Page 96 - Tarih 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 11

CEVAP ANAHTARLARI
2. Osmanlı’da liyakat için eğitim ve yetenek önemlidir. Fakat okul 4. Osmanlı Devleti’nin Mısır Sorunu’nun çözümünde İngiltere,
eğitimi almamış çok yetenekli kişilere de devlet kademelerinde Fransa ve Rusya’dan yardım talep etmesi siyasi bir risktir. Çün-
görev verilmiştir. Öğrencinin bilgi birikimine ve araştırma ye- kü Mısır Sorunu’ndan kısa süre önce 1829 da İngiltere, Fransa
teneğine bağlı olarak küçük bir gemi reisliğinden Osmanlı Dev- ve Rusya birlikte Yunanistan’ın lehine Navarin’de Osmanlıları
leti’nde kaptan-ı deryalığa yükselen Barbaros Hayreddin Paşa ağır bir yenilgiye uğratmış, Osmanlı donanmasını yakmışlar,
vb. farklı cevaplar verilebilir. Yunanistan’a bağımsızlığını kazandırmışlardı. Ruslar Osman-
3. Mehmet Ali Paşa Mısır’ın farklı yerlerinde okullar açtı, sulama lı topraklarını işgal etmiş, Fransız komutan Napolyon ise kısa
kanalları açtırarak tarımsal üretimi artırdı, tarımsal ve hayvan- süre önce Mısır’ı işgal etmişti. Fırsatlar açısından değerlendirir-
sal ürünleri işleyen iplik, şeker, bez, deri fabrikaları ile ordunun sek Osmanlı Devleti Ruslarla müttefik olup İngiltere ve Fran-
sa’ya karşı denge siyaseti izlemiş, Mehmed Ali Paşa’nın toprak
ihtiyacını karşılayacak silah ve mühimmat fabrikaları açtı. En-
düstri, ticaret ve ziraat alanında geliştirdiği üretim, tekel sistemi bütünlüğüne zarar vermesi durumunda bu devletlerin bölge-
deki menfaatlerinin etkileneceğini göstermiş ve bir süre daha
ve sıkı takip politikaları sayesinde Mısır hazinesinin yıllık gelir-
lerini artırdı. Fransızların desteği ile bağlı olduğu Osmanlı Dev- varlığını devam ettirmiştir.
leti’ne yardım edecek güçte modern bir ordu kurdu. Mehmed 5. Öğrencinin bilgi birikimine ve araştırma yeteneğine bağlı ola-
Ali Paşa’nın en büyük amacı Osmanlı Devleti’nin merkezini ele rak farklı cevaplar verilebilir.
geçirip, tahta çıkarak kendisinden sonra oğullarının saltanatını
güvenceye almaktı. Amaçlarına ulaşmak için yapmış olduğu si- Etkinlik No: 23
yasi ve askeri hamleler Osmanlı merkezi yönetimini derinden
sarstı. Merkezi bir devlet yapısına sahip olan Osmanlı Devle- 1. Rusya’nın bu tarihte Avrupa siyasetinde son derece etkili oldu-
ti’nin otoritesi sarsıldı, askeri ve siyasi açıdan bir valisiyle baş ğu görülmektedir. Rusya’nın bir ayağı Kafkasya’da diğer ayağı
edemeyecek derecede güçsüzleştiği ortaya çıktı. Orta Avrupa üzerinde görülmektedir.
4. Mısır Valisi Mehmet Ali Paşa’nın sahip olduğu ekonomik ve 2. Osmanlı Devlet’inin bu tarihlerde bir taraftan Yunanistan ile
uğraştığı diğer taraftan da Balkanlardaki hareketliliğe kulak
askeri gücü bağlı bulunduğu devlete karşı isyan ederek zayi et- verdiği görülmektedir. Özellikle Bulgaristan üzerinden Rus-
mesi, elinde bulundurduğu gücü kontrol edemediğinin göster- ya’nın Balkanlar’da yayılmacı politikalar izlediği anlaşılmakta-
gesidir. Mehmed Ali Paşa’nın bu durumu, iyi amaçlar uğruna dır. Ancak Osmanlı Devleti baştan sona askerî üniforma içeri-
kullanılmayan bir gücün güç olmadığına, aksine devlet yönetim sinde ve silahlı duruşuyla Rusya’ya karşı koymaktadır.
mekanizmalarına çok büyük zararları olduğuna bir kanıttır.
3. Bu tarihlerde Avrupa siyaseti son derece hareketlidir. Rusya’nın
5. Öğrencinin bilgi birikimine ve araştırma yeteneğine bağlı ola- yayılmasına karşılık Avusturya gibi bazı Avrupalı devletlerin
rak Osmanlı payitahtını ele geçirip padişah olmak istedikleri cephe aldığı görülmektedir. Osmanlı Devleti bir taraftan Yuna-
şeklinde vb. farklı cevaplar verilebilir. nistan’la uğraşmakta diğer taraftan da Balkanlardaki hareketli-
liği takip etmektedir. Almanya Fransa kavga halindedir. İngilte-
6. Öğrencinin bilgi birikimine ve araştırma yeteneğine bağlı ola- re olayları dışardan izlemektedir.
rak Osmanlı Devleti uluslararası arenada daha güçlü bir devlet
olurdu, Rusya, İngiltere ve Fransa’ya karşı gerçekleştirdiği askeri Etkinlik No.:24
mücadelelerde başarılı olurdu, halk ekonomik anlamda daha az
sıkıntı yaşardı vb. farklı cevaplar verilebilir. 1. Eşitlik, özgürlük, mülkiyet, güvenlik, baskıya karşı direnme, ya-
salar önünde eşitlik, düşünce, din inanç basın özgürlüğü, haksız
7. Öğrencinin bilgi birikimine ve araştırma yeteneğine bağlı ola- yere tutuklanmama, yönetenlerden hesap sorabilme, vergide
rak: ya devlet başa ya kuzgun leşe devletleri yıkan tüm hatanın adalete dayalı eşitlik.
altında, nice gururun gafleti yatar, ihanetin büyüğü küçüğü ol-
maz vb. farklı cevaplar verilebilir. 2. Fransa, katı bir mutlakiyetle yönetilmekteydi. Kral, ülkenin yö-
netiminde mutlak söz sahibiydi. Toplumsal eşitsizliğe dayanan
yapı nedeniyle kral ile halk arasındaki ilişkiler kopma noktasına
Etkinlik No.: 22
gelmişti. Fransa’da halk, genel olarak ayrıcalıklı (din adamları
1. Mısır Sorunu’nda Osmanlı Devleti’nin toprak bütünlüğün- ve soylular) ve ayrıcalıksız (burjuvalar ve köylüler) olmak üzere
den yana tavır sergileyen devletlerin politik gerekçeleri kendi iki sınıfa ayrılıyordu. Vergi ve adalet sisteminde de bir adalet-
ülkelerinin çıkarlarını korumak istemeleridir. Devletler arası sizlik söz konusuydu. Fransız İhtilali ile birlikte ulusa dayanan
ilişkilerde belirleyici faktör siyasi ve ekonomik çıkarlardır. Je- bir yönetim kurulmuş, toplumsal eşitlik vergi ve adalet konu-
ostratejik açıdan Mısır ve Suriye de zayıf bir Osmanlı yönetimi- larında eşitlik sağlanmaya çalışılmış böylece devlet ve millet
ni güçlü bir yönetime yeğleyen devletler, menfaatlerine uygun barışmıştır.
olduğu için Osmanlı’nın toprak bütünlüğünden yana politika 3. İmparatorluklar, farklı milletlerin bir arada yaşadığı ancak ge-
izlemişlerdir. nellikle kurucu milletin daha ayrıcalıklı olduğu yapılardı. Top-
2. Öğrencinin bilgi birikimine ve araştırma yeteneğine bağlı ola- lumsal eşitlik bu ayrıcalığı kaldırdığı gibi ulus-devlet anlayışı
rak devletlerin çıkar ilişkileri, çıkar çatışmaları veya çıkarları imparatorluklar içindeki her milletin kendi devletini kurma-
nedeniyle Osmanlı Devleti’yle yaptıkları uzlaşmalar örnekler sının da önünü açmıştır. Bu da doğrudan imparatorlukların
vb. farklı cevaplar verilebilir. parçalanması demekti. Halkın egemenliği ise monarşilerin yani
hükümran ailelerin sonu anlamına gelmektedir.
3. Öğrencinin bilgi birikimine ve araştırma yeteneğine bağlı ola- 4. Toplumsal eşitliğe dayanan halkın egemenliğine dayalı ve hesap
rak fermanın okunması sırasında Mehmed Ali Paşa ve çevre- veren bir yönetim istemektedirler.
sindeki devlet erkanının tavırlarındaki rahatlığı, boş vermişliği,
merkezi yönetimi ciddiye almama durumlarını 2 No. lu görsel-
de okuyabilir, yorumlayabilir vb. farklı cevaplar verilebilir.

95