Page 136 - Coğrafya 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

COĞRAFYA 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 18 Etkinlik No.: 20
Yönerge Yönerge
1. Şekil 1 incelendiğinde Karadeniz Bölgesi’nin sahil kesimin- 1. Arizona’nın sıcak ve kuru havası, uçakların daha uzun süre pas-
de düz alanların varlığına bağlı olarak köylerin toplu olduğu, lanmadan ve aşınmadan korunmasını sağlıyor. Uçakları üretmek
yükselti arttıkça eğim artmasına bağlı olarak dağınık köy yer- ve korumak oldukça maliyetli ancak ömürleri tamamlandığında
leşmelerinin ortaya çıktığı görülmektedir. Yüksek kesimler- bu araçların birçok parçasını yeniden kullanmak mümkün ola-
de dağların zirve kısımlarının yakınlarındaki düz alanlarda bilmektedir. Eskiyen bazı uçaklar, biraz bakımla yeniden uçuşa
ise geçici kır yerleşmeleri olan yaylalar toplu olarak bulunur. hazır hâle getirilirken bazıları da parçalanarak kullanılabilecek
Doğu ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi’nde vadi tabanlarında kısımları yedek parça olarak saklanıyor. Ancak uçakları aşındı-
ve düz alanlarda toplu köy yerleşmeleri görülürken yüksek ke- rıcı hava koşullarından koruyacak büyük hangarlar inşa etmek
simlerde dağınık olarak yayla, ağıl, kom yerleşmelerinin oldu- çok maliyetli bir durumdur. ABD'nin Tucson bölgesinin doğal
ğu söylenebilir. kuru iklim özellikleri, bu işin maliyetini çok daha ucuza getir-
miştir. Bu nedenle dünyanın en büyük uçak mezarları, ABD’nin
2. Ağrı’dan Çanakkale’ye doğru gidildiğinde köylerin büyük bölü- güney batısındaki bu çöl bölgesinde bulunuyor.
mü toplu olarak bulunur. Çünkü Karadeniz Bölgesi’nden farklı
olarak eğim şartları ve su kaynaklarının varlığı değişim gösterir. 2. Tucson bölgesindeki Davis-Monthan Hava Üssü olarak adlandı-
Yayla, mezra, kom ve ağıl gibi daha çok hayvancılık faaliyetlerinin rılan bu sahada 15 cm’lik toprağın altı sert kil tabakası ile kaplı-
ön planda olduğu kır yerleşmeleri Doğu Anadolu ve İç Anadolu dır. Bu durum, pahalı iniş pistleri ya da park rampalarına gerek
Bölgesi’nde fazlayken Marmara Bölgesi’nde söz konusu kır yer- kalmadan uçakların park etmesini mümkün kılmaktadır.
leşmelerinin sayısının azaldığı görülecektir. Buna bağlı alarak ge-
çici yerleşmelerin sayısı Marmara Bölgesi’nde azalmış olacaktır. 3. Öğrencilerin bilgi birikimine ve yorumlama kabiliyetine göre
cevaplar farklılık gösterebilir.
3. Türkiye fiziki haritasında kıyı kesimdeki yeşil renk, yükseltinin
az olduğu alanları göstermektedir. Kıyı bölgelerde köy, ma-
halle gibi toplu ve sürekli kır yerleşmeleri bulunur. Ayrıca kıyı Etkinlik No.: 21
kesimlerde balık çiftlikleri olan geçici kır yerleşmelerinden dal-
yanlar da vardır. Yükseltinin artmasına bağlı olarak Karadeniz Yönerge
Bölgesi’nde köy ve mahalleler dağınık hâlde bulunurken diğer
bölgelerimizde genel olarak kır yerleşmeleri düz ve düze yakın 1. İnsanların gerek serbest zaman aktivitelerinde gerekse diğer
alanlarda toplu olarak bulunur. Kahverengi ile gösterilen yüksek zamanlarda internet üzerinde geçirdikleri süre giderek artmak-
kesimlerde daha çok yayla, kom, ağıl gibi geçici kır yerleşmeleri tadır. Online ticaretin işletmelere sağladığı avantajlarla internet
bulunmaktadır. üzerinden satış yapan şirketlerin artması, online ticaretin gü-
venilirliğinin artması ve gelişen iletişim teknolojilerinin farklı
ortamlardan internet ulaşımını kolaylaştırması e-tüketim mec-
Etkinlik No.: 19 rasını yaygınlaştırmıştır.
Yönerge 2. İnsanların tüketim alışkanlıkları, büyüdükleri çağın şartla-
rından etkilenerek oluşur. Günümüzde de gençlerin tüketim
1. Görsellere baktığımızda 1, 3 ve 5. görsellerdeki yerleşmeler toplu algısı, geçmiş nesillerle karşılaştırıldığında teknolojik aygıtla-
olarak bulunmakta, 2 ve 4. görsellerdeki yerleşmeler ise dağınık rın kullanıldığı kendi dönemlerinin şartlarından etkilenerek
olarak görülmektedir. Şekil olarak baktığımızda ise 1. görseldeki şekillenmiştir.
kır yerleşmesi dairesel, 3. görseldeki kır yerleşmesi ise çizgisel
özellik göstermektedir.
Etkinlik No.: 22
2. Görsel 1’de toplu kır yerleşmesi, Görsel 2’de dağınık kır yerleş-
mesi bulunmaktadır. Toplu kır yerleşmelerinin ortaya çıkma- Y
Yönergeönerge
sında su kaynaklarının sınırlı olması, düz alanların varlığı, gü-
venlik nedenleri başlıca faktörlerdir. Dağınık kır yerleşmeleri ise 1. Ulaşım ve iletişim araçları her geçen gün gelişmeye devam et-
arazinin eğimli olması ve düz alan sorunu, tarım topraklarının mektedir. Ulaşım ağlarının gelişmesiyle uzak mesafeler gide-
parçalı ve küçük olması, suyun bol bulunması nedeniyle ortaya rek yakınlaşırken internetin yaygınlaşması da üretilen ürün-
çıkmıştır. lerin tüm dünyada hızla pazarlanmasını kolaylaştırmıştır.
3. Görsellere baktığımızda yerleşmeleri 1, 3, 5. görsellerde toplu; 2 2. Bu durumun temel sebebi gelişen ve yaygınlaşan ulaşım ağ-
ve 4. görsellerde dağınık; 1, 2 ve 3. görsellerde sürekli; 4 ve 5. gör- larının ucuzlamasıdır. Günümüzde hâlâ ham maddenin fab-
sellerde geçici olarak sınıflandırabiliriz. Evlerin sayısı, kullanılan rikanın kuruluş yerini etkilediği sanayi kolları mevcuttur.
malzemeler, yapılan ekonomik faaliyetler, yerleşmelerin şekilleri Ancak bunlar genelde çabuk bozulabilecek tarım ürünlerine
ve dokuları görseller yardımıyla elde edilerek kır yerleşmeleri ile bağlı sanayilerdir. Bunun dışında maden ve enerji kaynak-
ilgili sınıflandırma yapılabilir. larına bağlı sanayilerde artık kuruluş yeri seçiminde ham
maddeden ziyade ulaşım koşulları daha belirleyici olmuştur.
4. Görsel 1, Görsel 2 ve Görsel 3’teki yerleşmeler köy yerleşmesi Örneğin Samsun’da bakır rezervi olmamasına rağmen ulaşım
iken Görsel 4 ağıl, Görsel 5 ise yayla yerleşmesidir. koşullarının elverişli olmasından dolayı bakır fabrikası vardır.
5. Görsel 1 ve Görsel 3’te tarlalar bulunduğu için tarımsal üretimin 3. 21. yüzyılda küresel ölçekte ticaret yapan bir firmanın hitap
yapıldığı anlaşılmaktadır. Görsel 2’deki yerleşmenin, dağınık ettiği tüketici kitlesi çok büyüktür. Üretilen bir ürünü farklı
yerleşmelerin varlığı ve bitki örtüsünün gür olmasından dolayı iklimlerdeki, farklı kültürlerdeki insanların beğenisine sun-
yağışlı bölge olduğu anlaşılmaktadır. Genellikle ülkemizde bu mak ve işlevsel bir ürün ortaya koymak kolay değildir. Bu yüz-
tür alanlarda çay ve fındık tarımı yapılmaktadır. Görsel 4 ve Gör- den küresel şirketlerin üretim aşamasında AR-GE çalışmaları
sel 5’te ise hayvancılık başlıca ekonomik faaliyettir. hayati rol oynar. Bu da maliyetlerin artmasına sebep olur.

134