Page 116 - Kimya - 12. Sınıf Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 12 55

3. ÜNİTE > Organik Bileşikler
Kazanım 12.3.7.1: Esterlerin adlarını, formüllerini ve kullanım alanlarını açıklar.
a. Esterleşme tepkimesine örnek verilir.
ç. Karboksilik asit ve esterlerin fonksiyonel grup izomerliklerine değinilir.
Genel Beceriler: Karar Verme Becerisi, Araştırma Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi, Sınıflandırma Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi KOKU VE FEROMON 20 dk.
Amacı Esterlerin özelliklerini ve kullanım alanlarını açıklayabilme. Bireysel

1. Yönerge Aşağıdaki metni okuyarak soruları cevaplandırınız.

Esterler doğada hem bitkilerde hem hayvanlarda yaygın
olarak bulunan bileşiklerdir. Meyve ve çiçeklerin hoş ko-
kuları yapılarında bulundurdukları esterlerden kaynaklan-
maktadır. Örneğin muza kokusunu veren bileşik izopentil
asetattır (izopentil etanoat). Esterlerin düşük mol kütlesine
sahip olanları uçucu özelliktedir. Bu yüzden esterler aynı
zamanda hayvanlar için
bir feromon kaynağıdır.
Feromonlar, aynı türün
bireyleri arasında iletişimi sağlayarak davranışları etkileyen kimya-
sal salgılardır. Muza hoş kokusunu veren izopentil asetat bal arıları
içinse tehlike feromonu özelliğindedir. Herhangi bir tehlike hisse-
den bal arısı izopentil asetat salgılar ve hızla kanatlarını çırparak
kokunun diğer arılara ulaşmasını sağlar. Böylece alarm vermiş olur.

1. İzopentil asetatın yapı formülünü yazarak özel adlandırma sistemine göre adlandırınız.

2. İzopentil asetatı laboratuvar ortamında sentezlemek isteyen bir öğrencinin nasıl bir yol izleyeceğini
esterleşme tepkimesi üzerinden açıklayınız.

3. İzopentil asetat ile izomer olan başka bir bileşik var mıdır? Araştırınız.

117