Page 145 - Coğrafya 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü COĞRAFYA 11

CEVAP ANAHTARLARI
4. Bu konu hem UNHCR’nin hem de UNICEF’in çalışma alanı Etkinlik No.: 54
içerisinde yer almaktadır. Uluslararası Çocuk Hakları Söz-
leşmesi uyarınca üye ülkelerin yetkisi altındaki tüm yerlerde Yönerge
çocukların eğitim hakkını garanti altına alma yükümlülüğü
söz konusudur. İlgili örgütler bunun takibini yapıp istatistiği- 1. Yağmur ormanlarının devamlılığını sağlayan tohumların çok
ni tutarak gerekli önlemleri alırlar. büyük bir kısmı orangutanların dışkılarıyla taşınır. Dolayısıy-
la orangutanlar yağmur ormanlarının devamlılığı için hayati
5. Bir devlet, Çocuk Hakları Sözleşmesi’ni onayladığında ulus- bir rol oynar.
lararası hukuk çerçevesinde bunu uygulama yükümlülüğü 2. Palm yağı üretimi, Borneo ve Sumatra erozyonun ve su kir-
altına girmiş olmaktadır. Uygulama, taraf devletlerin Söz- liliğinin başlıca nedenleridir. Bölgede yağan şiddetli yağmur-
leşme’de çocuklara tanınan bütün hakların kendi egemenlik lar, yok edilen ormanların da etkisiyle toprağı süpürmekte ve
alanlarında yaşama geçirilmesini sağlayacak önlemleri aldık- erozyonu artırmaktadır.
ları süreci kapsar. Çocuk Hakları Sözleşmesi’nin 4. maddesi,
taraf devletlerden Sözleşme’de yer alan hakların yaşama ge- 3. Bölgedeki tropikal ormanlar, 90 ila 140 milyar ton karbonu
çirilmesi için gerekli bütün yasal, idari ve diğer önlemleri al- muhafaza ederek küresel iklimin istikrarına büyük katkı sağ-
malarını talep etmektedir. Sözleşme’ye göre uygulamada esas lamaktadır. Ormanların tahrip edilmesi ve palm yağı üreti-
yükümlülük devlete aittir. Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları minde ortaya çıkan atıkların, kerestelerin yakılması ve hatta
Komitesi yukarıda söz edilenlere ek olarak etkili bir uygulama bunların bir kısmının yangınlara dönüşmesi sonucu ortaya
için gerekli önlemleri belirlemiştir. Bunların arasında hükû- çıkan duman, atmosfere ciddi miktarda sera gazı salınmasına
mette, parlamentoda, yargıda ve her kademede özel yapılan- neden olmaktadır. Atmosferdeki sera gazları güneş ışığının
manın ve izleme sistemlerinin oluşturulması, eğitim ve diğer Dünya’ya ulaşmasını engellemez ama Dünya’dan yansıyan
etkinlikler de yer almaktadır. kızılötesi ışınımları engeller. Böylece Dünya ısınır. Küresel
6. Konsey’in karar alma sürecini ve hareket kabiliyetini hızlandır- ısınma dediğimiz bu süreç kuraklığın artması, ekstrem hava
olaylarının yaşanması gibi olumsuz sonuçlar doğurur.
mak için sınırlı sayıda belirlenmiş üyeler, aynı zamanda Birleşmiş
Milletler’in kurucu üyeleridir. 4. Tropikal ormanların yok edilmesi birçok ilacın etken madde-
Öğrencilerin bilgi birikimine ve yorumlama kabiliyetine göre ce- sinin de artık yok olması demektir. Palm ağacı çiftliklerinin
vaplar farklılık gösterebilir. kurulması ile tek tip ağaç yetiştirilmeye başlanmakta ve bölge-
7. Öğrencilerin bilgi birikimine ve yorumlama kabiliyetine göre nin zenginliği yok olmaktadır. Söz konusu ilaçların üretimi de
cevaplar farklılık gösterebilir. bu sebepten risk altındadır.
5. Önlem alınmadığı takdirde küresel ısınmaya bağlı olarak ya-
Etkinlik No.: 53 ğışlar azalacak, kuraklık ise artacaktır. Bu durum, olası orman
yangınlarını artıracak bir tehdittir.
Yönerge
6. Bölge halkının yaşam alanına ve yaşam düzenine olumsuz et-
1. Bölgesel ekonomik iş birliği, dış ticareti artırarak ve kaynak kileri olan bu durum, aynı zamanda bölgede yaşayan insanlar
dağılımını etkinleştirerek üye ülkelerde refah artışına katkıda
bulunabilir. Hiçbir ülkenin etrafına yapay duvarlar örüp tek için bir istihdam alanı oluşturmaktadır. Ormanların kullanı-
mının sürdürülebilir olması ve palm çiftliklerinin kontrollü
başına yaşamasının mümkün görünmediği bu süreçte ülke-
ler, ikili ve çok taraflı bir iş birliği arayışları, bir uluslararası üretim alanı oluşturması, gelecekte oluşabilecek tehlikeleri
ekonomik bütünleşme ya da bölgesel nitelikli bir ekonomik iş azaltarak bölge halkının kazancına olabilir.
birliği içerisinde olmayı hedeflemektedirler. 7. Çevre kirliliği sınıflandırmasında yer alan birçok kirliliğin
2. Bu örgütlere katılan ülkeler arasında ticari anlamda yapılan oluşumuna etkisi vardır. Atmosferin kirlenmesi, suların kir-
anlaşmalar, taraflar arasında ticareti serbestleştirmenin ya- lenmesi, toprağın kirlenmesi, iklimsel değişimler örnek olarak
nında geliştirmeyi ve ortak hareket edilebilecek noktalar üze- verilebilir.
rinde çalışmayı amaçlar. Ayrıca taraf ülkeler arasında ticareti
engelleyen tarife ve kota gibi uygulamaların kaldırıldığı, tica- Etkinlik No.: 55
reti kısıtlayan veya engelleyen gümrük vergileri ve tarife dışı
engellerin kaldırılması nedeniyle malların serbest dolaşımı- Yönerge
nın sağlandığı ortamlar oluşturur. Böylece ülke ekonomileri-
nin canlanmasına katkı sağlar. 1. 18 ve 19. yüzyıllarda yeni buluşların üretimi etkilemesiyle ger-
3. Öğrencilerin bilgi birikimine ve yorumlama kabiliyetine göre çekleşen Sanayi Devrimi, kentleşmenin yanı sıra toplumlarda
sosyal, ekonomik ve kültürel alanlarda önemli değişimlere ne-
cevaplar farklılık gösterebilir. den olmuştur. Bu değişimin en ciddi etkileri de çevre üzerinde
4. Ülkelerin birbirlerine duydukları güveni geliştirmeye ve bir- olmuştur. Günümüzde özellikle sanayileşmenin neden olduğu
birlerinin sorunlarına anlayışla yaklaşmalarına yardımcı ol- çevre sorunları, sanayileşen ve sanayileşmekte olan ülkelerde
maya; üye ülkeler arasında ekonomik, sosyal, kültürel, bilimsel tehlikeli boyutlara ulaşmıştır. Bu bağlamda sanayileşmenin
ve teknik alanlarda aktif iş birliğini güçlendirmeye; gelişmekte daha az görüldüğü ülkeler ile sanayileşmede önde giden ülke-
olan diğer ülkelerle iş birliğini güçlendirmeye ve üyeler arasın- ler arasında çevre kirliliği ve çevre sorunları bakımından çok
da ortak çıkar alanlarında ve uluslararası platformlarda daya- büyük farklılıklar vardır.
nışmayı geliştirmeye katkı sağlar. 2. Bir tekstil ürününün bize ulaşabilmesi için üretim aşamalarının
her birinde doğaya verilen zarar birbirinden farklıdır.
5. Ticari ve ekonomik iş birliğini kolaylaştırdığından komşu ol- Örneğin ürünün tasarım aşamasında elektrik ve su kullanımı
mak önemlidir. Fakat bu örgütlerin kuruluşunda tarihî, dinî ile su kaynaklarına ve havaya, üründe kullanılan malzemenin
ve kültürel ilişkiler ve ortaklıklar da belirleyici olabilir. Avru-
pa Birliği ve NAFTA örnek verilebilir. yetiştirilmesi esnasında gübre ve zirai ilaç kullanımı ile toprağa
ve yer altı sularına, üretim aşamasında enerji kullanımından
6. Bölgesel örgütlerin temel amaçları arasında bölgesel güvenlik dolayı havaya ve su kaynaklarına, ürünün dağıtımı aşamasında
ve istikrara güç katmak, üye devletlerin bağımsızlık, toprak araçlarda fosil yakıt kullanımı ile havaya zarar verilmektedir.
bütünlüğü ve egemenliklerini sağlamak, adil ve demokratik bir Kısacası bir ürünün üretim aşamalarının her birinde çevre kir-
dünya düzeninin oluşturulmasına katkıda bulunmak yer alır. liliğinin neredeyse her türüne sebep olunmaktadır.

143