Page 597 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11

CEVAP ANAHTARLARI
ekonomik, siyasi, askerî ve dinî hayatı ile ilgili bilgiler içerir. soruda olduğu gibi çocuk edebiyatçısı olmak için illa öğretmen
Mülakatı yazıldığı dönemden soyutlayamayız. Okuduğumuz bu olunması gerekmediği tezi öne sürülmüş ve öznel bir tavır belir-
mülakat bize o dönemle ilgili bilgiler vermektedir. lenmiştir.
4. Cemil Meriç mülakatta İslam dininden ve onun Türk toplumu Son soruda daktilo ile yazma sebebini gerekçelendiren yazar,
içerisindeki etkisinden bahsetmiştir. İslamiyet mülakatın yapıl- eserlerinin özgün olduğu konusundaki tezini ortaya koymakta
dığı dönemde olduğu gibi bugün de Türk milletinin çimento- ve öznel bir tavır sergilemektedir.
sudur. Hz. Peygamber (a.s.), o gün olduğu gibi bugün de Türk Metnin genelinde verilen cevaplardan öznel değerlendirmeler
milletinin rehberi ve önderidir. Türk milleti dün olduğu gibi yapıldığı anlaşılmaktadır.
bugün de akla önem vermekte, millî ve yerli olabilme özelliğini
korumaktadır 3. Edebiyat tarihi bir bilim dalıdır. Bilim de nesnel ve kesin olanla
ilgilenir. Verilen cevaplarda zaman zaman bilgi veriliyor olsa da
5. Her insanı derinden etkileyen ve onun şekillenmesini sağlayan bu bilgilerin doğruluğunu ve geçerliliğini kanıtlama imkânımız
bir kitap şüphesiz vardır. Benim için bu kitap Mustafa Necati yoktur. Çünkü yazar, bu bilgilerin bir kısmını anıları üzerinden
Sepetçioğlu’nun “Kilit” romanıdır. Bu roman sayesinde bizlere verdiği için doğruluğu kesin değildir. Yazarın verdiği cevap-
bu kutsal vatanı emanet eden atalarımıza yaraşır biri olma duy- lardaki kişisel tespit ve yorumları kendi içinde tutarlıdır ancak
gu ve düşüncesini kazandım. arımıza yaraşır biri olma duygu ve söyleyenin beğenilerini yansıttığı için nesnel değildir. Edebiyat
düşüncesini kazandım. tarihi bu bilgi ve yorumların kesinliğinden emin olmadığı
sürece bunlardan faydalanma yoluna gitmez.
Etkinlik No.: 252
Etkinlik No.: 254
1. Yazar “barış” kelimesinin kökeninin “barmak” fiiliyle ilişkili
olduğunu ve zamanla ses değişimi geçiren kelimenin “varmak” 1. a) Evet sergilemiştir. Çünkü yazar röportaja duygularını, düşün-
fiiline dönüştüğünü anlatmıştır. Anadolu ağızlarında parmak celerini yansıtmış ve yorumlar yapmıştır. Beğenisini de ifade
kelimesinin barmak biçiminde de telaffuz edildiğini belirttikten etmiştir.
sonra parmak kelimesi ile varmak kelimesi arasında anlamsal b) Yazar, röportajda tanıttığı sanatçının sanat anlayışını ve eser-
bir bağ kurmuştur. Daha sonra da Barış Manço’nun şarkı söy- lerinin özgünlüğünü beğendiğini ifade etmiştir. Sanatçının
lerken kullandığı kendine özgü el ve parmak hareketlerinin din- eserlerinin görülmesi gerektiğini ifade ederek yönlendirme
leyicilere özelikle de sağır ve dilsizlere ulaşmak için kullandığını yapmıştır.
dile getirmiştir. Kısacası şairin adının kökeniyle el hareketleri
ve dinleyicisine ulaşmak istemesi arasında yorum yaparak bağ 2. a) Kişiliği olan demek kendine has özellikleri barındıran, ben-
kurmuştur. zerlerinden farklılıklarıyla ayrılan, özgün olan demektir.
2. Öğrenciler bu soruya çeşitli cevaplar verebilir ancak öğrencile- Yazar Füreya Kılıç’ın eserlerinin özgün eserler olduğunu
rin vereceği olası cevaplardan biri şöyle olabilir: ifade etmiştir.
Olumlu, güzel ve yapıcı bir dil kullanan insanlar sözlerini mut- b) Yazarın Var olan, kişiliği olandır. düşüncesine katılıyorum.
laka dinletirler. Daha geniş kitlelerce sevilirler. Barış Manço’nun İnsanın bu dünyadaki macerası bir anlam arayışı olduğuna
sevilen bir sanatçı olmasını sağlayan sebeplerin en önemlisi göre var olan, kalıcı olan şeylerin bir anlama, bir değere sahip
budur. O; tatlı dili, değişik yaş grubundaki insanlarla rahat olmak gerekir. Özgün olmak, biricik olmak bir şeyi anlamlı
iletişim kurabilmesi, güler yüzlü olması, sınırsız insan sevgisi kılar. Var olan ve geleceğe aktarılacak olan bir anlama sahip,
ile Türk insanının kalbinde yer edinmiştir. Bütün bunları şar- özgün ve biricik olandır.
kılarında da dile getirir. Arkadaşım Eşek’te hayvan sevgisi ne Yazarın bu düşüncesine katılmıyorum. Bir şey özgün olmasa
güzel anlatılmıştır mesela. Kul Ahmet’in Ceketi’inde yoklukta da faydalı olduğu, iş gördüğü için kalıcı olabilir. Yani bir
paylaşma, Halil İbrahim Sofrası’nda cömertlik gibi insanı insan eserin veya herhangi bir şeyin kalıcı olması insan için ifade
yapan ve tüm toplumu kapsayan duygular dile getirilmiştir. ettiği anlamdır, ihtiyaca cevap vermesidir, menfaat vermesi-
Aslında Barış Manço şarkılarında tam da kendisini anlattığı için dir. Özgün olmasa da bu yönleri güçlü olan şeyler kalıcıdır,
çok sevilmiştir. var olandır.
3. Yazar, Barış Manço’yu sadece herkesçe bilinen özellikleriyle de 3. Röportajlarda, röportajı yapan yazarların duygu, düşünce ve
yorumlarına da yer verilir. Yazar, tanıttığı ve röportajını yaptığı
anlatabilirdi. Ancak böyle bir anlatım ansiklopedilerde veya bir
çırpıda hazırlanmış biyografilerde de çok kolay bulunabilecek sanatçının eserlerini beğendiğini bakış açısıyla okura hissettir-
basmakalıp, kuru, sıkıcı bir anlatım olacaktı. Yazar bu olumsuz- mektedir. Bu bakış açısı hem yazarın beğenisini hem de öznel
lukları engellemek için sanatçıyı anlatırken değişik ilgilerle ve tavrını okura aktarmaktadır. Okuduğumuz röportajda yazar bu
kendi yorumunu katarak anlatmış, yazıyı daha ilginç hâle getir- bakış açısıyla Füreya Kılıç’ın eserlerini beğendiğini hissettir-
miştir.
miştir. Sonrasında; bilgiyi renklendirir, canlandırır, alımlı hâle
getirir. Dikkatleri yazının üzerine çekmek istiyorsak elimizdeki 4. Bu röportaj, öznel yargıları içermesine ve yazarın okuru yönlen-
bilgilere yorumumuzu da katmalı ve yazımızı özgünleştirmeliyiz. dirmeye çalışmasına rağmen hoşuma gitti. Yazarın yorumları,
değerlendirmeleri röportajı akıcı bir hâle getirmiştir. Metin,
Etkinlik No.: 253 mülakat gibi sadece soru cevaptan oluşmamıştır. Böylelikle
metinde bir akıcılık oluşmuştur.
1. Öğretmenimiz bize yirmi dakika düş kurdurur, yirmi dakikada Füreya Kılıç’ın eserlerini merak ettim. Genel ağdan sanatçı ve
da bu düşümüzü yazdırırdı. ifadesi bilgi cümlesidir. eserlerine dair bir araştırma yapmak isterim. Yapacağım araş-
Ne güzel bir öğretmenmiş! ifadesi söyleyenin kişisel düşüncesi- tırma sonuçları ile yazarın anlattıklarını karşılaştırıp bu kar-
ni yansıttığı için yorumdur. şılaştırmam ile yazar anlatımının ne kadar gerçekçi olduğunu
Yazar, bence özgün olmalıdır. Kendi yazmalıdır. Onun etkisinde öğrenmek isterim.
kal, bunun etkisinde kal... Hayır. Yazar kendine özgü düşünebil- Sanatçının eserlerini merak etmedim. Çünkü yazar öznel yargı-
meli. ifadesi “bence” ve “hayır” gibi sözcüklerden dolayı söyle- larla eserlerini ve sanatçıyı tanıtmış. Yazarın beğenisi ile benim
yenin kişisel düşüncesini yansıtmaktadır ve yorumdur. beğenilerim aynı olmayacağından sanatçıya karşı bende bir
‘Neden homurdanıyor postacı?’ dediğimde, ‘Her gün sorduğu merak oluşmadı.
için.’ dedi. ifadesi, bilgi cümlesidir.
Etkinlik No.: 255
2. İlk sorunun cevabında söyleyenin yazarlığa başlama süreci
hakkında bilgi verdiği için genel itibarıyla nesnel olduğu söyle- 1. Nigar Hanım mülakatta öznel ifadelere sıkça başvurmuştur.
nebilir. İkinci soruya verilen cevapta, öznel bir tavırla yazarlıkta Okuyucu mülakat yapılan kişinin duygu ve düşüncelerini me-
başkalarının etkisinde kalmaya “hayır” ifadesiyle net bir karşı rak ettiğinden öznel ifadelerin kullanılması okuyucuyu müla-
çıkış söz konusudur. Bu yönüyle ikinci cevapta öznel değerlen- kata yönlendirir. Gerçeklerin öznel yaşantılarla harmanlanması
dirmeler ağırlıktadır. Üçüncü soruya verilen cevapta da ikinci her zaman okuyucunun ilgisini çekmiştir.

595