Page 89 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

40 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

4. Kemosentetik bir bakteri, oksidasyon sonucu açığa çıkan kimyasal enerjiyi nerelerde kullanır?

Yönerge Aşağıdaki görseli ve metni inceleyerek soruları cevaplayınız.

Güneş ışığının ulaşamadığı yerlerde yaşamın olamayacağı düşünülmekteydi. Bu düşüncenin nedeni karbondiok-
5. Kemosentez yapan canlılara nitrit ve nitrat bakterileri örnek olarak verilebilir. Bu canlıların sayıca azal- sit ve sudan organik besinlerin üretilmesi için Güneş ışığı gibi güçlü bir enerji kaynağının gerekliliğiydi. Ancak,
ması ne gibi sorunlara yol açabilir? atomlar arasındaki indirgenme-yükseltgenme olaylarından ortaya çıkan enerjiyi kullanarak organik madde üre-
tebilen canlılar keşfedilince bu fikir değişti. Işık enerjisine ihtiyaç duyulmadan inorganik maddelerden organik
besin üretilmesine kemosentez denir. Kemosentez yapan organizmalarla birlikte yaşayan canlılardan biri okyanus
tabanlarındaki hidrotermal bacaları etrafında yaşayan tür adı Riftia pachyptila olan dev tüp solucanlarıdır (Görsel).
Bu canlıların tüpünün en üst kısmında “plume” adı verilen parlak kırmızı renkli, geniş yüzeyli bir organ bulunur.
Plume organının kırmızı renkte olmasının nedeni, çok fazla miktarda hemoglobin ve kan içermesidir.

6. Kendinizi kemosentez yapan bir kükürt bakterisi olarak düşününüz. Muhtemelen yaşayabileceğiniz
coğrafya nasıl bir yer olmalıdır?

7. Aşağıdaki tabloda fotosentez ve kemosentez olayları verilmiştir. Öğrendiklerinizi hatırlayarak boşluk-
ları doldurunuz.
FOTOSENTEZ KEMOSENTEZ

? Klorofil gerekli değildir.
Işık enerjisi kullanılır. ?

H kaynağı H O, H S, H ? Görsel: Tüp solucanları
+
2 2 2
? Gece ve gündüz gerçekleşir. Dev tüp solucanlarının ayrıca “trofozom” denen bir iç organı bulunmaktadır. Trofozomda bulunan çok sayıdaki
sülfür bakterisi kemosentez yapmaktadır. Dev tüp solucanı, plume organıyla okyanus tabanındaki hidrotermal
Atmosfere O verebilir. Atmosfere O verilmez.
2 2 bacadan çıkan oksijen ve sülfürü yakalar. Hemoglobinle birleşen sülfür ve oksijeni kan yoluyla trofozom organında
yaşayan bu kemoototrof sülfür bakterilerine ulaştırır. Bakteriler, sülfür ve oksijeni oksitler. Bu sırada ortaya çıkan
8. Kemosentez yapan canlıların artışı çevre kirliliği için bir çözüm olabilir mi? Cevabınızı gerekçesiyle enerjiyi kullanarak karbondioksit ve sudan organik besin üretir. Bunun karşılığında da bu organik maddenin bir
açıklayınız. kısmını tüp solucanlarına armağan eder.

Sülfür bakterileri ve tüp solucanları simbiyotik yaşam birliğine iyi bir örnektir. Bu iki canlı grubu yaşamlarını sür-
dürüp üreyebilmek için birbirlerine bağımlıdır ve bu birliktelikten fayda sağlarlar. Kemoototrof sülfür bakterisinin
yaptığı kemosentez denklemi aşağıda verilmiştir.

Kemosentez denklemi:

H S + O → H O + 2S + 122 kcal
2
2
2
2S + 3O → 2H SO + 286 kcal
4
2
2
18H S + 6CO + 3O → C H O + 12H O + 18S
6
2
12
6
2
2
2
88
Hazırlayan: Dilara KADAK