Page 81 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

36 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

a) Tablodaki verilerinize göre sindirim kanalında ilerlerken daima azalan ve hiç artış göstermeyen
besin molekülleri hangileridir?

b) Hangi besin molekülleri sindirim kanalında hem artış hem de azalış göstermiştir? Yönerge Aşağıda verilen metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Vücudumuza aldığımız besinlerin kullanılabilmesi için bu besinlerin hücre zarından geçebilecek boyuta ge-

2. Çölyak hastalığına buğday, arpa, çavdar ve yulafta bulunan “gluten” adlı bir protein çeşidi yol açıyor. Bis- tirilmesi gerekir. Besinlerin sindirim kanalında fiziksel ve kimyasal olarak parçalanması işlemine sindirim
küvi, pasta, börek, baklava ve buna benzer hazır gıdalar gluten içeren gıdalardır. Çölyak hastası kişiler bu denir. Sindirim sistemi, sindirim kanalı ve bu kanalla bağlantılı sindirime yardımcı yapılardan oluşur. Vücuda
gıdaları tükettiğinde bağışıklık sistemleri glutene karşı antikor üretiyor ve vücut kendi dokularına zarar alınan besinler yardımcı organlara geçmezler, bu organların üretmiş olduğu salgılar sindirime yardımcı olur.
veriyor. İnce bağırsakların iç yüzeyini döşeyen villuslar kayboluyor ve bağırsak duvarı düzleşiyor.
Çölyak hastası bir çocuk bir bisküvi yediğinde bu bisküvinin sindirim kanalındaki serüveninde her-
hangi bir değişim olur mu? Bu çocuğun sağlıklı bir sindirim olayını gerçekleştirebilmesi için nasıl 1
beslenmesi gerekir? 4

2 7

3 8

5
3. Fatma öğretmen, bir beslenme tabağı hazırlar. Tabağı dörde böler ve her bir bölmeye farklı besin 6
çeşitlerinin (karbonhidrat, vitamin, protein ve yağ) bulamaç hâlini yerleştirir. Bu bulamaçların üze- 5 9
rine tükürük sıvısı, pankreas ve safra öz suyu ile mide öz suyu içeren sıvılardan damlatır. Sindirim
gerçekleşiyorsa (+), gerçekleşmiyorsa (-) sembolüyle gösterir. Sindirim olup olmadığını test etmek
için de çeşitli ayıraçlar kullanır. Sonuca ilişkin veriler tabloda verilmiştir.
1. a) 3 ve 4 numaralı kanallardaki yağ sindiriminde görev alan salgılar nelerdir?

A B
C Ç

b) Bu salgıların yağların sindiriminde nasıl görev aldığını açıklayabilen bir deney düzeneği hazırla-
Besin bulmacası Tükürük sıvısı Pankreas ve safra öz suyu Mide öz suyu yınız. Deneyinizin yapım aşamalarını yazınız.
A - - -
B - + -
C + + -
Ç - + + 2. "5 numaralı organ karma bir bezdir." ifadesine katılıyor musunuz? Cevabınızı gerekçeleriyle açıklayınız.

Fatma öğretmenin hazırlamış olduğu beslenme tabağındaki besin çeşitleri hangileridir?

4. Bromelain, protein sindirimi yapan enzimlerin bir karışımıdır. Taze ananas meyvesinde ve sapların-
da bol miktarda bulunur. Jelatin ise hayvanların kemik, kıkırdak yapılarında bulunan kollojenden
elde edilen bir katkı maddesidir. Bu bilgiler doğrultusunda mide dışında protein sindirimini göster- 3. 3 numaralı kanalda tıkanıklık meydana gelmesi durumunda neler olabileceğini açıklayınız.
mek amacıyla bir deney tasarlamanız istendiğinde nasıl bir deney düzeneği hazırlardınız?

78
Hazırlayan: Tüzün ARIK BIYIKLI