Page 113 - Kimya - 12. Sınıf Beceri Temelli

53 KİMYA 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Yönerge Aşağıdaki metni okuyarak ilgili soruları cevaplayınız.

Kişisel temizlik malzemesi olarak kullandığımız sabunun tarihçesi M.Ö. 3000’li yıllara dayanır. Sü-
mer yazıtlarında odun küllerinin kaynatıldığı suya yağ eklenerek karıştırıldığında sabun elde edildi-
ği belirtilmiştir. Günümüzde ise sabun, hayvansal veya bitkisel yağların NaOH veya KOH bazlarıyla
oluşturduğu yağ asidi tuzları olarak üretilir. Bu olaya sabunlaşma denir.
Tereyağ ve zeytinyağ gibi yağlarda bulunan organik asitlere yağ asidi denir. Tereyağında
bütirik asit varken zeytinyağında oleik asit vardır.

CH 3-CH 2 -CH 2-COOH CH 3-(CH 2 ) -CH=CH-(CH 2 ) COOH
7
7
Bütirik asit Oleik asit
1. Yukarıda verilen bütirik asit ve oleik asitten hangisi doymuş hangisi doymamış yağ asididir? Açık-
layınız.

2. Zeytinyağı kullanarak elde edilen sabunun oluşum denklemini yazınız.

3. Yönerge Aşağıdaki tabloda bazı karboksilik asitlerin IUPAC adları verilmiştir. Tabloyu inceleyerek soruları
cevaplandırınız.

Asidin Formülü IUPAC Adı
CH 3-CH 2 -CH 2-CH 2-COOH Pentanoik asit

(COOH) Etandioik asit
2
COOH 3-hidroksi benzoik asit

OH
H₂N-CH-COOH 2-amino propanoik asit
CH 3
CH₂-CH=CH-COOH 4-bromo-2-bütenoik asit
Br

1. Karboksilik asitlerin IUPAC adlandırma kuralları hakkında nasıl çıkarımlarda bulunulur? Açık-
layınız.

2. Aşağıdaki IUPAC adlandırması yapılan karboksilik asitlerin yapı formüllerini yazınız.
a) 2,2-dimetil pentanoik asit b) 2-hidroksi bütanoik asit
c) 3,3,4-trimetil hekzanoik asit d) 3-bütenoik asit

3. Tablodaki karboksilik asitler nasıl sınıflandırılır?

114
Hazırlayan: Elvan TOLGAY Hazırlayan: Elvan TOLGAY