Page 133 - Coğrafya 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 11

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 9 2. III. Dönem'de uygulanan yeni nüfus politikaları, doğum oranla-
rında belli bir artış sağlasa da nüfus artış hızındaki düşüşe çok faz-
Yönerge la engel olamamıştır. Japonya'da 2000'li yılların başlarında nüfus
artış hızı durma noktasına gelmiş, 2010 yılında ise ilk kez nüfus
1. "Nüfusun miktarına ve niteliğine yönelik alınabilecek önlemler" miktarı azalmaya başlamıştır. Bu durumun ortaya çıkmasında ka-
şeklinde tanımlanabilen nüfus politikaları, eskiden salgın has- dınların çalışma hayatında daha fazla yer alması, aile planlama-
talıklar ve savaşlar sonucu azalan nüfusu dengelemek amacıyla sının yaygın olması, eğitim düzeylerinin ve şehirleşme oranının
uygulanırken günümüzde ülkelerin sahip olduğu ekonomik ge- yüksek olması, ekonomik yardımların (doğum parası, çok cocuk-
lişmişlik seviyelerine göre şekillenmektedir.
lu ailelere vergi desteği, ücretli izinler vb.) yeterli olmaması, evlilik
oranlarının azalması gibi faktörler etkili olmuştur.
2. Ülkeler, nüfus planlamalarını kendi toplumsal şart ve hedefleri-
ne uygun politikalarla gerçekleş tirir. Nüfus politikaları, ülkelerin
ihtiyaç ve amaçları doğrultusunda 3 farklı şekilde uygulanır. Sa- 3. Nüfusun yaş gruplarına bakıldığında doğurganlık ve ölüm hızla-
hip olunan kaynaklara oranla nüfus mikta rının çok fazla olduğu rının yüksek olduğu, 0-14 yaş grubunun toplam nüfusa oranının
veya ekonomik büyümeye oranla nüfus artış hızının çok yüksek yüksek olduğu, 65 ve üzeri yaş grubunun toplam nüfusa oranının
olduğu Kenya ve Hindistan gibi ülke lerde nüfus artış hızının düşük olduğu aşamadan (1950) doğurganlık ve ölüm hızlarının
düşürülmesini amaçlayan politikalar uygulanır. Sahip olunan düşük olduğu, 0-14 yaş grubunun toplam nüfusa oranının düşük
kaynaklara oranla nüfusun az olduğu veya ekonomik büyümeye olduğu, 65 ve üzeri yaş grubunun toplam nüfusa oranının yüksek
oranla nüfus artış hızının düşük olduğu Almanya ve Rusya gibi olduğu aşamaya geçiş (2020) yaşanmıştır. Son aşamada doğum ve
ülkelerde nüfus artış hı zını yükseltmeyi amaçlayan politikalar ölüm hızlarının çok düşük olması, nüfus artış hızının çok yavaş
uygulanır. Sahip olunan kaynaklarla nüfus miktarının veya eko- seyretmesine neden olmuştur.
nomik büyü me ile nüfus artış hızının paralel olduğu ülkelerde de
mevcut nüfusu koruma ve nitelik yönünden iyileştirmeyi amaç- 4. Japonya'nın günümüzde sahip olduğu nüfus miktarı yaklaşık 127
layan politikalar hayata geçirilir. Bazı ülkelerde ise sahip olunan milyon kişidir. Demografların yaptıkları çalışmalara göre ülke nü-
nüfusa politikalarla müdahale edilmemektedir. fusunun 2050 yılında 110 milyona, 2100 yılında ise 85 milyo nun
altına düşeceği öngörülmektedir. Japonya'da düşük nüfus artışı ve
ortalama yaşam süresinin uzunluğu, toplam nüfus miktarı içinde
yaşlıların daha da yüksek bir orana sahip olmasına neden olmuş-
3. Herhangi bir ülkede nüfus artış hızı zaman içerisinde ekonomik, tur. 65 yaş ve üzeri nüfusun toplam nüfus içindeki payı 2020 yı-
siyasi ve kültürel faktörlere bağlı olarak değişime uğrayabilir. lında %28,4’e çıkmış (1950 yılında %4,9 civarında), 2050 yılında
Örneğin nüfus artış hızı, kadınların çalışma hayatına daha fazla ise bu oranın %36’ya çıkacağı tahmin edilmektedir. Günümüzde
katılması ve eğitim seviyesinin artması gibi sosyoekonomik ge- dünyanın en fazla yaşlı nüfus oranına sahip ülkesi olan Japonya'da
lişmelere bağlı olarak çok hızlı bir şekilde düşebilir. Bu ülkede yaşlı nüfusun daha da artacağı; bu durumun sağlık hizmetlerinin
etkin nüfus politikaları geliştirilememesi hâlinde nüfus miktarı yetersiz kalması, üretimin azalması, tüketimin artması ve toplam
azalabilir. Bu demografik sorunun çözümü için nüfus artış hı- nüfus içinde göçmen oranının artması gibi çeşitli sosyoekonomik
zını yükseltmeyi amaçlayan nüfus politikaları uygulanmalıdır. sorunlara neden olacağı düşünülmektedir.
Bunun yanında nüfus artış hızı, sağlık sistemlerinin ya da barın-
ma koşullarının iyileşmesi gibi sosyoekonomik gelişmelere bağlı
olarak hızlı bir şekilde yükselebilir. Nüfus mikta rının beklenen-
den fazla artması durumunda sahip olunan kaynakların ihti- Etkinlik No.: 11
yaçları karşılayamaması, ekonomik büyümenin zarar görmesi
veya çeşitli sosyoekonomik problemlerin meydana gelebileceği Yönerge
endişesiyle nüfus artış hızının düşürülmesini amaçlayan politi- 1. Cumhuriyet öncesinde meydana gelen savaşlar (Balkan, I.
kalar uygu lanabilir. Dünya ve Kurtuluş savaşları) nedeniyle nüfusun yapısı tüm
yönlerden değişikliğe uğramış ve ülkede önemli nüfus kayıpları
yaşanmıştır. 1927 yılındaki nüfus sayımına bakıldığında yaşa-
4. Rusya, Hindistan ve Kenya gibi ülkelerde uygulanan nüfus po- nan savaşların ülke nü fusunda meydana getirdiği derin izleri
litikalarının nüfus artış hızında beklentileri karşılamadığı gö- görmek mümkündür. Bu nedenle ülke nüfusunda hem nicelik
rülmektedir. Bunda ülkelerin sahip olduğu siyasi ve kültürel hem de nitelik anlamında görülen bu açığı kapatabilmek ve
yapının etkili olması ile uygu lanan politikaların yetersizliğinden nüfus artışını hızlandırmak için nüfus artış hızını yükseltmeyi
söz edilebilir. Örneğin Hindistan'da nüfus planlamasına yönelik amaçlayan politikalar uygulanmıştır. Uygulanan nüfus politika-
yatırımların yetersiz kalması, inanç ritüellerinin doğum kontrol larının halk tarafından da desteklenmesi sonucu nüfus miktarı
yöntemlerine karşı olması, ülke genelinde farklı etnik grupların istikrarlı bir şekilde artmış ve Türkiye nüfusu, 1960'lı yılların
bulunması ve merkezî yönetimin aldığı kararların ülke genelinde başlarında yaklaşık iki katına ulaşmıştır.
uygulanamama sı gibi nedenler ulusal bir nüfus politikasını nere-
deyse imkânsız hâle getirmektedir. 2. II. Dünya Savaşı'na girmemesine rağmen ülkemizde 2 milyona
yakın erkeğin silah altına alınması ve doğum oranlarında mey-
dana gelen azalma, savaş ekonomisinin yürütülmesi ve yaşanan
ekonomik buhranlar gibi faktörler nedeniyle 1940-1945 yılla-
rında nüfus artış hızında düşüş olmuştur.
Etkinlik No.: 10
Yönerge 3. İşsizlik, yurt dışına işçi göçleri, kırdan kente yoğun göçler bu
dönemde yaşanan sosyal ve ekonomik problemlerden bazıla-
1. Japon liderler, XIX. yy'ın tamamıyla XX. yy'ın başlarını kapsayan rıdır. Özellikle kırdan kente gerçekleşen göçlerle kentler hızlı
dönemde ülkenin siyasi ve askeri gücünün nüfusa bağlı olduğunu bir nüfuslanma sürecine girmiştir. Bu süreçte özellikle Ankara,
düşünerek nüfus artış hızını yükseltmeye yönelik politikalar iz- İstanbul, Bursa, İzmir ve Adana gibi kentlerde konut talebinin
lemiştir. Liderler, asker sayısını ve tarımdaki iş gücünü artırmak yüksek olması ve gecekondulaşma, trafik yoğunluğu, çevre kir-
amacıyla insanları çok çocuk yapmaya teşvik etmiştir. liliği gibi sorunlar zirve yapmıştır.

131