Page 77 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

34 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Bir kazada uyluk kemiği kırılan bir bireyin yaklaşık iki aylık süre boyunca bacağının alçıya alınması ge-
rekmiştir. Belirtilen süre sonunda alçı çıktıktan sonra bacağının üzerine basmakta zorlanmış ve fizik te-
davi alması gerekmiştir. Bu kişinin basmasını ve yürümesini zorlaştıran etkenler neler olabilir?

Yönerge Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Dünyada her 4 yetişkinden 1'i yeterli fiziksel aktiviteyi ger-
2. Yönerge Aşağıda metinde yer alan bilgileri kullanarak verilen deney tasarısını inceleyiniz. çekleştirmemektedir. Yeterince fiziksel aktivitesi olmayan
kişiler, yeterli fiziksel aktivitesi olanlara kıyasla %20 ila %30
Yer çekimsiz ortamda bulunan bir astronot ile onun ciddi sağlık problemleriyle karşılaşma riskine sahiptir. Dün-
Dünya’daki ikizinin kas ve kemik dokularında deği- yadaki ergen nüfusunun %80'inden fazlası fiziksel aktivite
şim olup olmadığını araştırmak için bir çalışma ya- açısından yeterince aktif değildir.
pılmıştır. Çalışma basamakları şu şekildedir: Dünya Sağlık Örgütü (DSO), fiziksel aktiviteyi enerji harca-
- Her ikisi de aynı süre boyunca takip edilecek (2 ay). masını gerektiren ve iskelet kasları tarafından gerçekleştirilen
- Her ikisine de Ca ve D vitamini takviyesi sağlanacak. herhangi bir vücut hareketi olarak tanımlamaktadır. Fiziksel
- İkisi de günlük olarak 2 saat boyunca aynı tempo- aktiviteyi sağlamanın yolları arasında yürüme, bisiklete binme,
da egzersiz yapacaklardır. diğer spor dallarıyla uğraşma ve oyun gibi aktiviteler vardır.
Süre sonunda Dünya’ya dönen astronot ve ikiz kar- Fiziksel aktivite;
deşinin kandaki Ca ve D vitamini seviyeleri ile kas ve • Gençlerde sağlıklı büyümeyi ve gelişmeyi sağlar.
kemik yoğunlukları ölçülmüştür. • Kemik ve kasların sağlıklı yapısını korur.
Sonuçlar: Astronotun boyunda uzama olurken pilot kardeşinin boyunda bir değişim olmamıştır. Astro- • Kalça veya omurgada oluşabilecek kırık riskini azaltır.
notun kas ve kemik dokusunda %3 oranında azalma olurken pilotun kas ve kemik dokusunda azalma • Sağlıklı vücut ağırlığını korumaya yardımcı olur.
olmamıştır. • Kalp, beden ve zihin sağlığını korur.
• Kalp ve damar hastalıkları, kanser ve diyabetin önlenmesine katkıda bulunur.
4. Bu deneydeki bağımlı ve bağımsız değişkenler nelerdir? • Depresyonu ve huzursuzluk gibi durumları azaltır.
• Düşünme, öğrenme ve karar verme becerilerini geliştirir.

1. Teknolojik olarak gelişmiş ülkelerde yaşlılarda osteoporoz, gençlerde duruş bozukluğu ve obeziteye bağlı
kemik rahatsızlıklarına daha fazla rastlanmasını nasıl açıklayabilirsiniz?

5. Çalışmada dikkate alınması gereken bazı çevresel faktörler belirtilmemiştir. Bunlar sizce ne olabilir?

6. Astronotun boyu uzadığı hâlde kas ve kemik yoğunluğundaki azalmanın sebepleri ne olabilir? 2. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre 2018'de Dünya Sağlık Asamblesi, fiziksel hareketsizliği 2030 yılına ka-
dar %15 oranında azaltmak ve sürdürülebilir kalkınma hedefleri ile uyum sağlamak için küresel bir hedef
üzerinde anlaşmıştır. Sizce dünya ülkelerinin bu konuya hassas yaklaşmalarının nedenleri neler olabilir?

74
Hazırlayan: Feyza Tuba EROĞLU