Page 367 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 181

6.ÜNİTE > Roman Kazanım A.2.16: Metinlerden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Doğru İşaret, Doğru Yer 25 dk.
Amacı Noktalama işaretleriyle ilgili bazı kullanımları metin üzerinden belirleyebilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Dişi Kurdun Rüyaları
(…)

Mujunkum’a kış gelmişti. Bir gün kar yağdı. Bu kurak iklim için oldukça kalın bir kar. Her yer bem-
beyaz oldu. O sabah manzara tertemiz, kıyıları olmayan bir okyanus gibi göründü. Coşkun dalgalar
birden donmuştu sanki, rüzgâr ve onunla birlikte devedikenleri dur-durak bilmeden, hiçbir engele
çarpmadan yuvarlanıp gidiyorlardı. Ebedî uzay sessizliği gibi bozkır da sessizdi şimdi. Çünkü sert
kum nemi emmiş, daha yumuşak olmuştu ve gürültüyü boğuyordu.

İlk karın düşmesinden az önce, yaban kazları dizi dizi Himalaya’ya doğru uçmuşlardı. Kuzey de-
nizlerinden ve nehirlerinden gelen bu kazlar, güneye, anayurtları olan İndus ve Brahmaputra’ya gi-
diyorlardı. Öyle yüksekten uçuyor ve öyle bağrışıp çağrışıyorlardı ki, bozkır sakinlerinin kanatları
olsaydı hepsi onlara karşılık verir ve peşlerine takılıp giderlerdi sanırsınız. Ama her yaratığın ayrı bir
cenneti vardır. Kazlar kadar yüksekten uçan çaylaklar bile onların yolundan çekilmekten başka bir
şey yapmadılar.
Akbar’ın yavruları büyümüştü. Çocukluktan sıyrılmış, hâlâ biraz acemi iseler de, güçlü genç kurt
olmuşlardı. Dişi kurt onlara birer ad veremezdi. Tanrı’nın takdirinin tersine yapamazdı elbet. Ama
koku almada insanlara göre çok üstündü. Bu yeteneği ve daha başka farklı duyularla, yavrularını
birbirinden kolayca ayırıyor, içlerinden herhangi birini ayrı olarak çağırabiliyordu. En büyüğünün,
Taşçaynar’ınki gibi geniş bir alnı vardı ve ona ad verebilse ‘Kocabaş’ diyebilirdi. İkincisi de boylu
boslu idi ve ayakları çok uzundu, iyi bir sürücü olabilirdi. Herhalde ona da ‘Hızlı’ adını verirdi. Üçün-
cüsüne gelince o, tıpkı annesi gibi mavi gözlü, oyunu çok seven bir dişi idi. Yine annesininki gibi,
kasığında beyaz bir leke vardı. Akbar en çok onu seviyordu.
(…)

İlk kar gece yağmış ve yağarken kimse fark etmemişti. Sabahleyin uyandıkları zaman bir bayram
sevinci yaşadılar. Genç kurtlar bilmedikleri bu şeyin görünüşü ve kokusu karşısında biraz şaşırdılar.
Bu beyaz şey görünümü tamamen değiştirmişti. Kar serinliği hoşlarına gitti. Birbirlerini kovalayarak
çevrede koşmaya başladılar. Sonra da hırıltılar çıkararak, uluyarak zevkle yuvarlandılar karın üzerin-
de. Onlar için kış böyle başladı. Kış sonunda ana babalarından ayrılacak, kendi başlarına avlanmak
için her biri bir tarafa gidecekti.
(…)

Cengiz Aytmatov, Dişi Kurdun Rüyaları

1. Okuduğunuz metinde Mujunkum’a, Himalaya’ya, Akbar’ın, Taşçaynar’ınki gibi kelimelerde kesme
işareti kullanılmıştır.
a) Bu kelimelerde kesme işaretinin niçin kullanıldığını belirtiniz.

365