Page 145 - T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

TÜRKİYE CUMHURİYETİ TÜRKİYE CUMHURİYETİ
İNKILAP TARİHİ 12 İNKILAP TARİHİ 12
ve ATATÜRÇÜLÜK Ortaöğretim Genel Müdürlüğü Ortaöğretim Genel Müdürlüğü ve ATATÜRÇÜLÜK

CEVAP ANAHTARLARI CEVAP ANAHTARLARI

4. İki Dünya savaşı arasındaki dönemde sağlık personeli ve sağlık
Etkinlik No.: 31 Etkinlik No.: 33 kurumlarının sayılarındaki belirgin artış, 1925 yılında hazırla- 3 Yanlış dinî yorumlardan ve hurafe- • Halkçılık
• Tekke, zaviye ve tür-
lerden millete yarar gelmeyeceğini
1. Osmanlı toplumunun giyim konusundaki farklılıkları, Osmanlı 1. Türkiye İktisat Kongresi Kurtuluş Savaşı’nın yeni sona erdiği, bu nan Sağlık Çalışma Programı’nda belirlenen hedeflere ulaşmak takdir etmiştir. belerin kapatılması
Devleti’nin çok uluslu olmasından kaynaklanmaktadır. Farklı nedenle ulusal sıkıntıların yaşandığı, cumhuriyetin henüz ilan için gösterilen kararlılığın ve özverinin göstergesidir. Atatürk
Dönemi sağlık politikası ülkemizin sağlık politikalarına ışık tut-
kültürlere sahip Osmanlı’da farklı giyim tarzları görülmektedir. edilmediği, Lozan görüşmelerinin ekonomik konulardaki anlaş- muş, temel oluşturmuştur. Sıtma ile mücadelede halka ücretsiz Dinin özündeki akılcı, bilimci ve
2. Milletler ortak değerlerin oluşturduğu kültür etrafında birleşir. mazlıklar sebebiyle yarıda kesildiği bir dönemde toplanmıştır. ilaç dağıtılmış, merkezi sağlık teşkilatı güçlendirilmiştir. 4 çağdaş ruhun ortaya konmasını • Laiklik
• Akılcılık ve bilimsellik
Kılık kıyafet de kültürün bir parçasıdır. Bu nedenle ortak bir 2. Türkiye İktisat Kongresi’nin toplanacağı kent olarak İzmir’in istemiştir.
kılık kıyafet tarzı milletlerin hayatında ortaya çıkmaktadır.? seçilmesinin nedeni; işgalin tüm ağırlığını yaşamış, iktisadi ba-
İngiliz subayı da Türk halkının giyim konusunda birlik içinde kımdan çökmüş olan İzmir aynı zamanda Kurtuluş Savaşı’nın Etkinlik No.: 36 • Laiklik
olmadığını, bu farklılıklarından dolayı Türk halkının ulus sayı- bir sembolüydü ve askerî zaferin ardından iktisadi zaferin de 5 Dünya işi ile ilgili kanunların TBMM • Cumhuriyetçilik
lamayacağını düşünmektedir. sembolü olabilirdi. 1. Erken Cumhuriyet Dönemi’nde Anadolu’da en yoğun görülen tarafından çıkarılmasını sağlamıştır. • Millî egemenlik
hastalıklar sıtma, frengi, çiçek, kızıl, trahom, difteri ve veremdir.
3. Çoğunlukla aynı topraklar üzerinde yaşayan, aralarında dil, 3. Karar alıcılar 1. Dünya Savaşı ve sonrasında yaşanan ekonomik Bu hastalıklarla mücadele amacıyla koruyucu sağlık hizmetleri-
tarih, duygu, ülkü, kültür birliği olan insan topluluğuna ulus sorunları tekrar yaşamamak, aksi bir durumda ise kendine ye- ne önem verilmiş, koruyucu aşı uygulamaları başlamış, ücretsiz Vatana göz dikenlere karşı daima • Ulusal bağımsızlık
denilmektedir. 1925’te çıkan Kıyafet Kanunu ile bu yönde kül- terli bir ekonomi inşa ederek bu sorunları hafifletebilmek için sağlık hizmetleri verilmiş, salgın hastalık görülen bölgeler kade- 6 uyanık olmayı ve vatan savunması- • Ülke bütünlüğü
nın kutsallığını hatırlatmıştır.
tür birliği sağlanmış ulus kimliğinin kazanılmasında önemli bir iktisadi politikalara yeni bir biçim verilmesi adına böyle bir rine terk edilmemiştir.
adım atılmıştır. kongre toplama ihtiyacı hissetmiş olabilirler. 3. Devletin toplum sağlığını tehdit eden hastalıklara karşı bilgi-
4. Kıyafet Kanunu ile hem şeklen ve hem de düşünsel olarak deği- 4. Görsel 1: Kongrede kadın katılımcılar da vardır. lendirme yoluyla önleyici tedbirler almaya çalışması bu konu- 7 Aile hayatına, kadın haklarına önem • Türk Medeni Kanunu’nun
kabulü
şim ve çağdaş bir toplum olmak amaçlanmıştır. Böylece şehirli, daki kararlılığının göstergesidir. Salgın hastalıklar, yeni kurulan verdiği bilinmektedir. • Kadınlara siyasi hakların
köylü, devlet adamı, din görevlisi ve Müslüman, Müslüman ol- Görsel 2: Kongreye çiftçi, tüccar, sanayi ve işçi gruplarının katı- cumhuriyetin idealleri önünde büyük bir engel olarak görülmüş verilmesi
mayan halk arasındaki kıyafet karmaşası giderilerek toplumsal lımları sağlanmıştır. olmalıdır.
anlamda birlik ve beraberlik sağlanmıştır.
Etkinlik No.: 39
Etkinlik No.: 34 Etkinlik No.: 37
Etkinlik No.: 32 1. Atatürk, ulusal egemenliği tam olarak gerçekleştirmek, Mec-
1. İş Bankası, 1924 yılında Cumhuriyet döneminin özel sermaye 1. Yeniliğe ve gelişmeye kapalı zihniyetlerin, cehalet ve tutuculu-
aracılığı ile kurulan ilk ana ticaret bankası olması açısından ğun Osmanlı İmparatorluğu’nun geri kalmasında yarattığı etki, lis’te farklı fikirlerin temsil edilmesini sağlamak ve hükümetin
1. Toplumsal alandaki inkılapların ana fikrini ifade eden Ata- önemlidir. Bu nedenle Türkiye İş Bankası’nın kurulduğu dö- denetlenmesini sağlamak amacıyla çok partili hayata geçmek is-
türk’ün özdeyişlerine şu örnekler verilebilir: Atatürk’ün aklın ve bilimin yol göstericiliğine duyduğu sarsıl- temiştir. Demokraside; toplumda farklı fikirlerin temsil edilme-
nemde Yeni Türkiye’nin ekonomi politikasının özel sektörü des- maz inancı etkilemiştir. Osmanlının en sancılı süreçlerine bizzat
“Biz, Batı medeniyetini bir taklitçilik yapalım diye almıyoruz. teklemek üzerine kurulduğu söylenebilir. tanık olmuş bir vatansever olarak ülkesinin ikinci kurtuluşu için si ve milli egemenliğin tam olarak gerçekleştirilmesi çok partili
Onda iyi olarak gördüklerimizi, kendi bünyemize uygun buldu- çağdaşlaşmayı tek çıkar yol olarak görmüştür. hayat ile mümkündür. Demokratik bir toplumda insanlar kendi
ğumuz için, dünya medeniyet seviyesi için benimsiyoruz.” 2. İş Bankası şubelerinin daha çok tarım ve ticaretin yoğun oldu- iradeleriyle istedikleri partiye oy vererek temsil edilme haklarını
“Efendiler, yaptığımız ve yapmakta olduğumuz devrimlerin ama- ğu yerlerde ve liman kentlerinde kurulmuş olması özellikle özel 2. Doğru çözüm için kılavuz akıl, mantık ve çağdaş bilim olmalı- kullanabilirler. Bu nedenle demokratik bir rejim için çok partili
sektöre kredi desteği de vererek sanayinin gelişmesi amacıyla
bir hayat şarttır.
cı Türkiye Cumhuriyeti halkını tamamen yeni ve bütün anlam ve kurulmuş olduğunu göstermektedir. dır. Objektif bir değerlendirme, mantıklı ve gerçekçi bir durum
biçimiyle uygar bir sosyal toplum hâline ulaştırmaktır. Devrimle- muhakemesi yapılmalı, gerçeğe ve ihtiyaca uygun kararlara va- 2. Doğuda görülen isyanda rolü olduğu gerekçesiyle Trakkiperver
rimizin asıl ilkesi budur.” 3. Sümerbank fabrikalarının çalışanlarına sağladıkları olanaklar rılmalıdır. Cumhuriyet Fırkası’nın kapatılması ülkemizde henüz ortamın
ve onların temel ihtiyaçlarına ilişkin yardımları, Türk Devle- 3. Çağdaşlaşmak kalkınmayı da içeren bir kavramdır. Çağdaşlaş- çok partili hayata hazır olmadığını göstermiştir. İsyan sırasında
“İstiklal Savaşı ve Türk İnkılabı, her hamlesinde ve her safhasın- ti’nin devletçi ve halkçı niteliğini yansıtmaktadır.
da, milletimizin yüksek siyasi ve medeni karakteriyle memleket ma olmadan kalkınmanın da gerçekleşmesinin zor olacağı dü- sıkıyönetimin ilan edilmesi ise temel hakların kullanılmasının
işlerindeki şuurlu birliğine dayanarak muvaffak olmuştur.” 4. Sosyal uygulamalara yer vererek fabrikaların çalışanlarına sağ- şünülmüş olabilir. kısıtlanmasına neden olmuştur.
ladıkları olanaklarla hem işçinin temel ihtiyaçlarını karşılayabil- 4.
mek hem de işçinin işine bağlılığını sağlayabilmek amaçlanmış Birlik Otorite Eşitlik Etkinlik No.: 40
2. Toplumsal alanda gerçekleşen inkılaplarla şunlar amaçlanmış- olabilir. Milliyetçilik Cumhuriyetçilik Cumhuriyetçilik
tır: Halkçılık Milliyetçilik Milliyetçilik 1. Atatürk’e düzenlenen suikast girişimi onun şahsında rejime ve
Şapka Kanunu ve kıyafete ilişkin düzenlemeler: Türk toplu- Laiklik Laiklik Halkçılık inkılaplara yöneliktir. Atatürk, suikastten sonra verdiği demeçte
munu çağdaş bir görüntüye kavuşturmak ve kıyafet birliği sağ- Etkinlik No.: 35 Devletçilik Devletçilik cumhuriyetin ve yapılan inkılapların kendi şahsına bağlı olma-
lamak. 1. 2 Mayıs 1920 tarihinde henüz düzenli ordu kurulmadan, Millî Laiklik dığın ilelebet yaşayacağını belirtmiştir.
Soyadı Kanunu: Soyadı Kanunu ile toplumsal ilişkilerde bire- Mücadele kazanılmadan Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı’nın İnkılapçılık 2. Gazete haberlerini incelediğimizde halkın suikastı gerçekleş-
yin ayırt edilebilmesi ve ayrıcalık belirten unvanların yasaklan- kurulması ile ilgili bu yaklaşım, sağlıksız bir toplum ve ordu ile Etkinlik No.: 38 tirenleri lanetlediği ve protesto edildiği görülmektedir. .Bu
ması ile toplumda eşitlik sağlanmak. ulusal kurtuluş savaşında başarılı olunamayacağına dair inancın durum halkın Atatürk’e bağlılığını, yapılan inkılap hareketleri-
Tekke ve zaviyelerin kapatılması: Çağdaşlaşmak ve dinî duy- bir göstergesidir. Sağlık hizmetlerinin stratejik önemine vurgu 1. Atatürk’ün bulunduğu ortamdaki olayları akıl yoluyla değerlen- ne sahip çıktığını gösterir.
guların sömürülmesini engellemek. yapılmaktadır. Sosyal devlet anlayışı ile sağlık hizmetlerinin ba- dirmesi ve hâkim olduğu tarih bilinci ile bu olayları yorumlama- 3. Atatürk’e karşı suikast girişimi ve rejim karşıtı isyanlar, inkı-
Takvim, saat ve ölçülerde yapılan değişiklikler: Çağdaş dev- kanlık seviyesinde ele alınması uygun görülmüştür. sı sayesinde Atatürkçü düşünce sistemi oluşmuştur, denilebilir. lapların halka daha iyi anlatılması gerektiğini, ülkede barış ve
letlerle uyum sağlamak, Batılı devletlerle ticari ilişkileri geliştir- 2. Sağlık hizmetlerinin İçişleri Bakanlığı bünyesinde devam et- 2. Atatürk, yabancı bir güce bağlılığı onur kırıcı olarak görmüş ve huzuru sağlamanın önemini göstermiştir.
mek ve uluslararası ticareti düzenli hale getirmek. mesi gerektiğini savunan bu milletvekilleri, değişimden değil, bu durum Atatürk’ün tam bağımsızlığa olan inancını güçlendir-
Türk kadınlarına tanınan haklar: Toplumda kadın erkek eşit- var olan düzenin korunmasından yana bir anlayışla hareket miştir, denilebilir. Etkinlik No.: 41
liğini sağlamak. ederek Ankara’da kurulan BMM hükûmetinin geçici olduğunu, 3.
bu türden kararlarının asıl meclis olarak gördükleri Mebusan 1. I. Dünya Savaşı’ndan sonra uluslararası düzeyde barış sağlana-
Meclisinde alınması gerektiğini ya da bu kararın görüşülmesi Muhtaç olduğun kudret, damarla- • Milliyetçilik mamıştır. İtalya’nın saldırgan ve yayılmacı politikalar takip et-
3. Şapka Kanunu ve kıyafete ilişkin düzenlemeler: halkçılık, la- için henüz erken olduğunu düşünmüş olabilirler. 1 rındaki asil kanda mevcuttur! • Türk Tarih Kurumu’nun
iklik, inkılapçılık. kurulması mesi, Almanya’nın silahlanması ve Ren bölgesine asker sevk et-
Tekke ve zaviye kapatılması: halkçılık, laiklik. 3. Atatürk’ün 2 Mayıs 1920’de kurulacak bakanlığın adının Sağ- mesi, Japonya’nın Milletler Cemiyetinden çekilmesiyle beraber
Takvim, saat ve ölçülerde yapılan değişiklikler: halkçılık, la- lık ve Sosyal Yardım Bakanlığı olması gerektiğini savunması • Milliyetçilik değişen koşullar karşısında Türkiye de Boğazlar Sözleşmesi’nin
iklik, inkılapçılık. Atatürk’ün sadece siyasi, askerî, kültürel alanlarda değil, sağlık 2 Yurtta barış, cihanda barış! • Halkçılık yeniden düzenlenmesini istemiştir.
Soyadı Kanunu: halkçılık. alanında da halkı adına öngörülü ve doğru kararlar verdiğinin, • İnsan ve insanlık sevgisi 2. Türkiye’nin Boğazlar üzerindeki egemenliğini sınırlayan mad-
Türk kadınına tanınan haklar: cumhuriyetçilik, halkçılık. sosyal gelişme ile sağlığın ilişkisini çok önceden fark ettiğinin deler yer almaktadır. Ayrıca Boğazlar ve çevresinde askersiz
göstergesidir. bölge oluşturulması, Türkiye’nin güvenliğini tehlikeye düşür-
mekteydi.

144 145