincisinde kanda artan
Ovulasyon testosteron, hipotalamusu ve hipofizi uyarararak GnRH, FSH ve LH’ın kandaki seviyesini azaltır. İkinci-
sinde ise sertoli hücrelerinin salgıladığı inhibin hormonu hipofizi etkiler ve FSH salgısını azaltır.
Östrojen

Progesteron

Gün 1 7 14 21 28
(-) Negat f Ger B ld r m
4. Uzun dönemde PKOS kontrol altına alınmazsa endometriyum kanseri (rahim kanseri) riski ortaya H potalamus
çıkabilir. PKOS’da endometriyum kanser riskinin yüksek olmasıyla ilgili bir hipotez kurunuz. Hi-
potezinizi destekleyen argümanlar geliştiriniz.
GnRH

(-) Negat f Ger B ld r m (-) Negat f Ger B ld r m
H pof z

FSH LH

Test s Test s
5. Bir batımda 8 tane yavrusu olan bir kedinin gebe kalmadan önce yumurtalıklarına ultrasonla bak- Sertol hücreler Leyd ng hücreler
saydınız nasıl bir görüntüyle karşılaşırdınız? Cevabınızı gerekçesiyle açıklayınız.

İnh b n Spermatogenez Testosteron

Şekil: Erkek üreme sisteminin hormonal kontrolü

210
Hazırlayan: Yeter DELİBAŞ