Page 246 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

FİZİK 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
3 Levhaya etki eden kuvvetin ve levhaya ait ivme ve hızın büyük- İvme (m/s²)
lüklerine ait matematiksel modeller
F = m ∙ ω ∙ x
2
a = ω ∙ x
2
2
2
V = ω r - x dir. 1,6
Levha T noktasından bırakıldığında değişen tek büyüklük
genliktir (r). Buna göre R noktasında levhaya etki eden kuvvet
ve levhanın ivmesi değişmez, genlik arttırıldığından levhanın
hızı artar. Uzanım (m)
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders –0,4 0,4
Kitabı, Sayfa: 84-91.
Etkinlik No.: 51
1 " Dinamometre ile cismi çekip dinamometrenin gösterdiği
değeri ve cismin denge konumuna uzaklığını belirlemek. –1,6
" Cismi serbest bırakarak belirli sayıda salınım yapması için
geçen süreyi tespit etmek.
" Geçen süreyi salınım sayısına bölerek hareketin periyodu-
nu belirlemek. Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders
2 Önce açısal hız (ω) hesaplanır. Kitabı, Sayfa: 84-91.
ω = 2π Etkinlik No.: 52
T
Dinamometrenin gösterdiği değer cisme etki eden maximum 1. Yönerge
kuvvete eşittir. Genlik ve açısal hız aşağıdaki denklemde yerine 1 Yay sarkacının periyodu, genlik ve yer çekimi ivmesi değer-
konularak kütle bulunur. lerinin değişmesinden etkilenmeyip yalnızca kütle ve yay sa-
F = m . ω . r bitine bağlıdır. Yay sarkacının periyodu yaya bağlanan cismin
2
kütlesinin karekökü ile doğru, yay sabitinin karekökü ile ters
3 IKLI = ILOI = IOMI = IMNI = 20 cm orantılı olarak değişmektedir.
T / 6 = 3 / 6 = 0,5 s
T / 12 = 3 / 12 = 0,25 s 2 Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. Muh-
temel cevap:
0,5 s 0,25 s 0,25 s 0,5 s Tükenmez kalemlerde, araba amortisörlerinde ve ağırlık öl-
çüm aletlerinde kullanılır. Ağırlık ölçüm aleti olan dinamo-
metrede kullanılan yayın uzunluğu ilk durumuna göre daha
K L O M N kısa kullanılmış ise bu durum yay sabitinin artmasına ve titre-
şim periyodunun azalmasına neden olur.
Denge konumu 2. Yönerge
N noktasında bırakıldıktan 0,5 s sonra M noktasından geçer- 1 Basit sarkacın periyodu sarkaca asılan cismin kütlesinin değiş-
ken sarı olmaktadır. mesinden etkilenmemektedir. Basit sarkacın periyodu yalnızca
0,75 s sonra O noktasından geçerken mavi olmaktadır. sarkaç uzunluğuna ve yer çekimi değerlerine bağlıdır. Basit
sarkacın periyodu sarkaç uzunluğunun karekökü ile doğru,
2
Sarı iken hızı " V = ω r - x 2 yer çekimi ivmesinin karekökü ile ters orantılı olarak değiş-
M mektedir.
2 π 3
ω = = 2 . = 2 rad/s 2 Basit sarkacın periyodu ile ilgili matematiksel model incelen-
T 3 diğinde ip kalınlığının değişmesinden periyodun etkilenme-
diği görülür.
2
V = 2 . 0, 4 - 0,2 2
M Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders
Kitabı, Sayfa: 91-98.
2 3
V = m/s olur.
M 5 Etkinlik No.: 53
Mavi iken hızı " V = ω . r 1 Yay sarkacının periyodunu veren matematiksel modelde Hoo-
O
V = 2 . 0,4 ke Yasası’na göre kuvvet ifadesi kullanılabilir.
O
V = 0,8 m/s olur. m
O Yay sarkacının periyodu T = 2π k , Hooke Yasası’na göre
4 İvme ve uzanım vektörleri hareket boyunca sürekli zıt yönlü- kuvvet ifadesi F = k ∙ x olur.
dür. Çünkü ivme hareket boyunca denge konumuna dönük Kuvvet ifadesinde yay sabiti
iken uzanım (konum) vektörü denge konumundan cisme doğ- F = k ∙ x
ru olur. Bundan dolayı ivme ve uzanım vektörleri zıt işaretlidir. m ∙ g = k ∙ L
m. g
5 Genlik noktalarında (K, N) ivme maximum değerini alır. k = L şeklinde yay sarkacının periyot modelinde yerine
a = ω² . r
max
a = 2² . 0,4 = 1,6 m/s² olur. yazılırsa m
max
m. g L
T = 2π = 2π
L g
244