Page 595 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11

CEVAP ANAHTARLARI
çocuk edebiyatı denilince akla gelen ilk isim olan Gülten Da- b) Okuduğumuz mülakata benzer sorular içeren bir mülakat be-
yıoğlu’nun yazarlık süreci toplum tarafından muhakkak bilin- nimle yapılsaydı ben de sorulan sorulara cevap vermek ve an-
melidir. Gülten Dayıoğlu’nun yazar olmaya ne zaman ve nasıl lattıklarımın inandırıcılığını artırmak için dünya edebiyatından
karar verdiğini bilmek genç yazarlara ilham verecektir. Dostoyevski ve Tolstoy; Türk edebiyatından ise Hüseyin Nihâl
Atsız ve Ziya Gökalp’ten alıntılar yapardım. Çünkü bu yazarlar
Etkinlik No.: 244 benim edebî ve fikrî dünyamın oluşmasında önemli bir yer
tutarlar.
1. Muhtemel Cevap: Bir mülakatta sadece soru-cevaplar olsaydı ve
bu anlatım biçimlerine yer verilmeseydi metin sıkıcı bir metin Etkinlik No.: 246
olurdu. Bu da okurun metne karşı ilgisini azaltırdı. Yazar bu
biçimleri kullanarak okurun ilgisini ve dikkatini canlı tutacak 1. Muhtemel Cevap: Görsel açıdan desteklemiştir. Yunus Emre’ye
bir anlatım gerçekleştirmiştir. ait görsel ile mülakatta anlatılan şahsiyet belirginleşerek Yu-
2. Memduh Şevket Esendal, soruya bir cevap vermiş olsaydı dü- nus’un zihindeki tasavvuru daha canlı bir hâl almıştır. Mülakat-
şünceyi geliştirme yollarından örneklemeye başvurmuş olurdu. ta değinilen konulara ait ayrıntılara yer verilmiştir. Böylelikle
Esendal, kullandığı müstear isimlere örnek olarak birkaçını mülakat daha anlaşılır ve kalıcı olmuştur. Bu infografik ile
söylemiş olacak böylelikle mülakat yazarının öğrendiği bu yeni “Bizim Yunus” ifadesinin nereden geldiği ve Yunus Emre’nin
bilgi somut hâle gelmiş olacaktı. şahsiyetinin oluşumuna etki eden unsurlar daha belirgin hâle
3. Muhtemel Cevap: Açıklayıcı ve kanıtlayıcı anlatım biçimlerini gelmiştir.
kullanırdım. Düşünceyi geliştirme yollarından da tanımlama, 2. Muhtemel Cevap: Kısaca hayat hikâyesine, eserlerine, edebî
örnekleme, tanık göstermeden faydalanırdım. Türk hikâye- şahsiyetine, etkilendiği ve etkilediği edebiyatçılara, anekdotlara
ciliğinin aşamalarını örneklerle açıklardım. Düşüncelerimi yer verirdim. Sanatçıyla ilgili görsellere yer verirdim. Sanatçının
destekleyecek kanıtları ifade ederek düşüncemin doğruluğunu öne çıkaracağım yönünü vurgulayan özlü cümleler kullanırdım.
ispatlamaya çalışırdım. Ayrıca düşüncelerimin dayandığı kanıt-
ların kaynaklarını da gösterirdim. 3. Muhtemel Cevap: Olumlu etkiler. Görseller ile desteklenmiş
4. Muhtemel Cevap: Öğrenci gelecekte sahip olmayı planladığı bir metin ilgi çekici olur. Görseller metne bir albeni katar ve
bilginin daha kalıcı olmasını sağlar. Metni okumadan metin
mesleğinin gereklerini göz önünde bulundurup öyküleyici ve hakkında fikir sahibi olmaya, ön yorumlar ve çıkarımlarda bu-
betimleyici anlatımı kullanarak mesleğindeki ilk gününü anla- lunmaya yardımcı olur. Ayrıca görseller metni zenginleştirerek
tacaktır. anlaşılmasını kolaylaştırır.
Örnek: Bugün çok heyecanlıyım. Yıllardır beklediğim gün niha- Metne uygun olmayan, içeriği desteklemeyen ve okurun zihnini
yet geldi. Bugün için aldığım takımı özenle dolaptan çıkardım. dağıtan görseller kullanılmışsa olumsuz etkiler. Bu görseller
Annem jilet gibi ütülemiş. Siyah takım elbisem, beyaz gömle- metni okumayı ve anlamayı zorlaştırır.
ğim ve çok sevdiğim vişneçürüğü kravatım ile tam bir uyum
içinde. Aynanın önünden ayrılmak istemedim. Daha doğrusu Etkinlik No.: 247
ayrılmaya cesaret edemedim. Heyecanla beraber bir korku
kapladı içimi. Öğrencilerin karşısına kelimenin tam anlamıyla 1. Okuyucuyu mülakatın tam anlamıyla içerisine çekebilmek
“jilet” gibi çıkmalıyım. Bugünün heyecanından olsa gerek o için mülakatın yapıldığı yerin genel ve özel görüntüsünü içe-
enfes kahvaltı gözüme gözükmedi. Hızlıca evden çıktım. Ner- ren görselleri mülakata eklerdim. Ayrıca kendisiyle mülakat
deyse anneme “Allah’a ısmarladık” demeden çıkacaktım. An- yapılan Peyami Safa’nın portresini mülakata eklerdim. Çünkü
nem dualarla beni uğurladı. Bendeki heyecanın bir benzerinin okuyucu kendisiyle görüşme yapılan kişinin fotoğrafını mülakat
annemin ela gözlerinde ışıldadığını gördüm. Kendimi sokağa ile birlikte gördüğünde anlatılanları dah gerçekçi bir zemine
attım. Bir an önce öğrencilerime kavuşmalıydım. Okul evimize oturtabilecektir.
yakın olmasına rağmen yol uzadıkça uzadı. Ben yürüdükçe
sanki sokakta herkes bana bakıyordu. Bütün bakışlar üzerime 2. Peyami Safa kısa saçlı, zayıf, gözlüklü orta yaşta biridir. Peyami
mıhlanmıştı. Yolda yürürken herkesin ilgi odağı olduğumu Safa şık giyimi ile dikkat çekmektedir. Saçlarında beyaz bu-
düşündüm. Bu düşünce hoşuma gitmişti. Gülümsedim. Gü- lunmaması, günlük sakal tıraşı olması Peyami Safa’nın dikkat
lümsemeyle beraber yanaklarım, yaramazlık yapan çocuklara çeken özelliğidir. Görselden Peyami Safa’nın ciddi biri olduğu
özgü bir mahcubiyetiyle kızardı. Nihayet okula varmıştım. İşte
öğrencilerim. Beni bekliyorlardı. anlaşılmaktadır. Peyami Safa’nın saçlarını yandan taramış ve
saçlarının seyrek olduğu görülmektedir. Peyami Safa okuduğu-
Etkinlik No.: 245 muz mülakatta da anladığımız üzere ciddi, ağırbaşlı bir kişidir.
1. Okuduğumuz mülakatta açıklayıcı anlatım biçimi kullanılmış 3. a) “Siz müziğe nasıl başladınız?” sorusunu Neşet Ertaş’a sorar-
dım. Çünkü Neşet Ertaş gibi bir müzik duayeninin müziğe
ve böylece anlatılmak istenilenler tam anlamıyla anlatılabilmiş-
tir. Mülakatı yapılan yazar kendisini tanıtmak, her bir romanı- nasıl başladığı merak ettiğim bir durumdur. Neşet Ertaş gibi
nın konusu hakkında bilgilendirme yapmak ve okuyucuyu ay- Türk müziğinin önemli ozanlarından birinin müziğe nasıl
dınlatmak için açıklayıcı anlatım biçimini kullanmıştır. Böylece başladığı toplum tarafından da merak edilen bir durumdur.
okuyucu mülakatı yapılan yazarı tam anlamıyla tanıyabilmiştir. b) Neşet Ertaş’ın saz çalarken çekilen bir portresini ve verdiği
2. Açıklayıcı anlatım biçimi kullanılarak mülakatta anlatılan ve bir konserin fotoğrafını metnime eklerdim.
kavratılan düşünceler, tartışmacı anlatım biçimi ile tam anlamı 4. Türk edebiyatının en önemli mülakat yazarları olan Yaşar
ile okuyucuya gösterilmiş ve okuyucunun düşünceleri değişti- Kemal, Ruşen Eşref Ünaydın, Hikmet Feridun Es ve Fik-
rilmiştir. Mülakatta açıklayıcı ve tartışmacı anlatım biçimleri
bir arada kullanılarak mülakatı yapılan yazar, okuyucuya bütün ret Otyam’ın görsellerini panoda sergilemek için seçerdim.
yönleri ile tanıtılmış olur. Ayrıca ismini andığım bu yazarların önemli mülakatlarından
3. Mülakatı yapılan yazar, düşüncelerini ve anlattıklarını oku- bazılarının da görsellerini panoda sergilemek için seçerdim.
Çünkü ülkemizde mülakat/röportaj denilince bu yazarlar akla
yucuya ispatlamak için edebiyat alanında otorite kabul edilen gelmektedir.
edebiyatçıları tanık göstermiştir. Böylece mülakatı yapılan
yazarın inandırıcılığı artmış ve okuyucu anlatılanlara daha fazla 5. Görsellerle zenginleştirilmiş bir mülakat okuyucuda merak
ehemmiyet vermeye başlamıştır. duygusu uyandırır. Mülakatta görselin kullanılması okuyucu
4. a) Düşüncelerimi tartışmacı ve açıklayıcı anlatım biçimlerini tarafından metni okuma isteğini artırır. Bu görsellere okuyu-
kullanarak anlatırdım. Düşünceyi geliştirme yollarından kar- cu bakarak mülakatta anlatılanlarla ilgili bilgi sahibi olabilir.
şılaştırma, tanımlama, örnekleme, tanık gösterme ve sayısal Ayrıca mülakatı yapan ve kendisi ile mülakat yapılan kişinin
verilerden yararlanmayı kullanırdım.Böylece anlattıklarımı görsellerini gören okuyucu mülakatın gerçekliği konusunda net
okuyucu tam anlamıyla anlayabilecek ve beni bütün özellik- bir fikre sahip olur. Görsellerin kullanıldığı mülakat metinleri
lerimle tanıyabilecektir. okuyucunun hafızasında daha fazla ve kalıcı olarak yer edinir.

593