Page 27 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 11

1. ÜNİTE > Giriş Kazanım A.4.6: Metnin görsel unsurlarla ilişkisini belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Metin ve Fotoğraf 25 dk.

Amacı Görsellerin metinlerde kullanılma nedenlerini açıklayabilmek. Bireysel
Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

1. Görsel 2. Görsel
Fütürizmin Doğuşu
Fütürizm; F. T. Marinetti‘nin (Marinetti) 1909 yılında yayınladığı “Fütürist Manifesto” ile birlikte ilk
kez kuralları, sınırları ve tavrı belirlenmiş bir sanat akımı olmuştur. Ayrıca bu akım sanatçısı tarafından
çıktığı günde adı konulan ve bu şekilde tanınması sağlanan ilk akım olma özelliğini de taşımaktadır.
Modern teknolojiyi, makineleşmeyi, hızı, şiddeti ve yıkımı âdeta tanrısallaştırmasına karşın Batı dün-
yasını ve sanatını küçümsemesi en önemli karakteristik özellikleri arasında yer almaktadır.
(…)
Marinetti ile birlikte, fütüristler geçmişin sanatını ve kültürlerini reddettiler. Geleceğin yeni olanda
saklı olduğunu ve buna ulaşmak için de geçmişin tozlu raflarında kalan sanatsal ve kültürel tüm etkin-
liklerin ve birikimlerin yok sayılması gerektiğini hatta bu durumu biraz daha öteye götürerek bunların
tamamının yok edilmesini ve yıkılmasını şiddetli bir şekilde savunmuşlardır. Sanatsal birikimlerin en
yoğun olduğu yer Batı olduğundan, Batı sanatını hedef almışlardır.
Bu akımın sanatçıları için, hareketsiz olduğu yerde kalan bir aracın biçimsel ve estetik özelliklerindense
bu aracın hızlanması ve olabildiğince süratli yer değiştirebilmesi daha önemlidir. Aynı şekilde gelecekçi
düşünür ve sanatçıların tercihleri durağan, sıkıcı ve olduğu yerde sayan yenilik getiremeyen bir politik
gücün yerine halk kitlelerinin birlikte hareket edebilmeleri ve kalabalıklar oluşturabilmelerinin daha
anlamlı bir politik güç olduğunu savunmuşlardır. Bundan dolayı yapmış oldukları eserleri halkla buluş-
turmanın yollarını ustaca yöntemlerle uygulamışlardır. Bu yöntemlerin başını konferanslar, toplantılar
ve halk için düzenlenmiş gösteriler almıştır.
Marinetti, etkili ve coşkulu bir dille, mekanik dillerle donanmış dünyayı alkışlıyor; geçmişle bütün bağ-
ları koparıyordu. (…) Bütün bu tumturaklı sözler arasında en kolayca akılda kalanı “güzelliğin yeni bi-
çimi ve hızın güzelliği” sözüydü. Kaportası patlayacak gibi çalışan ve ejderha gibi borularla süslü bir ya-
rış otomobilinin zafer tanrıçası Samothrake Nike (Samotrake Niki) heykelinden daha güzeldir sözü bu
söylemi destekler niteliktedir. Marinetti, böylece daha ince düşünülemeyecek bir beceri ve çalışmayla
ortaya konmuş bir sanayi ürünü ile yerleşmiş bir güzellik düzeyine erişme çabasıyla yaratılmış bir sanat
yapıtını, (Helenistik Dönem’in, Lauvre (Luvr) Müzesi’ni gezenleri hayran bırakan ünlü bir heykelini)
inanılmaz bir biçimde karşı karşıya getirmiştir (Antmen, 2009, s.72).

(…)
Tolga Akalın, Fütürizm Akımının Tarihsel Süreci Bağlamında Fotoğraf Sanatına Kısa Bir Bakış

Kelime Dağarcığı:
dinamizm: Davranışları canlı ve hareketli olan canlının özelliği. manifesto: Bildiri. mitos: Efsaneleşen kavram veya kişi.
tumturaklı: Gösterişli.

25