Page 347 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 347

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü                         TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11          171

             6.ÜNİTE > Roman  Kazanım A.2.11: Metinde millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal, siyasi, tarihî ve mitolojik ögeleri belirler.
             Alan Becerileri: Okuma Becerisi  Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
             Etkinlik İsmi                          Değerlerimiz                                 20 dk.
             Amacı      Metindeki millî ve manevi değerlerle ilgili çıkarımlarda bulunabilmek.   Bireysel


              Yönerge  Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
                     (Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)


                                                  Kuyucaklı Yusuf
              (…)
              Yusuf’un mahalledeki diğer bir arkadaşı da Alanyalı Rüştü Efendi’nin oğlu Kâzım idi. Bunların ev-
              lerinin bahçeleri çok büyük olduğu için, çocuklar ekseriya burada oynarlardı. Burasının tercihinde,
              bahçede pek bol bulunan meyve ağaçlarının da tesiri vardı. Hele kocaman bir ekşi karadut ağacı bir
              mıknatıs gibi mahallenin çocuklarını çekerdi. Sırf bu dutun hatırı için Kâzım ile ahbap olanlar vardı.
              Akşam serinliğinde ihtiyar ağacın dalları, irili ufaklı çocuklarla dolar, geniş ve yeşil yaprakların ara-
              sından kâh aşağı doğru sallanan bir bacak, kâh başka bir dala uzanmaya çalışan bir kol görünürdü.
              Ağaçtan inenlerin elleri, yüzleri ve gömlekleri koyu vişneçürüğü lekelerle donanır, hepsi ellerinde bir
              avuç dut yaprağı, bunlarla uğuşturarak lekelerini çıkarmak için tulumbanın başına koşarlardı.
              Hem mektebe giden hem de babasının manifaturacı dükkânında yardım eden Kâzım, içlerinde yaşça
              en büyükleri ve en hesaplıları idi. Hiçbir şeyi anafora kaptırmaz ve evinde yenilen dutun acısını, cu-
              maları yapılan gezintilere hiçbir şey götürmeyip diğerlerinden geçinerek çıkarırdı.
              Bu cuma gezintileri de mahalledeki çocukların pek mühim eğlencelerinden biri idi. Daha perşem-
              beden helva filan yaptırılır, cuma günü de fırına kâğıt kebabı veya güveç verilir yahut çiğ et alınarak
              kırda pişirilirdi. Aşçılıkta en mahirleri Şube Reisinin oğlu Vasfi idi. Bu çocuğu, biraz yılışık ve korkak
              olduğu için pek aralarına almak istemezlerdi. Bilhassa mektep arkadaşları müzevirliğinden şikâyetçi
              idiler. Fakat maskaralık ederek herkesi güldürdüğü için tahammül edilirdi. Bu da Kâzım gibi, fakat
              hiçbir şey mukabili olmayarak diğerlerinin sırtından geçinirdi.
              (…)

              Bu cuma gezintilerine, çok kere her evde bulunan kuzular da beraber götürülür, onlar bol otlu bir
              yerde yayılırlarken çocukların bir kısmı yemek hazırlamak, ateş yakmak, bir kısmı da arkta yıkan-
              makla meşgul olurlardı. Bu kafileyi akşamüzeri yorgun argın, kuzuların ipine sarılan bir demet ot
              omuzlarda, uzun ve taze kesilmiş değnekler elde kasabaya giderken görmek ömür olurdu.
              (…)

                                                                            Sabahattin Ali, Kuyucaklı Yusuf


              Kelime Dağarcığı
              anafora kaptırmak: Başkasının emeksiz ve karşılıksız olarak yararlanmasına sebep olmak. ark: İçinden su akıtmak için
              toprak kazılarak yapılan açık oluk, arık, dren, karık. ekseriya: Genellikle. mukabil: Bir şeye karşılık olarak yapılan, bir şeyin
              karşılığı olan. müzevirlik: Arabozanlık.


             1. Bireylerin millî ve manevi değerleri kazanmasında yaşadıkları çevrenin etkisi hakkında düşüncele-
                rinizi yazınız.











                                                                                                   345
   342   343   344   345   346   347   348   349   350   351   352