Page 598 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
2. Nigar Hanım bu paragrafta da görüldüğü gibi konuyu divan nuda kadınlara devlet tarafından sağlanan haklar da bir süre
şairlerinin üslubu açısından ele almıştır. Nigar Hanım bu pa- dikkate alınmamış ve belki de gereksiz görülmüştür. Yazar bu
ragrafın özelinde divan edebiyatının önemli şairlerinin anlatış cümlesiyle kadının sadece evde oturan ve ev işlerini yapan,
tarzlarını karşılaştırmış ve mülakatta divan şairlerini estetik çocuk doğuran ve çocuğun bakımını yapan biri olmaktan çık-
anlayışları açısından ele almıştır. tığını dolaylı yoldan ifade etmeye çalışmıştır. Üç-dört yıllık bir
3. Nigar Hanım Türk edebiyatı ile ilgili duygu ve düşüncelerini eğitimden geçirilen kadının olumlu yöndeki değişiminin bir
mucize olarak tanımlanması da bundandır. Fırsatlar verilirse
mülakat aracılığı ile okuyucuya anlatmış ve sanatıyla ilgili me- her kadının toplumda büyük bir mucizeyi ortaya koyabileceği
rak edilen soruları cevaplamaya çalışmıştır. Bu nedenle okuyu- tezi savunulmaktadır.
cu yönlendirmeye çalışmamıştır.
4. Mülakatın anlatıcısı yazarın kendisidir. Mülakat öğretici metin Etkinlik No.: 258
türü olduğu için anlatıcı bakış açıları kullanılmaz.
1. Öğrencinin birikimine ve yorum yeteneğine göre cevaplar fark-
Etkinlik No.: 256 lılık gösterebilir. Aşağıdaki gibi bir cevap verilebilir:
Şair; duygu ve heyecanları, güzellikleri, seslerin uyumundan ve
1. Mehmet Akif, eserlerinde anlatılanların güzelliğinden, etkileyi- ahenginden faydalanarak etkili bir şekilde anlatan kimsedir. Şa-
ciliğinden önce gerçek olmasına önem veren bir edebiyatçıdır. irlerin duygu dünyaları yaşadıklarıyla şekillenir. Yaşadıkları acı
Örnek bir insan olarak yaşamış ve eserlerinde de yaşadıkla- tatlı olaylar şairin kişiliğini de etkiler. Şair yaşadıklarıyla pişer,
rından başkasını anlatmamıştır. Bu nedenle onun eserlerinde yaşadıklarıyla içli, hassas bir şair olur. Şairleri hayat tecrübeleri
konuşmacının saydığı çalışkan, zorluklara direnen, vatanını aynı zamanda şairlerin ifade şekillerine, söz varlıklarına da etki
seven, dürüst, alçakgönüllü kahramanların duygu ve düşüncele- eder. Bütün bu hususlar şairlerin edebî şahsiyetinin oluşmasını
ri anlatılır. Karakterler halkın içinden kişilerdir. sağlar.
2. Öğrenciler bu soruya çeşitli cevaplar verebilir ancak öğrencile- 2. Kökboyası bir bitkinin köklerinden elde edilen, solmayan ve
rin vereceği olası cevaplardan biri şöyle olabilir: bozulmayan kırmızımsı sarı renkte boyaya denir. Bu boya ile
Mehmet Akif, millî marş yarışmasına katılmamıştır. Daha boyanan halıların renkleri kimyasal boyalar ile boyanan ha-
sonra ricalar üzerine şiiri yazmayı kabul etmiştir. Bu ayrıntı bile lıların renklere göre daha dayanıklıdır ve renkler kolay kolay
Mehmet Akif’in İstiklal Marşına öylesine bir şiir olarak bak- solmaz. Bu özellikten hareketle mecaz olarak kökboyası ile
madığını gösterir. İstiklal Marşımız,1921 yılında yani Kurtuluş boyanmak köklü değişimleri ifade eder. Kültürel değerlerdeki
Savaşımızın en hareketli zamanlarında yazılmıştır. Millet olarak değişimler ancak esaslı, köklü değişimler olduğu zaman kalıcı
ölüm kalım mücadelesinde olduğumuz anlar yaşanmaktadır olur ve bir anlam ifade eder. Kökboyası nasıl iplerde kalıcı bir
ve ordu millet bağımsızlığı için mücadele etmektedir. Ona bu değişikliğe neden oluyorsa kültürel özelliklerin de kalıcılığı
mücadelede korkmaması gerektiğini, bağımsızlığını kazanması sağlanmalıdır.
gerektiğini haykıracak bir sese ihtiyaç vardır. İşte bu nedenle 3. Evet katılıyorum. Çünkü okumak, kelimelerin doğru telaffuz
marşın adı İstiklal Marşı’dır. edilmesini, anlamına uygun ve yerli yerinde kullanılmasını
3. Mehmet Akif, büyük bir devletin aydınıdır ve bu büyük devle- sağlar. Özellikle sesli okuma hitabete olumlu etki eder.
tin çözülüşüne şahit olmuştur. Bu çözülüş sırasında sorunları Hayır katılmıyorum. Çünkü iyi bir hatip olmak iyi bir ses tonu-
görmüş ve eserlerinde dile getirmiştir. Milletin düştüğü yerden na, sağlıklı bir hançereye (gırtlağa), ağız yapısına sahip olmakla
kalkması ve yeniden eski değerlerine ve gücüne dönebilmesi mümkün olur.
için umut gençliktedir. Bunu başarabilecek bir gençliğin özellik-
leri Akif’in düşüncelerinde bellidir ve Akif bu gençliğin Asım 4. Öğrencinin birikimine ve yorum yeteneğine göre cevaplar fark-
simgesiyle anlatılmasına karar vermiştir. Asım, kendi değerleri- lılık gösterebilir. Aşağıdaki gibi bir cevap verilebilir:
ne sahip çıkacak ve şairin güvendiği bir nesli temsil etmektedir. Dil toplumlar arası iletişimi, kültürel aktarımı sağlayan önemli
4. Öğrenciler bu soruya çeşitli cevaplar verebilir ancak öğrencile- bir toplumsal araçtır. Dilin önemini en iyi anlatan söz Kon-
rin vereceği olası cevaplardan biri şöyle olabilir: füçyüs ait şu sözdür: “Bir ülkeyi idare etmeye çağrılsaydınız,
yapacağınız ilk iş ne olurdu?” diye sormuşlar. O da: “İşe önce
Böyle insanları genç nesillere iyi anlatmak gerekir. Bu nedenle dili düzeltmekle başlardım. Çünkü dil bozulursa kelimeler dü-
de klasik anmaların ötesinde bu şahsiyetlerin dönemin imkân- şünceleri iyi anlatamaz. Düşünceler iyi anlatılmazsa, yapılması
ları kullanılarak en iyi şekilde anlatmalıyız. Mesela internette bu gereken işler yapılamaz. Görevler gereği gibi yapılmazsa, töre
şahsiyetleri anlatan siteler kurulabilir. Tanıtıcı belgeseller veya ve düzen bozulur. Töre ve düzen bozulursa, adalet yoldan sapar.
kısa filmler çekilebir. Gençlerin bu büyük şahsiyetleri araştır- Adalet yoldan çıkarsa, şaşkınlık içine düşen halk ne yapacağını,
ması için çeşitli türlerde yarışmalar düzenlenebilir. Gençlere işin nereye varacağını bilemez. Bunun içindir ki hiçbir şey dil
ulaşılabilecek bütün yollar kullanılmalıdır. kadar önemli değildir.” demiştir.
5. Çocukluk insanı kişiliğinin oluştuğu dönemdir. Bu dönemde
Etkinlik No.: 257
yaşananlar çocuğun karakterini şekillendirir. Bu nedenle eskiler
1. Cumhuriyet’in ilk yıllarında savaştan yeni çıkmış bir milletin “Kişi yedisinde neyse yemişinde de odur.” demiştir. Yani bu
yaşlar kişiliğin oluştuğu yaşlardır. Masallar ve türküler çocuğun
ve yeni kurulmuş bir devletin güçlenmesinde kız çocuklarının
uzun vadede kalkınma hamlesi yapmaya hazırlanan bir genç- düş gücünün, söz varlığının zenginleşmesini sağlar. Çocuk,
içinde yetiştiği kültürün ve geleneğin kodlarını yine masal ve
liğin yetiştirilmesinde kilit bir rolü olacağı düşünülmüştür.
Kurulacak yeni ailelerde çağın gereklerine göre eğitilmiş kızları- türkülerle öğrenir. Türküler ve masallar barındırdığı bu kültürel
kodlar ile çocuğun kişilik gelişimini etkiler.
mızın eğitici bir misyon yükleneceği düşünülmüş ve kızlarımıza
verilen haklarla onların toplumda güçlenmesi amaçlanmıştır.
Güçlü kadınların yetiştirdiği güçlü evlatlar, ülkenin kalkınması- Etkinlik No.: 259
na hizmet edeceklerdir anlayışı güdülmüştür.
1. Sait Faik; içine kapanık, giyimine dikkat etmeyen, kalabalıklar-
2. Aşağıdaki gibi örnek cümleler oluşturulabilir: da yalnız bir kişidir.
Bir milletin kalkınması annelerin kalkınması ile mümkündür. 2. Sait Faik yalnızlığını hikâyeleri ile yok etmiştir. Yalnız, sosyal
Annelerin güçlü olduğu bir millet, çağın gerisinde kalmaz. olmayan bir kişi olmasına rağmen Sait Faik’in mükemmel hikâ-
Kadınlar, önce anne sonra okuldur; bu okuldan alınan eğitimin yeler yazması gözlem yeteneğinin çok güçlü olduğunu gösterir.
değeri diplomayla ölçülemez. Hikâyelerinde bireyin toplum içindeki sorunlarına değinen
Sait Faik genellikle kendisinden ve kendi sorunlarından yola
3. Cumhuriyet’in ilk yıllarında geleneksel eğitim anlayışı doğ- çıkmıştır.
rultusunda okula gitmek sadece erkeklerin bir hakkı imiş gibi
görülmüş ve kadının eğitimi önemsenmemiştir. Aynı şekilde 3. Sait Faik’in okuyucuya açık verdiği mesaj; Mark Twain gibi
bir kadının da eğitimci olabileceği düşünülmemiştir. Bu ko- büyük bir yazarın adına kurulmuş bir topluluğa üye olmanın
596