Page 250 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

FİZİK 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEV
CEVAP ANAHTARLARIAP ANAHTARLARI
Etkinlik No.: 64 3 Doopler etkisi birbirine göre hareketli cisimlerde gözlenir.
Arabanın içindeki kişi arabaya göre hareketsiz olduğundan
1 a) λ % w olması durumda ışık, kırınıma uğramadan yarıktan topun atış aralıkları kendisi için değişmez. Dalga üreten kay-
geçerek perdenin orta bölümünde aydınlık bir bölge oluştu- nağın frekansı, kaynak ve gözlemcinin hareketinden bağımsız
racak, perdenin kenarlarında da karanlık bölgeler kalacak- ve her zaman sabittir.
tır. Bu durumda ışığın tanecik doğası öne çıkmıştır. Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders
Aydınlık Kitabı, Sayfa: 128-130.
Karanlık bölge
bölge Etkinlik No.: 67
1 Ses kaynağı ile gözlemci birbirine yaklaştığında algılanan sesin
Işık frekansı yüksek, uzaklaştığında ise algılanan sesin frekansı dü-
kaynağı şük olur. Dolayısıyla söz konusu durumda Fatih’in işittiği sesin
frekansı yüksek, Ayşe’nin işittiği sesin frekansı ise düşüktür.
2 Gözlemci, hareketsiz bir ses kaynağına doğru yaklaştığında
yüksek frekanslı, uzaklaştığında ise düşük frekanslı bir ses du-
yacaktır.
b) λ > w veya λ = w olması durumda ışık kırınıma uğrar ve
aralık, noktasal bir kaynak gibi davranır. Her iki durumda 3 Frekans ve dalga boyu ters orantılı büyüklüklerdir. Kaynağın
da ışığın dalga doğası öne çıkmıştır. hızı (V kaynak ) gözlemcinin hızından (V gözlemci ) büyük olursa
aralarındaki mesafe artar ve birbirlerinden uzaklaşırlar. Bu
durumda işitilen sesin frekansı azalır, dalga boyu ise büyür.
Kaynağın hızı gözlemcinin hızından küçük olursa aralarındaki
mesafe azalır. Bu durumda algılanan sesin frekansı artar, dalga
Işık boyu ise azalır.
kaynağı
4 Sonik patlama, Doppler olayı sebebiyle ses dalgaların üst üste
gelerek oluşturduğu yüksek enerjili dalgaların insan kulağında
patlama sesi olarak algılanmasıdır.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders
Kitabı, Sayfa: 128-130.
2 Perde üzerindeki görüntünün nedeni girişim olayıdır. Dalga-
ların üst üste gelerek girişim olayını meydana getirmeleridir. Etkinlik No.: 68
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders 3. Yönerge
Kitabı, Sayfa: 127-128.
Öğrencilerin şeması değişkenlik gösterebilir. Örnek şema:
Yüklü parçacıkların ivmeli hareket yapması sonucu
Etkinlik No.: 65
1 Işığın dalga doğasına sahip olduğunu gösterir. oluşur.
Doğrusal yolla yayılır.
2 Işık, kaynaklardan yayılan dalgalardır. Tek yarıktan geçerken
bükülerek yoluna devam eder, çift yarıktan geçerken girişim
deseni oluşturur. Elektrik alan ve manyetik alan bileşenleri eş zamanlı
artar ve azalır.
3 Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. Muh-
temel cevap şöyledir: Enine dalgadır.
Cisimlerin renkli görünmesi, gökyüzünün mavi görünmesi ve
beyaz ışığın prizmadan geçerken renklerine ayrılması ışığın Elektrik alan, manyetik alan ve ilerleme doğrultusu
dalga doğası ile açıklanabilir. ELEKTROMANYETİK DALGALARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ birbirine diktir. E = B . c eşitliği vardır.
4 Işık sadece tanecik özelliği gösterseydi girişim olayı gerçekleş- Boşlukta ışık hızı ile yayılır.
mezdi ve Young’ın çift yarık ile yaptığı deneyde perdede sadece
iki adet aydınlık çizgi oluşurdu. Yansıma, kırılma, girişim gibi dalga olaylarını
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders gerçekleştirir.
Kitabı, Sayfa: 127.
Elektrik ve manyetik alanda sapmazlar.
Etkinlik No.: 66
1 Taşıtların hızlarını ölçmek için kullanılan radarlarda Doppler Enerji taşırlar. Enerjileri frekansla doğru, dalga boyu
etkisinden yararlanılır. Radardan yayılan dalgalar hareket hâ- ile ters orantılıdır.
lindeki araca çarparak geri döner. Yayılan dalgaların frekansı Kutuplanabilirler.
ile geri dönen dalgaların frekansı arasındaki farka bakılarak
hız hesaplanır. Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders
2 Hareketli hedeflerden dönen sinyalin frekansının sabit hedef- Kitabı, Sayfa: 131-132.
lerden dönen sinyalin frekansından farklı olmasından yararla-
nılarak çeşitli hava olaylarının hareket durumu belirlenebilir.

248