Page 258 - Fizik 12 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

FİZİK 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEV
CEVAP ANAHTARLARIAP ANAHTARLARI
Etkinlik No.: 86 4 Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir.Muh-
temel cevaplar:
1 Koşucu yarışı bitiremez. Çünkü koşucunun yarışı bitirebilmesi Kobalt-60 kullanılarak ışıma altında oluşan kimyasal tepki-
için sonsuz defa durup dinlenmesi gerekmektedir. Koşucu, du- meler incelenebilir.
rup dinlendiği her seferden sonra kalan kısmın yarısını koşa-
cağı için bitiş noktasına hiçbir zaman varamayacaktır. Bitkilerin bünyesine düşük miktarda karbon-14 verilerek
bu bitkiler izlenebilir. İnsan vücudu için zararlı olsa da bit-
2 Kararsız atomlar da ışıma yaparak başka bir çekirdek yapısına kiler için oldukça yararlı bir durumdur. Bu yöntemle tohum
ulaşırlar. Her bir mola yerine ulaşmak için geçen süre, yarı ıslahı yapılarak yeni ürünler geliştirilmiştir.
ömür olarak adlandırılabilir. Kararsız atomlar kararlı hâle ge- Kanser ve tümör tedavisinde X-ışınları tedavi amaçlı kulla-
lirken yaptıkları radyoaktif bozunma sonucunda kütle kaybına nılmaktadır. Hastaların anjiyo yapılmasında da radyoaktif
uğrar. Bu radyoaktif bozunma kararlı bir yapıya ulaşınca sona maddelerden yararlanılır.
erer. Birçok endüstri ürününün üretim aşamasındaki nem ve
3 Radyoaktif maddenin atomlarının kararlı hâle gelene kadar yoğunluk gibi ölçümleri ışınımdan yararlanılarak yapılır.
yaptıkları radyoaktif bozunma sebebiyle o radyoaktif maddeyi Ahşap eşyaların ya da kumaşların yapıldığı tarih, karbon-14
oluşturan atomların yarısı diğer bir elemente dönüşür. Dönü- metodu ile bulunabilir. Böylece eski uygarlıkların araştırıl-
şüm döngüsü bittiğinde radyoaktif bozunma da sona erecektir. masında ve tarihlendirilmesinde önemli avantajlar sağlanır.
Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders Kitabı, Denizaltı ve uzay araçlarının hareketi sağlanabilir. Bununla
Sayfa 174-175. birlikte santrallerden elektrik enerjisi de elde edilebilir.
Etkinlik No.: 87 Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders Kitabı,
Sayfa 174-175.
1
Etkinlik No.: 88
Kararlı olup Hangi dönüşümü
Çekirdek n
olmadığı yaptığı 1 p > 1 bölgesinde bulunan çekirdeğin β bozunması yaparak
-
20 E Kararsız Nötron protona nötronun protona dönüşmesi beklenir. Ayrıca çekirdek uyarıl-
80
mış hâlde kalmış ise γ bozunması yapması da beklenir.
dönüşür.
n
p < 1 bölgesinde bulunan çekirdeğin β bozunması yaparak
+
20 G Kararlı Dönüşüm yapmaz. protonun nötrona dönüşmesi beklenir. Ayrıca çekirdek uyarıl-
35
mış hâlde kalmış ise γ bozunması yapması da beklenir.
70 L Kararsız Proton nötrona 2 α ve β radyoaktif bozunumu gerçekleştiren bazı tepkimelerin
110
dönüşür.
sonunda çekirdek, uyarılmış hâlde kalır. Bu durumda çekirdek
20 M Kararsız dönüşür. gama (γ) ışını adı verilen fotonlar yayayarak enerji kaybeder.
70 Nötron protona uyarılmış enerji seviyesinden temel enerji seviyesine geçişte
45 A Kararlı Dönüşüm yapmaz. 3 α bozunması 2 (helyum) çekirdeğidir. Buna göre α bozunması
4
80
yapan bir çekirdeğin atom numarası 2, nükleon sayısı 4 azalır.
10 R Kararsız Nötron protona 4 kütle numarası 8 azalır. Y şeklinde bulunur. Atom numarası 4,
238
60
4
230
116 X" 2 2 He +
112
dönüşür.
20 Z Kararsız Nötron protona Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders Kitabı,
97
dönüşür.
Sayfa 175-178.
2 Çekirdek içindeki protonlar arasında itme kuvveti vardır. Bu Etkinlik No.: 89
itme kuvveti, çekme kuvvetinden büyük ise bu tip çekirdekler 1 Çekirdeğin I numaralı bölgede yaptığı radyoaktif bozunma
kendiliğinden radyoaktif bozunma yapabilirler. Bunlar karar- α bozunmasıdır. II numaralı bölgede yaptığı ışıma β , III nu-
-
sız olarak adlandırılırlar ve doğal radyoaktif maddedirler.
maralı bölgede yaptığı radyoaktif bozunma β bozunmasıdır.
+
3 Röntgen, katot ışınları üzerinde çalışırken X-ışınlarını keşfet- Bunların dışında çekirdeğin enerjisi fazla ise γ bozunması da
miştir. Curie ise bu ışınlar üzerinde çalışarak yeni elementlerin olur.
bulunmasına öncü olmuştur. Daha fazla bilgi için 2 Çekirdek, tüm radyoaktif bozunmalar sonucunda enerjisi faz-
https://ogmmateryal.eba.gov.tr/panel/panel/EKitapUniteOnizle.
aspx?Id=346&sayfa=216 adresini ziyaret ediniz. la ise γ bozunması yapabilir. n
3 Radyoaktif bozunma sonunda beklenen p oranının 1’e yakın
olmasıdır. Son durumda nükleon sayılarını hesaplarsak nötron
sayısı n = 222 - 108 = 114, proton sayısı p = 108 bulunur.
n = 114 > 1 olduğu için çekirdeğin kararlı olmadığı söyle-
p 108
nebilir. Bu durumda atomun β bozunması yapması beklenir.
-
Ayrıca enerjisi fazla ise γ bozunması da yapabilir. Çekirdeğin
enerjisi azalır.
Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 12 Ders Kitabı,
Sayfa 175-178.
256