Page 249 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 60 4 Yarıklar düzlemi perdeye yaklaşınca saçak genişliği küçülür,
saçak sayısı artar. Perdeden uzaklaşırsa saçak genişliği büyür,
2. Yönerge saçak sayısı azalır.
5 Işık kaynağı yarıklar düzlemine yaklaşınca perdede oluşan de-
senin parlaklığı artar. Saçak sayısı değişmez.
6 Yarıklar düzlemi ekrana doğru bir miktar döndürüldüğünde
yarıklar arası uzaklığın ekrana paralel uzunluğu küçülür ve
saçak genişliği artar. Bu durumda perdede oluşan saçak sayısı
azalır.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders
Kitabı, Sayfa: 118-122.
Etkinlik No.: 62
1 Etkinlikteki deneyde yarık genişliğinin arttırılması sonrası ek-
randa daha fazla saçak oluştuğu gözlenmiştir. Ekrandaki saçak
sayısı artışı, saçak genişliğinin küçüldüğünü göstermektedir.
3. Yönerge
Bu gözleme dayanarak ışığın tek yarıkta kırınımında, yarık
1 Frekans artarsa dalga boyu küçüldüğünden saçak genişliği genişliğinin arttırılması durumunda saçak genişliğinin küçü-
azalır. Kırmızı ışığın frekansı mavi ışıktan daha küçüktür. Fa- leceği söylenebilir.
kat dalga boyu büyük olduğundan saçak genişliği kırmızıdan 2 Deney düzeneğinde yarık düzlemi ekrana yaklaştırıldığında
maviye doğru azalacak, saçak sayısı kırmızıdan maviye doğru ekranda daha fazla saçak oluştuğu gözlendiğine göre levha ile
artacaktır. Kaynaklar arası uzaklık artarsa saçak genişliğini ekran arasındaki mesafe azaldığında saçak genişliğinin de kü-
azalır, saçak sayısı artar. çüleceği söylenebilir.
2 Genlik artarsa perdede oluşan saçakların parlaklığı artacaktır. 3 Deney düzeneğindeki ekrana mavi renkli ışık düşürüldüğünde
Saçak genişliği ve saçak sayısı değişmeyecektir. ekrandaki toplam saçak sayısının arttığı gözlendiğine göre
3 Yarık düzlemi perdeye yaklaşınca saçak genişliği azalır, saçak kullanılan ışığın dalga boyu küçüldüğünde saçak genişliğinin
sayısı artar. Perdeden uzaklaşırsa saçak aralığı artar, saçak sa- de küçüleceği söylenebilir.
yısı azalır. 4 Deney, saf su ile dolu bir havuzun içinde tekrarlandığında
4 Yarık düzlemi ve ekran arasındaki ortam değiştirilirse kırılma ekrandaki toplam saçak sayısının arttığı gözlendiğine göre or-
indisi değişeceği için saçak genişliği de değişir. Kırılma indisi tamın kırılma indisi arttığında saçak genişliğinin küçüleceği
büyük bir ortam, saçak genişliğinin küçülmesine ve toplam söylenebilir.
saçak sayısının artmasına neden olur. Kırılma indisi küçük Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders
ortam ise saçak genişliğinin büyümesine ve toplam saçak sa- Kitabı, Sayfa: 123-127.
yısının azalmasına neden olur. Merkezî aydınlık saçağın yeri
değişmez. Etkinlik No.: 63
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders 1 Ekranda kırmızı renkte şeritler hâlinde peş peşe sıralanmış ay-
Kitabı, Sayfa: 118-122. dınlık ve karanlık saçaklar oluşmuştur.
Etkinlik No.: 61 2 Ekranda gözlemlenen aydınlık ve karanlık bölgelere saçak de-
nir.
2. Yönerge
3 Kırmızı ışık kaynağını yarık düzlemine yaklaştırdığımızda kır-
1 Beklenen görüntü aşağıdaki gibi olmalıdır. mızı renkli saçaklar daha parlak hâle gelmiştir. Saçak genişliği
Karanlık ve aydınlık saçaklar gözlenmelidir. değişmemiştir.
4 Yarık düzlemini ekrana yaklaştırdığımızda duvardaki aydınlık
ve karanlık bölgelerin (saçaklar) genişliği küçülmüş ve desen-
de daha fazla saçak oluşmuştur.
5 Deneyde kullanılan ışığın dalga boyu küçüldüğünde saçak ge-
nişliği de küçülür.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders
Kitabı, Sayfa: 123-127.

2 Kırmızı ışığın frekansı mor ışıktan daha küçüktür. Fakat dalga
boyu büyük olduğundan saçak genişliği kırmızıdan yeşile
doğru azalacaktır. Saçak sayısı ise kırmızıdan mora doğru ar-
tacaktır.
3 Camın kırıl ma indisi havadan büyük olduğundan ışığın dalga
boyu küçülür. Kırılma indisi büyük bir ortam saçak genişliği-
nin azalmasına ve saçak sayısının artmasına neden olur.

247