Page 37 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 16

1. ÜNİTE > Giriş Kazanım A.4.8: Metinde millî, manevi ve evrensel değerler ile sosyal, siyasi, tarihî ve mitolojik ögeleri belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Büyük Doğrular 30 dk.

Amacı Edebiyatçının sorumluluk alanı hakkında fikir sahibi olabilmek. Bireysel
Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

Gençlere Öğüt
(…) romancı, hikâyeci, topluma bakmak, toplumla ilgilenmek zorunda olan bir sanat eridir, kendisi
ancak “büyük doğruları” söylemek isteyen bir kişi dahi olsa gene “küçük doğrular” üzerinde, bir toplu-
mun geçici türlü olayları üzerinde duracaktır. Bir duyguyu, bir tutkuyu anlaştırarak, içlerinde geliştiği
olaylardan ayırarak anlatamaz, Daphnis ile Chloe’de (Defnis i Clui) dahi toplum vardır, çevre vardır.
Romancı, hikâyeci, ancak kendi düşünde bulunan bir toplumu anlatabilir, ama böyle olunca da gene bir
toplumu anlatmış olur, yani ne yaparsa yapsın, ne isterse istesin romanının, hikâyelerinin kişilerini bir
toplumun çocukları olmaktan kurtaramaz. Ödevi bize bir toplumu göstermek, dolayısıyla da o toplum-
daki kişileri, onların duygularını, düşüncelerini anlatmaktır. Bize anlattığı kişilerin, o kişilerdeki duy-
gularla düşüncelerin birer büyük doğru olmasını nasıl sağlayabilir? Bunu şimdiye dek kimse anlayama-
mıştır. Bazı romancılar, hikâyeciler, belki kendileri ancak kendi çevrelerini anlatmak istedikleri hâlde
bize değişmez kişioğlunu gösterebilmiş, bazıları da büyük doğrular’ı göz önünden hiç kaçırmadıkları
hâlde o ereğe ulaşamamışlardır. Öyle ise gençleri sanatın isterlerini düşünmeye çağırmak boştur, çünkü
onları düşünmeleri kendilerinde zaten bulunmayan bir gücü doğuramaz. (…)

Nurullah Ataç, Karalama Defteri
Kelime dağarcığı:
Daphnis ile Chloe: Konusu Midilli Adası’nda geçen Daphnis ile Chloe’de, bebekken terk edilen ve başka aileler tarafından
büyütülen Daphnis ile Chloe’nin aşkı anlatılır.
1. a) Yazar, romancı ve hikâyeciyi toplumla ilgilenmek zorunda olan bir sanat eri olarak tanımlamak-
tadır. Sizce bir romancı ya da hikâyeci ne yaparsa topluma bakmış, toplumla ilgilenmiş olur?

b) Yazar, (...) romancı, hikâyeci, topluma bakmak, toplumla ilgilenmek zorunda olan bir sanat eridir,
ifadelerinde sanatçıyı niçin “er”e benzetmiş olabilir? Gerekçeleriyle açıklayınız.

35