Page 28 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 11

1. ÜNİTE > İnsan Fizyolojisi Kazanım 11.1.1.2. Endokrin bezleri ve bu bezlerin salgıladıkları hormonları açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi, Deney Düzeneği Kurma Becerisi
Etkinlik İsmi ŞEKERİ DENGELEMEK 30 dk.
Amacı Karbonhidrat metabolizmasını kontrol eden hormonlar ve bu hormonların etkilerini açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıda karbonhidrat metabolizmasını kontrol eden hormonlarla ilgili bir metin ve görsel verilmiş-
tir. Verilen metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.

İnsan vücudunda endokrin hücreler tarafından salgılanan hormonlar üreme, gelişme, enerji metaboliz-
ması, büyüme ve davranışları düzenler. Bu hücrelerin salgıladığı hormonlar hedef hücrelerine kan yo-
luyla ulaşır. Böylece iç denge korunur, çevreden gelen uyarılara verilecek tepkiler başlatılır ve büyümeyle
gelişme düzenlenir.
DİYABET TİPLERİ Günümüzde hareketsiz yaşam tarzı, beslenme alışkanlıkların-
T p 1 D yabet da meydana gelen değişim, besinlerdeki katkı maddeleri ve
genetik yatkınlıktan dolayı obezite, tiroit hastalıkları, büyüme
gerilikleri gibi hormonal rahatsızlıklar gittikçe artmıştır. Vü-
cuttaki şeker metabolizmasının bozulmasıyla ortaya çıkan
Diyabetes mellitus (şeker hastalığı) da sık rastlanılan hormo-
T p 2 D yabet nal hastalıklardan birisidir. Normalde insan kanındaki şeker
düzeyi pankreastan salınan insülin ve glukagon hormonlarıy-
la düzenlenir. Bu iki hormon zıt etkiye sahiptir. İnsülin yük-
sek kan şekerini düşürerek normal seviyeye ulaştırır. Gluka-
Gl koz Glut - 4 İnsül n İnsül n reseptörü gon ise düşük kan şekerini arttırarak normal seviyeye
ulaşmasını sağlar. Böylece kan şekeri düzeyi dengede tutulur.
Denge bozulduğunda ortaya çıkan şeker hastalığının iki tipi vardır. Tip 1 diyabet genellikle küçük çocuk-
larda görülür. Bağışıklık sistemi pankreasın insülin üreten beta hücrelerini tahrip eder. Otoimmun bir has-
talıktır. Zamanla çocukta hiç insülin üretilemez. Bu yüzden Tip 1 diyabete insüline bağlı diyabet de denir.
Tedavi için damardan sürekli insülin verilmesi gerekir. Tip 2 diyabet ise genellikle orta yaş üzeri obez
insanlarda görülür. Yeterli insülin üretilebilir ancak hedef hücrelerdeki insülini algılayan reseptörlerin
yapısı bozulduğundan glikoz hücre içine alınamaz. Kan şekeri yüksek kalır. Tip 2 diyabet insüline bağlı
olmayan diyabet olarak da adlandırılır.

1. Şeker hastalarının sağlıklı insanlardan farklı olarak idrar miktarlarında, su içme ve yemek yeme
isteklerinde, bağışıklık sistemlerinde ne gibi değişimler görülür? Cevabınızı gerekçeleriyle belirtiniz.

2. İnsanlar metabolik faaliyetleri için gerekli enerjiyi öncelikle kandaki glikozdan karşılar. Fakat şe-
ker metabolizması bozulmuş bir insan kandaki glikozu enerji kaynağı olarak kullanamaz. Vücut
bu eksikliği nasıl giderir? Bunun sebep ve sonuçlarının neler olabileceğini açıklayınız.

25