Page 599 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11

CEVAP ANAHTARLARI
onu çok mutlu etmesidir. Örtülü mesaj ise Mark Twain adıyla 2. Muhtemel cevap: Ruşen Eşref Ünaydın veya Yaşar Kemal ile
kurulan bu cemiyete alınmasını kendisine yapılan bir şaka röportaj yapmak isterdim. Ruşen Eşref Ünaydın ile Türk edebi-
olarak görmesidir. yatında ilk röportajı yapan ve bu konuda ilk kitap yazan sanatçı
4. Öykülerimin dünya çapında ilgi görmesinden mutlu olur ve olduğu için röportaj yapardım. Yaşar Kemal ise Türk edebiyatı-
böyle bir topluluğa üye kabul edilmekten gurur duyardım. Çün- nın en önemli röportaj yazarlarından biri olduğu için röportaj
yapardım.
kü buraya üye kabul edilmem dünya çapında kabul gördüğümü
göstermektedir. 3. Muhtemel Cevaplar:
Ruşen Eşref Ünaydın bugün yaşasaydı sanal röportaj yapardı.
Etkinlik No.: 260
Çünkü bir gazetecinin birinci görevi haberdar etmektir. Röpor-
1. Yazar, ziraat mühendisi olduktan sonra kendini ülkemizin taj türü ise bir araçtır. Bu nedenle yazar sanal röportaj yapmayı
bitki örtüsünü araştırmaya ve tanıtmaya vermiştir. Kitaplarının tercih ederdi:
isimleri incelendiğinde bitki örtüsü, ormanlarımız, erozyon Ruşen Eşref Ünaydın bugün yaşasaydı sanal röportaj yapmazdı.
gibi konulara eğildiği görülür. Yazar, ömrü boyunca insanları Çünkü sanal röportaj samimiyeti ve mahremiyeti ortadan kaldı-
bitkiler ve ağaçlar konusunda aydınlatmak için uğraşmıştır. Alıç racağından bu tür röportaj yapmak istemezdi.
Ağacı ile Sohbetler kitabında da konu yine aynıdır. Yazar, dert
edindiği bu konuyu bir ağaçla sohbet ederek anlatmayı denemiş 4. Röportaj türü gazete çevresinde gelişen bir türdür. “Konusu, bir
ve bu şekilde halka ulaşmaya çalışmıştır. soruşturma ve araştırma olan gazete veya dergi yazısıdır.” Bu
soruşturma ve araştırma ile birçok husus açığa çıkardığından
2. Bitkiler ve ormanlarla ilgili bilimsel bir konunun mülakat biçi- bir belge niteliğindedir. Edebiyatçılarımız daha çok devrin
minde anlatılması ve bir ağacın kişileştirilerek metnin iki ar- edebiyatçıları ile röportaj yapmışlardır. Böylelikle önemli edebî
kadaşın sohbeti biçiminde kurgulanması metne sanatsal bir tat şahsiyetlerin kişilikleri etrafında edebiyatın bilinmeyen, merak
katmıştır. Yazıda her yaş grubundan insanın ilgiyle okumasını edilen yönlerini ortay koymayı ve edebiyatçıların düşüncüle-
sağlayacak bir üslup seçilmiştir. Anlaşılması en zor konular bile rinin okurlara ulaştırmayı amaçlamış olabilirler. Bu nedenle
iki uzmanın hoş sohbetini dinlerken anlaşılır hâle gelir. Yazar, röportaj türünü çok sevmiş ve eser vermiş olabilirler.
mülakatın bu özelliğinden yararlanarak konuyu daha anlaşılır
hâle getiriyor. Böylece daha geniş kitlelere ulaşıp onları bilinç- Etkinlik No.: 263
lendirmek istiyor. Ayrıca ağacı konuşturarak empati kurmamızı,
ağaçları ve diğer bitkileri onların gözüyle görmemizi sağlıyor. 1. Gazete ve dergiler süreli yayın olmalarından dolayı okur kitlesi
3. Olası cevaplar: kitaplara oranla daha geniş olan ürünlerdir. Bu ortamlarda şair
ve yazarların yeni çıkan kitapları ile yapılan mülakatların yayım-
a) Doğayla yapardım. Böylece insanlar doğaya nasıl zarar ver- lanması onların ve eserlerinin daha fazla okur tarafından tanın-
diklerini onun gözünden öğrenmiş olurlar ve doğayla uyum- masını da beraberinde getirecektir.
lu yaşamaya çalışırlardı.
b) Kahve ile yapardım. Böylece okurlar kahvenin serüvenini 2. Öğrencinin bilgi birikimine göre aşağıdaki cevaba benzer bir
cevap verilebilir.
öğrenmiş olurlardı.
c) Bir sokak hayvanıyla yapardım. Böylece okurlar sokak hay- Modern teknoloji ile birlikte insanın ihtiyaçları oldukça faz-
lalaşmıştır. Sürekli olarak ihtiyaçlarını gidermeye çalışmakta
vanlarının çektiği sıkıntıları ve bizden beklentilerini öğren- ancak bir türlü bu konuda kendini tatmin edememektedir. Bu
miş olurlardı. durum bir yetersizlik duygusunu da beraberinde getirmektedir.
d) Bir uçakla yapardım. Böylece uçağın dilinden havacılık Dolayısıyla insan kendini yaratılmışların en şereflisi değil de
tarihini okura sunmuş olurdum. basit, sıradan, yetersiz bir varlık olarak algılamaktadır. Modern
çağın getirdiği teknoloji insanın kendini değersiz hissetmesinin
Etkinlik No.: 261 önünü açmıştır.
1. Behçet Kemal Çağlar’ın Ankaralı Âşık Ömerlikte karar kılma- 3. Öğrencinin bilgi birikimine göre aşağıdaki cevaba benzer bir
sı onun halk şiiri geleneğine yakın olduğunun göstergesidir. cevap verilebilir.
Çünkü “âşık” unvanı genellikle halk şiiri geleneğinden gelen saz Yazarlar en nihayetinde kitapları birileri tarafından okunsun
şairlerinin kullandığı bir unvandır. diye kitaplarını yayımlar. Okurunun çok olması kuşkusuz bir
2. Aşağıdaki gibi örnek sorular sorulabilir: yazar için en büyük hediyedir. Ancak kimi yazarlar kitaplarını
sadece okunmaları için değil aynı zamanda dertleşmek için de
Divan şiirinin eleştirdiğiniz dili dışında kalan unsurları hakkın- kaleme alır. Bu bağlamda okur olmanın yanında aynı endişelere
da ne düşünüyorsunuz? sahip bir dert ortağı da arayabilirler. Bu tür okurların yazarlar
Çağdaşlarınız içinde öykündüğünüz sanatçılar var mı? için kıymeti diğerlerinden farklı olabilmektedir.
3. Sanatçıya göre şiirde ana yol, anlaşılabilir olmak ve halk şiiri Etkinlik No.: 264
geleneğinden beslenmektir. Halk şiiri geleneğinin dışına çıkan
şiirler edebî değere sahip değildir. 1. a) Bir şehirde yaşayan şehir sakinlerinin yaşadıkları yere karşı
4. Olası cevaplar: sorumlulukları vardır. Bir şehirde yaşayan kelime grubu ile
Evet, sanatçının özellikle kendi ismini kullanarak yazdığı şiirler- şehir sakinleri kelime grubu aynı anlama geldiği için gereksiz
le Âşık Ömer mahlasını kullanarak yazdığı şiirleri karşılaştırma sözcük kullanımından kaynaklanan bir anlatım bozukluğu
isteği duydum. Aralarında tema, dil ve üslup bakımından fark- oluşmuştur. İkisinden biri cümleden çıkarılmalıdır.
lar olup olmadığını merak ettim. b) Ben mecburen babamla kalıp ona yardım etmek zorundayım
Hayır, sanatçının verdiği cevaplar onun sanata dair görüşlerini ama senin neden kalman gerektiğini anlayamıyorum. Mec-
içeren cevaplardır ve bu cevaplar bende merak uyandırmamıştır. buren kelimesi zorunda kelimesiyle aynı anlamda olduğu
için gereksiz sözcük kullanımından kaynaklanan bir anlatım
Etkinlik No.: 262 bozukluğu oluşmuştur. İkisinden biri cümleden çıkarılma-
lıdır.
1. Röportaj gazete çevresinde ortaya çıkan bir türdür. Gazete on c) Sebze yetiştiriciliği zor fakat kazançsız bir iştir. Fakat bağlacı
dokuzuncu yüzyılda yaygınlaşma başlamıştır. Ancak gazete karşıt anlamlı iki cümleyi bağlamak için kullanılır. Örneğin
ve gazeteciliğin yaygınlaşması ve olgunlaşması ise yirminci zorlu fakat faydalı, güç fakat kazançlı biçiminde bir tarafta
yüzyılda olmuştur. Gazetenin yaygınlaşması teknik gelişmelerle olumsuz bir ifade varken diğer tarafta olumlu bir ifade olur.
olmuştur. Gazetenin yaygınlaşması mülakat ve röportaj gibi Bu cümlede ise zor ve kazançsız bir iştir ifadesinde iki cümle
türlerin ortaya çıkmasını sağlamıştır. Röportaj, yirminci yüzyı- de aynı doğrultudadır. Burada fakat bağlacı değil “ve” ya da
lın ilk çeyreğinde Avrupa ile eş zamanlı olarak edebiyatımızda “hem…hem” bağlacı kullanılmalıdır.
ortaya çıkmıştır.

597