Page 100 - Tarih 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 11

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 38 4. Altı asırdan uzun bir süre varlığını devam ettiren Osmanlı Dev-
leti I. Dünya Savaşı’ndan sonra yıkıldı. Anadolu halkının kah-
1. Millî iktisat politikalarıyla millî duygulara bağlılık ve vatan sev- ramanca savunması ve mücadelesi sonucunda 1923’te Türkiye
gisi artmıştır. Ekonomide millîleşme beraberinde millî birlik ve Cumhuriyeti adında yeni bir devlet kuruldu. Ancak şu unutul-
beraberlik bağlarını da güçlendirmiştir. Ekonomik bağımsızlığı mamalıdır ki Osmanlı Devleti’nin yıkılmaması için mücadele
sağlamaya yönelik bu politikalar halkın yöneticilere güvenini eden askerî kadrolar, bürokratlar devlet adamları ile Türkiye
artırmıştır. Millî ekonomi politikalarıyla halkın millî duyguları- Cumhuriyeti Devleti’ni kuran kadrolar büyük bir oranda aynı
nın güçlenmesi sağlanmıştır. kadrolardır. Devletin adı ve yönetim tarzı değişmiş olsa bile mil-
let aynı millet, ordu aynı ordudur. Türkiye Cumhuriyeti Devle-
2. Millî dilimiz olan Türkçenin ticari işlemlerde zorunlu hâle geti- ti, Türk milletinin yeni devleti olmuştur. Osmanlı Devleti’nden
rilmesi millî duyguları güçlendirdiği gibi Türkçenin uluslararası kalan borçların Cumhuriyet Dönemi’nde de ödenmesine devam
anlamda önemini ve kullanımını artırmıştır. Türkçeyle ulusla- edilmesi Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin diğer birçok alanda
rarası ticaret yapılabileceğini göstermiştir. Yabancı dilleri sınır- olduğu gibi ekonomi alanında da Osmanlı Devleti’nin varisi ol-
ladığı gibi dilimize olan yabancılaşmayı da önlemiştir. duğunun kanıtıdır.
3. Boykotlarla yabancı ürünlere karşı çıkılarak halk, yerli ürünlere Etkinlik No.:40
yönlendirilmiştir. Boykotlarla millî duygular yükselmiş, yerli
malı kullanımı özendirilmiştir. 1908 yılından itibaren yapılan 1. 19. Yüzyılda Osmanlı Devleti’nde görülen nüfus hareketlerinin
boykotlar millî iktisada yönelik politikaları desteklemiştir. Ya- genel sebebi Osmanlı Devleti’nin topraklarını kaybetmesine
bancı sermayenin yurt içindeki etkisini kırmaya yönelik adım- bağlı olarak Müslüman nüfusun kalan Osmanlı topraklarına
ları destekleyen eylemler olarak tarihe geçmiştir. gelmesidir. Milliyetçilik akımı etkisiyle Osmanlı Devleti’nden
4. Kara sularımızdaki işletme hakkının yabancılardan alınması ayrılan milletler Osmanlı’dan göç almıştır.
ve Osmanlı ekonomisi üzerinde etkili olan Düyûn-u Umûmiye 2. Kitlesel göç hareketi, hazırlıksız ve plansız bir şekilde gerçek-
İdaresinin faaliyetlerinin askıya alınması ekonomik bağımsızlık leştirildiği için önemli sorunları da beraberinde getirmektedir.
açısından son derece önemlidir. Bu idarenin devre dışı bırakıl- Öncellikle muhacirlerin aniden göç etmesi sahip oldukları mal
ması bağımsız millî ekonomiye yönelik atılan en önemli adım ve mülkleri bırakmasına neden olmuştur. Göçler genellikle sa-
olarak kabul edilebilir. vaş ortamı içinde ya da sürgün şeklinde gerçekleştiği için de
göçmenlerin özellikle can ve mal güvenliğini sağlamak olduk-
Etkinlik No.: 39 ça zordur. Kaçar şekilde zor şartlarda gerçekleşen bu yolculuk
için en önemli sorun, ulaşım araçlarının temin edilmesidir. Bu,
1. Osmanlı Devleti XIX. yüzyılda siyasi, askerî ve ekonomik sıkın- önemli bir ekonomik külfettir. İnsan sayısının fazla olması, ula-
tılar yaşamaktadır. Kaybedilen savaşlar ekonomiyi daha da zora şım araçlarına kapasitenin üstünde insanın alınması, temizlik,
sokmuş, Osmanlı Devleti yabancı devletlerden borç almaya baş- beslenme, giyim vb. temel ihtiyaçların karşılanmasında sıkın-
lamıştır. Zamanla borç aldığı devlet sayısı ve borç miktarı artmış tılar oluşturmakta bu durum salgın hastalıkları ve beraberinde
devlet aldığı borçların faizini bile ödeyemez duruma gelmiştir. can kayıplarını getirmektedir.
Osmanlı Devleti’ne borç veren Avrupalı devletler alacaklarını 3. Göç, bir topluluğun yaşadığı bölgeden başka bir bölgeye gittiği,
tahsil etmede sıkıntı yaşayınca Düyûn-ı Umûmiye İdaresi ku- maddi ve manevi etkileri olan sosyolojik bir olaydır. Bu nedenle
rulmuş ve Osmanlı Devleti’nin vergi gelirlerine bu devletler ta- devletin bir topluluğu kabul etmesi ve onları iskân etmesi, so-
rafından el koyulmuştur. Osmanlı maliyesinin kontrolü Avrupalı runun çözümü için yeterli değildir. Devletin göçmenlerin sağ-
devletlerin eline geçmiştir. lık, eğitim, istihdam, asayiş, adaptasyon vb. ihtiyaçlarına cevap
verebilmesi, hem göçmenlerin hem de kendi halkının huzur ve
2. Osmanlı Devleti kuruluş ve yükselme dönemlerinde yaptığı sa- refahı açısından önemlidir. Bu nedenlerle her devletin göç ko-
vaşların büyük bir çoğunluğunu kazanmış elde ettiği ganimet, nusunda bir politikası olmak zorundadır.
tazminat ve vergilerle ekonomisini güçlendirmiştir. Devletin
sahip olduğu ekonomik ve askerî güç, içte ve dışta siyasi otorite 4. Muhacirlerin yerleştirilmesinde ekonomik, sosyal, kültürel vb.
kurmasını kolaylaştırmıştır. Ancak XVIII. yüzyılın başlarından birçok konuya dikkat edilmelidir. Göçmenlerin daha önce ya-
itibaren Osmanlı Devleti savaş kaybetmeye başlamış, bu durum şadıkları bölgenin coğrafi ve ekonomik özelliklerine uygun yer-
XIX. yüzyılda daha ağır bir hâl almıştır. Savaşın kendisi bir ma- lere yerleştirilmeleri, bu kişilerin hem bölgeye adaptasyonunu
liyete yol açtığı gibi kaybedilen savaşlar sonrasında elden çıkan hem de ekonomik hayata katılımlarını kolaylaştırır. Bu durum,
topraklar, ödenen tazminatlar Osmanlı mali dengesini bozmuş- devletin ekonomik ve idari yükünü azaltır. Yine bu kişilerin
tur. Devlet önce iç borçlanmaya daha sonra dış borçlanmaya daha önce yaşadıkları bölgenin sosyal ve kültürel özelliklerine
gitmiştir. Siyasi ve askerî başarısızlıklar Osmanlı ekonomisinin uygun yerlere yerleştirilmeleri, onların topluma adaptasyonunu
bozulmasına ve zamanla ekonomik bağımsızlığın kaybedilmesi- ve asayişin sağlanmasını kolaylaştırır böylelikle devletin sosyal
ne yol açmıştır. ve idari yükünü azaltır.
3. İstanbul’da kurulan Düyûn-ı Umûmiye İdaresinde İngiltere, Etkinlik No.:41
Hollanda, Fransa, Almanya, Avusturya, İtalya ve Osmanlı Dev-
leti’nden birer üye bulunuyordu. Osmanlı Devleti’nin belirli vergi 1. Türk ya da Müslüman nüfustan oluşmaktadır.
gelirlerine el koyarak kendi alacaklarını tahsil etmek amacıyla Genel nüfus içinde Müslüman nüfus artarken kaybedilen top-
Avrupalı devletler tarafından kurulan Düyûn-ı Umûmiye İdare- 2.
sinin varlığı ekonomik bağımsızlık ilkesiyle bağdaşmayan bir du- raklar da dikkate alındığında gayrimüslim nüfus oranı azalmıştır.
rumdur. Osmanlı Devleti’nin vergi gelirleri bu İdare tarafından 3. Rusya, Kafkaslardaki Türk ya da farklı etnik yapıya sahip ol-
toplanmakta ve tasarrufuna da bu İdare karar vermekteydi. Bu makla birlikte Osmanlı halifesine bağlı Müslümanları bölgeden
durum Osmanlı Devleti’nin ekonomik bağımsızlığını kaybettiği- sürerek homojen bir nüfus oluşturarak bölgeye tamamen ha-
ni göstermektedir. kim olmak ve bölgeyi daha kolay yönetmeyi istemiştir.

99