Page 279 - FİZİK 11 - BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 11

CEVAP ANAHTARLARI
Tablodaki değerlere bakıldığında, sürtünme kuvvetinin büyük-
Etkinlik No.: 65
lüğü arttıkça verim azalmaktadır. Tek bir kütle için bakıldığında
2. Yönerge: sürtünme kuvveti sürtünme katsayısı ile doğru orantılı olarak
Kullanılan Basit Makine- Kullanılan Basit artarken, verim sürtünme katsayısı ile ters orantılı olarak azalır.
İş
lerin İşlevleri Makineler İki kütle karşılaştırıldığında verimim aynı kaldığı görülür. Çün-
Motor bölümlerinin araba- kü kütleden dolayı sürtünme kuvveti arttıkça kütleyi dengele-
nın içine monte edilmesi ve İki veya daha fazla parçayı Vida yecek kuvvetin büyüklüğü de artar. Verim bir oran olduğu için
birbirine bağlamak
sabitlenmesi sonuç kütleye bağlı olarak değişmez.
Motorun kriko yardımıyla Ağır cisimleri, kuvvetten
yerinden kaldırılarak zinci- kazanç sağlayarak kal- Kaldıraç 2. Sürtünmeler ve makara ağırlıkları ihmal edildiğinde verim %
re bağlanması dırmak 100’dür.
Hareket milinin (krank
mili) hareketi tekerleklere Hareketi kayış ve dişliler Dişli ve Kasnak
yardımıyla iletmek
ve diğer bölümlere iletmesi F = P / 4 F = 3P / 2
Şarj dinamosunun hareket 1 2
enerjisini elektrik enerjisi- Hareketi kayış yardımıyla Kasnak 3P / 2
iletmek
ne dönüştürmesi P / 4 P P
Arabanın yola güvenli bir Kuvvetten kazanç sağlaya- Eğik Düzlem
şekilde indirilmesi rak iş kolaylığı sağlamak P / 2 P / 2 2P 2P
Kapı kolu yardımıyla ara- Kuvvetten kazanç sağlaya-
banın kapılarının açılması rak iş kolaylığı sağlamak Kaldıraç
Ağır cisimleri, kuvvetten
Motorun arabaya götü- kazanç sağlayarak kal- Makara 3P
rülmesi
dırmak
Arabanın su haznesinden P P
su eksilmesinin kapak İki veya daha fazla parçayı Vida
yardımıyla engellenmesi birbirine bağlamak
Şekil 1 Şekil 2
3. Yönerge: Kuvvet kazancı sağlayan basit makineler; kaldıraç, % Verim = (P/4) / ( 3P/2) x 100 = % 16,6
makaralar, eğik düzlem.
3. F kuvvetinin büyüklüğü desteğe göre tork alınarak bulunabilir:
Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11 Ders
Kitabı, Sayfa 215-238. ( 500 + 150 ) . 0,7 = F . 1,5 F = 303 N
% Verim = (Yükün Kazandığı Enerji / Kuvvetin Yaptığı iş ) x
Etkinlik No.: 66 100
1. % verim = (yük x yük kolu) / ( kuvvet x kuvvet kolu) x 100
m = 3 kg m = 5 kg
1 2 % verim = (500 . 0,7 / 303 . 1,5) x 100 = % 77 olarak hesapla-
% % nır.
F F F F
1 2 Verim 1 2 Verim Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11
Ders Kitabı, Sayfa 216-238.
k = 0,1 24 25,8 93,02 40 43 93,02
1 Etkinlik No.: 67
k = 0,5 24 33 72 40 55 72 1. 35. 5 = 40 . X x = 4,375 Mesafe = 4,375 . 5 = 21,875 cm
2
yani Ece 4. ve 5. Bölme arasında oturursa ( D-E arası ) Aras ile
m = 3 kg dengede kalır.
1
Sürtünmesiz sistemde cismi sabit hızla yukarı çıkarmak için 2. Öğrencilerin bayrakları çekme şeklinin bir önemi yoktur.
gereken kuvvet, Bayrağın ağırlığı kadar bir kuvvet uygulanır. Sabit makaralı sis-
F = m . g . Sin 53° = 3 . 10 . 0,8 = 24 N’dır. temlerde kuvvetten ya da yoldan bir kazanç sağlanmaz sadece
1 kuvvetin yönü değiştirilir. Bayrağın ağırlığına m . g denirse
Sürtünmeli sistemde cismi sabit hızla yukarı çıkarmak için
gereken kuvvetler, F = m . g olur, öğrencilerin uyguladıkları kuvvetler eşit olur.
k = 0,1 için f = k . N = k . m . g . Cos 53° = 0,1 . 3 . 10 . 0,6 = 3. F . L = G . h F . 100 = 500 . 80 F = 400 N bulunur.
s
1
1,8 N F = P . h / L ; Sin θ = h / L olduğundan F = P . Sin θ
Bu durumda sistemi dengeleyen kuvvet F = 24 + 1,8 = 25,8 N Bu kuvvetin azalması için Sin θ değerinin azalması gerekir.
2
olur.
4.
Sistemi sürtünmesiz durumdadengeleyenkuvvet Tur Kovanın Yükselme Uygulanan Kuvvet
%Verim = Sistemisürtünmedurumda dengeleyen kuvvetli x100 Sayısı Mesafesi (m) Kuvvet (N) Kazancı
% Verim =( 24 / 25,8 ) X 100 = % 93,02 1 0,6 10 5
k = 0,5 için f = 0,5 . 3 . 10 . 0,6 = 9 N F = 24 + 9 = 33 N
2 s 2 2 1,2 10 5
% Verim = ( 24/33) x 100 = %72,72
m = 5 kg 3 1,8 10 5
2
F = m . g . Sin53° = 5 . 10 . 0,8 = 40 N 4 2,4 10 5
1
k = 0,1 için f = 0,1 . 5 . 10 . 0,6 = 3 N F = 40 + 3 = 43 N
1 s 2 5 3 10 5
% Verim = (40/43)x100 = %93,02
6 --- ---- ---
k = 0,5 için f = 0,5 . 5 . 10 . 0,6 = 15 N F = 40 + 15 = 55 N
2 s 2
% Verim = (40/55)X100 = % 72,72 7 ---- ----- ----
277