Page 241 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 12

CEVAP ANAHTARLARIAP ANAHTARLARI
CEV
2. Yönerge Etkinlik No.: 39
1 Kesikli çizginin iç kısmında kalan kürenin kütlesi, yer çekimi-
ivmesine ait matematiksel modelde yerine yazılırsa

g = G m
r 2
d 4 π . r 3 4
3
g = G = π ∙ G ∙ d ∙ r elde edilir.
r 2 3
4
π ∙ G ∙ d kısmı Dünya için sabit olduğundan Dünya’nın iç
3
kısmında kütle çekim ivmesi, kütle merkezine uzaklık (r) ile
doğru orantılıdır.
2 Kütle çekim ivmesi Dünya’nın iç kısmında kütle merkezine
Alan çizgileri Dünya yüzeyine yakın olan yerlerde sık ve yoğun uzaklık ile doğru orantılı, Dünya’nın yüzeyinde ve dışında küt-
olduklarından yer çekimi ivmesi bu bölgede en yüksek değerine le merkezine uzaklığı ile ters orantılıdır. Buna göre K, L, M ve
ulaşır. N noktalarındaki kütle çekim ivmeleri sırasıyla g , g , g ve
K
M
L
Dünya’nın merkezine doğru gidildikçe kuvvet çizgilerinin sıklığı g alınırsa
N
azaldığından merkezde yer çekimi ivmesi sıfır olur.
Dünya yüzeyinden uzaklaşıldıkça çekim alanı kuvvet çizgileri ara- g = G m = G olduğundan
K
sındaki mesafe artar, dolayısıyla yer çekimi ivmesi gittikçe azalır. 4r 2
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders g = g = g
Kitabı, Sayfa: 59-61. L N 2
g = G 4m = g
Etkinlik No.: 38 M 16r 2 4
1 F = m ∙ g Çekim alanı kuvvet çizgilerinin yönü şekildeki gibi bütün nok-
m . m talarda Dünya’nın kütle merkezine doğrudur.
G D C = m . g
d 2 C
m L
g = G D olur.
d 2 g
L
Buna göre Dünya’nın çevresindeki herhangi bir noktada yer K 2r r 4r M
çekimi ivmesi, Dünya’nın kütlesiyle doğru orantılı; bu nokta- O
nın Dünya’nın kütle merkezine olan uzaklığının karesi ile ters g K r g M
orantılıdır. g N
2 Herhangi bir noktadaki yer çekimi ivmesi, bu noktanın Dün- N
ya’nın kütle merkezine uzaklığı ile ters orantılıdır. Buna göre
Ali’nin ofisindeki yer çekimi ivmesi en büyük, Ceren’in ofisin-
deki en küçüktür. 3 Yer çekimi ivmesi Dünya’nın içinde kütle merkezine uzaklık ile
doğru orantılı, Dünya’nın yüzeyinde ve dışında kütle merkezi-
3 a) K ve L gezegenlerinin kütle çekim ivmeleri sırasıyla ne uzaklığının karesi ile ters orantılıdır. Buna göre yer çekimi
g ve g alınırsa ivmesinin Dünya’nın merkezine olan uzaklığına bağlı değişim
L
K
g = G m grafiği şekildeki gibi olur.
K r 2
m
4m
g = G 16r 2 = G 4r 2
L
Buna göre g = 4g olur.
K L
b) L gezegeninde kütle çekim ivmesi K gezegeninden dört O R
kat küçük olduğundan sporcu, L gezegeninde daha fazla
yükselir.
4 Uzay üssü ve roket fırlatma rampasının yapılacağı ülkede yer
çekimi ivmesinin küçük olması fırlatma işlemini kolaylaştıra-
caktır. Bu nedenle Ekvator’a daha yakın olan Hatay’ın tercih
edilmesi gerekir. Yer çekimi ivmesi
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders
Kitabı, Sayfa: 59-61.

-R O R Uzaklık
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders
Kitabı, Sayfa: 59 - 61.

239