Page 535 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 264

9. ÜNİTE > Mülakat/Röportaj Kazanım A.4.15: Metinlerden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi Metinde Dil Bilgisi 35 dk.

Amacı Metinler üzerinde dil bilgisi çalışmaları yapabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz. Metinden hareketle soruları cevaplayınız.
(Metin, aslına sadık kalınarak alınmıştır.)

İnsan ve Meşe Arasında
Dumanıyla, eli yüzü boyayan karasıyla, uykusuz geceleriyle odun kömürü üretimi, insanla meşe arasın-
da geçen eski bir öykü. Bursa’nın orman köyü Dağakça sakinlerinin gurur duydukları bir sanat. İçinden
duman ve yanık odun kokusu çıkan simsiyah tepeciğin üzerine çıkmış, ayaklarıyla yeri yokluyor Da-
ğakçalı Emin. “Bak!” diyor, “Buraları yanmış, şimdi de şuraları yanacak, ondan sonra ateş yavaş yavaş
alttaki odunlara inecek.” Bütün odunun yanması bir haftayla on gün arası sürüyor. “Emin bu süre zar-
fında tepeyi birkaç saatte bir kontrol etmek, ateşin altlara ilerleyişini adım adım izlemek zorunda. “Gece
iki saat uyudum sadece.” diyor ama gençliğinin etkisiyle olsa gerek, çok da yorgun görünmüyor, şaka
yapmayı bile beceriyor: “Ben böyle nöbeti ne askerde tuttum, ne de bebek büyütürken…” Koku, duman
ve sıcaklık bir yerden sonra yorucu gelmeye başlıyor, biz de tepeciğe dayalı merdivenden geri iniyoruz.
İçindeki odunları ağır ağır yakan, burada “ocak” adı verilen siyah yığını arkamızda bırakıyoruz.
Odun kömürü üretimi gerçekten zorlu, emek isteyen bir iş. Ama her şeyin yapayının üretildiği bir çağda
ondan hâlâ vazgeçemiyoruz, o ateşi bir şekilde hayatımızda tutmak istiyoruz. Artık kullanım alanları
azalsa da doğallığı, verimi ve kalitesiyle değer verilen, geleneksel bir kaynak odun kömürü. Kırklareli’n-
den Malatya’ya birçok yerde üretiliyor ve yöreden yöreye değişen torakçılık, torlukçuluk gibi isimlerle
biliniyor. Üretimde farklı ağaç türleri kullanılabiliyor, ama en uygunu meşe. Bursa’da ise odun kömü-
rü yapımına “ocakçılık”, az önce üstünde durduğumuz tepeciğe de “ocak” deniyor. Osmangazi ilçesine
bağlı Dağakça ve yakınındaki küçük komşusu Uluçam, yörede ocakçılığı yaşatan son yerler. Dağakçalı
İbrahim Durhan “Bizim köyümüz 700 yıllık.” diyor, “İlk kurulduğu günden beri de odun kömürü yapı-
yor.” Bu sözler nesilden nesile aktarılan baba yadigârı bir mesleğe, başlıca ekmek kapılarına duydukları
saygı ve bağlılığı gösteriyor biraz da.

Yeşil Âlemin İçinde
Keles yolu, Bursa’nın ormanlarla kaplı dağlarının arasından kıvrımlar yaparak ilerler; insana ferah-
lık, dünyanın giderek genişlediği duygusu verir. “Dağakça” tabelasından girildiğinde bir de yükselme
hissi eklenir buna. Köy yolu döne döne dağlara tırmanırken sadece sağında ve solunda değil, altında
ve üstünde uzanan manzaralara bakınca, insana, yolda gitmiyormuş da uçuyormuş hissi gelir. Artık
neredeyse başınızın dönmeye başladığı noktada köyün girişindeki şu yazı yolun bittiğini haber verir:
“Dağakça. Odun kömürü vardır.”
Uludağ’a doğru dalga dalga yükselen silsilelerin bir köşesine sığınmış Dağakça, Bursa’nın en yüksek ra-
kımlı köylerinden biri. Osmangazi Belediyesi Dağakça Hizmet Binası’nın bahçesi, köy içinde insanların
buluşma yeri, aynı zamanda dağlara bakan yüksek bir teras. Arkalarda Uludağ’ın küçük zirvesi Keşiş
Tepe’nin 2 bin 486 metrelik çıplak zirvesi hemen dikkat çekiyor. Onu çevreleyen ve neredeyse hiçbir
insan izinin göze çarpmadığı yeşil âlem, rengini odun kömürünün de ham maddesi olan meşelerden
alıyor.
İbrahim Durhan “Aralarda çamlar da vardır ama burada ormanın asıl ağacı meşedir.” diyor. Köyde kü-
çük çaplı buğday, arpa, mısır ekiliyor, keçi ve koyun besleniyor. Köylülerin kendilerine yetecek kadar
bahçeleri ve meyve ağaçları var. Ama yaklaşık 200 haneli ve 700 nüfuslu köyün büyük bölümü, geçimini
ocakçılıktan sağlıyor. Geçiniyorlar geçinmesine, ama kendilerinin köye gelen aracılara kilogramını 2
liradan sattığı odun kömürünün marketlerdeki fiyatının 15-20 lira olduğuna da hayıflanmadan dura-
mıyorlar.

Mustafa Türker Erşen, İnsan ve Meşe Arasında

533