Page 539 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 539
Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11
CEVAP ANAHTARLARI
Trafikte narsistik bir tavırla araç süren sürücüler, insanların
Etkinlik No.: 1
hayatını tehlikeye attıklarının farkında değiller.
1. Kelime ve Sosyal hukuk normlarına uygun yaşamayı amaç edindiği-
mizde barışçıl bir toplum inşa etmeyi başarabiliriz.
Kelime Tahmin Edilen Sözlükteki Anlamları
Anlamları
Grupları Güneşli havalarda köyümün yemyeşil kırlarında dolaşmak
beni rehabilite ediyor.
münasebet İlişik, ilişki, ilinti. Okullarımızda zaman zaman karşılaştığımız akut problem-
kaygı Üzüntü, endişe duyu- leri yetkin eğitim kadrosuyla çok çabuk çözebiliriz.
lan düşünce, gam, tasa. Edilgen bir yaşam tarzı, onun gibi hiperaktif bir insanın
tercih edebileceği bir şey değildi.
mülahaza Düşünce.
2. Metinde geçen ifadeler, konuşma dilinde sık karşılaşılan ifadeler
sonuç Sonuç bakımından. değildir. Konuşma dilinde kelimeler daha çok gerçek anlam-
itibarıyla larıyla kullanılır ve verilmek istenen ileti direkt olarak alıcıya
iletilir ancak edebî dilin kullanıldığı yazı dilinde sözün etkisini
Baştan geçen ilginç artırmak için mecazlara ve kalıplaşmış ifadelere başvurulabilir.
macera olay veya olaylar zinci- Metinde geçen bu ifadelerde yazar, mecazlara ve kalıplaşmış
ri, serüven, sergüzeşt, ifadelere başvurarak sözün etkisini artırmaya çalışmıştır.
avantür.
3. zamanüstü bir değer: Zaman kavramından bağımsız olarak
2. Toplum ve edebiyat arasındaki münasebeti sanatçı ortaya çıkarır. irdelenen değer.
Edebî eser öğretmekten ziyade hissettirmek çabasındadır. sosyal döngü: Toplumsal hayat içinde tekrarlayan olaylar bütü-
Günümüzdeki beşerî faaliyetlerin çoğu doğaya zarar vermek- nün oluşturduğu yapı.
tedir. demagoji ve diktatörlükten doğan sosyal spazmlar: Laf cam-
Toplumsal değişimlerin tesirleri sanat eserlerinde de kendini bazlığı ve baskıcı yönetim anlayışlarının sebep olduğu sorunlar.
gösterir.
Etkinlik No.: 3
Edebiyatımızda roman türündeki telif eserler tercüme eserler-
den sonra ortaya çıkmıştır. 1. Yeni bir düşünce değişik araçlarla topluma anlatılabilir. Bu araç-
Mevzu dönüp dolaşıyor yine bir türlü paylaşılamayan baba lardan biri de romandır. Roman gibi kurmaca bir türle yeni bir
yadigârı halıya geliyordu. düşünceyi halka anlatmak, düşüncenin daha hızlı yayılmasını
sağlayacaktır. Çünkü roman eskiden beri -özellikle de öğretici
3. İlk cümledeki, kürsü kelimenin ilk akla gelen anlamıdır ve yazılara göre- çok okunan bir türdür. Okur, romanda Batılı an-
somuttur. İkinci cümlede ise yöntem, araç gibi bir anlamda ve layışı temsil eden kahramanların söz, düşünce ve davranışlarını
soyut olarak kullanılmıştır. Aslında ilk cümledeki kürsü kelime- takip ederken Batılılaşma konusunda da fikir sahibi olacaktır.
si ikinci cümlede soyut ve mecaz hâle getirilmiştir. Böylece onun için yeni olan bir anlayışı eğlenirken öğrenecek ve
4. Olası cevap: zaman geçtikçe öğrendiklerini içselleştirecektir.
Bayramda annemin klasik yemeklerinin tadına baktık. 2. Olası cevaplar: Doğru buluyorum. Bir eser yazılırken top-
Klasik bir araba almayı düşünüyorum. lumsal fayda da düşünülmelidir. Ortaya konan bir eserin
faydalı olması gerekir. Bunu lezzetli bir meyveye benzetebi-
Klasik şiirimizin katı kurallarını aşmak her şairin harcı değildi. liriz. Yerken hem hoşumuza gider hem de içindeki şekerle
bizi beslemiş olur. Okuyucu eseri okumaktan büyük bir
5. İnsanlar ve milletler arasında bağ kurmak anlamında kullanıl- zevk alırken bir şeyler de öğrenmelidir. Bu nedenle edebî
mıştır. Köprü vazifesi görmek yerine bağ kurar, yol olur, irtibat eserlerde toplumun faydası ön planda tutulmalıdır.
sağlar gibi ifadelerden birini kullanırdım.
Doğru bulmuyorum. Edebî eserlerin temel amacı okuyu-
cuda estetik bir zevk oluşturmaktır. Birincil amaç güzel
Etkinlik No.: 2
anlatmak olmalıdır. Sanat metinleri faydalı olma amacıyla
yazılan metinler değildir. Toplumsal fayda zaten öğretici
1. a)
Sözcükler Sözcüklerin Sözlük Anlamları metinlerle karşılanmaktadır. Müzik dinlemek, film izle-
mek, bir tabloyu seyretmek gibi eylemler faydalı olduğu
tesis etmek Kurmak, ortaya çıkarmak, oluşturmak. için değil; bunlardan sanatsal haz alındığı için gerçekleşti-
rilir. Sanat metinleri de hoşa gittiği için okunur. Bu nedenle
Beniçincilik görüşünü benimseyen, ben- edebî metinlerde toplumsal fayda değil, dil zevki ön planda
benmerkezci
merkezci, egosantrist. tutulmalıdır.
Kendi benliğine bağlanan, hayran olan 3. Olası cevaplar: Romanı tercih ederdim. Çünkü roman
narsistik (kimse). düşünceleri kahramanlar üzerinden anlatır. Böylece bir dü-
şüncenin somutlaşmasını ve daha iyi anlaşılmasını sağlar.
Yargılama ve değerlendirmenin kendisine
norm göre yapıldığı ölçüt, uyulması gereken Şiiri tercih ederdim. Çünkü şiir kısa ve etkileyicidir. İmgesel
anlatımı ve ahenkli oluşu dizelerin akılda kalmasını sağlar.
kural, düzgü.
Fablı tercih ederim. Çünkü böylece düşünceyi daha eğlen-
rehabilite İyileştirmek işi, ıslah. celi bir yoldan anlatmış olurum. Ayrıca değişik yaş grupla-
rına hitap etmiş olurum.
akut Çabuk ilerleyen.
Tiyatroyu tercih ederdim. Çünkü canlandırmaya dayalı bir
edilgen Yapılan işten etkilenen, pasif, etken karşıtı. tür olduğundan etkisi daha büyük olurdu.
b) Küresel salgın nedeniyle geçirdiğimiz bu zor günleri 4. Bir edebiyatçının toplumu derinden etkileyen büyük değişim-
lere duyarsız kalması mümkün değildir. Çünkü edebiyatçı da
atlatmak ve sağlıklı bir toplumu yeniden tesis edebilmek
için maske-mesafe-hijyen kurallarına dikkat etmemiz o toplum içinde o değişimleri yaşayacaktır. Bunun da ötesinde
sanatçı olmanın verdiği sorumluluk bilinciyle bu değişimlerle
gerekiyor. ilgili duygu ve düşüncelerini dile getirecektir ve halkı aydınlat-
Genellikle 2-6 yaş arası benmerkezci bir anlayışa sahip maya çalışacaktır. Bir sanatçının toplumdaki değişimlere karşı
olan çocuklar, bu anlayışlarını okula başlayınca bir kenara olması veya bu değişimlerden yana olması mümkün olsa da
bırakıp sosyalleşmeye başlarlar. onları ele almaması mümkün değildir.
537
