Page 279 - Fizik 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FİZİK 9

CEVAP ANAHTARLARI
3. Kütle-hacim grafiğinin eğimi mad- Kan hücreleri Etkinlik No.: 35
denin özkütlesini verir; o halde yeşil
grafik kan hücrelerine, mavi grafik 1. Yönerge
kana, kırmızı grafik ise plazmaya ait Birinci görselde safra tankı, yarısı su dolu yarısı boş bir şekilde su yü-
olabilir. Birbirine karışmayan sıvılar Kan zeyinde durmaktadır (I-A). Denizaltının suya dalabilmesi için ikinci
bir kapta toplandığında özkütlesi bü- görselde olduğu gibi alt ve üst kapaklar açılır. Alt kapaklardan su gi-
yük olan sıvı dipte kalır. Ayrıca kan rerken üst kapaklardan hava çıkar ve ağırlığı artan denizaltı suyun
bir karışımdır ve karışımın özkütlesi, derinliklerine iner (II-B). Safra tankı dördüncü görselde olduğu gibi
kendisini oluşturan sıvıların özkütle- Plazma tamamen su ile dolduğunda denizaltı en derin noktadadır (IV-C).
lerinin arasında bir değer alır. Denizaltı tekrar yüzeye çıkmak istediğinde üçüncü görselde olduğu

4. a) 2. kişiye ait kanın özkütlesi > 1. kişiye ait kanın özkütlesi > 3. gibi, içinde basınçlı hava bulunan tanklardan safra tankına hava ak-
kişiye ait kanın özkütlesi. tarılır. Basınçlı hava suyun dışarı çıkmasını ve denizaltının yükselme-
Kan bir karışımdır ve karışımın özkütlesi, karışıma katılan sıvı- sini sağlar (III-D).
ların hacim oranları değiştirildikçe değişir. Karışımın özkütlesi,
kendisini oluşturan sıvıların özkütlelerinin arasında bir değer alır I II III IV
ve hacmi çok olan sıvının özkütlesine daha yakındır.
b) Verilen bilgilere göre aynı ortamda bulunan, yaş ve cinsiyetleri A B D C
aynı olan üç farklı kişinin kanlarını oluşturan bileşenlerin hacim-
ce yüzdeleri farklıdır. Bu nedenle kanın sabit bir özkütlesi vardır 2. Yönerge
diyemeyiz. Yüzükler suya bırakıldığında her yüzük hacmi kadar hacimde su taşı-
c) Bir karışım olan kanla ilgili edindiğimiz bilgilerden yola çı- rır. Yüzüklerin kütleleri eşit olduğundan özkütlesi büyük olan yüzü-
karak karışımların özkütlesi sabit değildir, diyebiliriz. Karışıma ğün hacmi küçüktür. Bu yüzden beyaz yüzüğün taşırdığı suyun hac-
katılan maddelerin oranları değiştirilerek özkütle değiştirilebilir. mi en büyük, sarı yüzüğün taşırdığı suyun hacmi ise en küçük olur.
5. Günlük hayatta ebru sanatında, porselen yapımında ve kuyum- 3. Yönerge
culuk gibi birçok alanda özkütleden faydalanılır.
Etkinlik No.: 34 1. Kitre, suyun yoğunluğunu artırarak boyanın su üzerinde tu-
Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. tunmasını sağlayan maddedir. Kullanılan su ve kitre miktarına
Muhtemel cevaplar: göre yoğunluk ayarlanabilmektedir. İstenilen yoğunluğa ulaşıl-
masında ebru sıvısının belirli aralıklarla karıştırılarak kitrenin
1. Gelişen teknoloji, nüfus artısı ve alternatif malzeme tercihi yeni suda dağıtılması da etkili olmaktadır.
karışımların oluşturulmasına neden olabilir. Örneğin daha 2. Sığır ödü, suyun yüzey gerilimini artırarak boyanın su üzerin-
önceki yıllarda kullanılan toprak kapların ortaya çıkarılması de açılmasını sağlar.
uzun zaman alan bir işlemdi. Bugün ise toprak kaplar hâlâ 3. Ebru sanatında her seferinde farklı bir eser oluşur. Kullanılan
kullanılmakla birlikte yerini bulaşık makinesinde yıkanabilir, boya ve kitrenin miktarı ve özellikleri farklı olacağı için desenler
üretimi daha hızlı olan porselen malzemelere bırakmıştır. de farklı olacaktır.
2. Saf maddelere ve saf maddelerden elde edilen karışımlara duyu- Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 9 Ders
lan ihtiyaç kullanılmak istenilen alana yönelik uygun malzeme Kitabı, Sayfa 78-80.
seçiminden kaynaklanmaktadır. Örneğin araçların bazı alanla-
rının iç kısmından dış ortamın görünür olması gerekir. Bunun Etkinlik No.: 36
için şeffaf özelliği bulunan bir ürün seçilmelidir. Bu sebeple
kum, soda ve kirecin uygun oranlarda karışımı ile elde edilen Öğrenci gruplarının çalışması dikkate alınmalıdır.
cam kullanılmaktadır. Saf madde olan gümüş ise fotoğraf ve Bu etkinlik sonunda öğrencilere https://mavi.sifiratik.gov.tr/ web
dişçilik endüstrilerinde, bozuk para ve elektronik parça üretim- adresinde bulunan bireysel katılım sekmesindeki kişisel katılım formunu
lerinde, süs eşyası ve takı sektöründe kullanılmaktadır. doldurarak “Sıfır Atık Mavi Sözü” sertifikası almaları önerilebilir.
3. a. Beton, karışım olarak elde edilen bir malzemedir. Bu
malzeme birçok binanın yapımında kullanılır. Malzemenin hiç
üretilmediği varsayılırsa yüksek katlı binalar yapılamayabilirdi.
b. Betonun hiç üretilmeyip yerine ahşap malzemelerin
kullanılması daha fazla ağacın kesilmesine neden olacağı için
bu bir avantaj olarak düşünülebilir.
Bir taraftan da aynı durum insanların daha fazla yerleşim alanı
kullanmasına, çalışma alanlarına ulaşmak için geçen sürenin
artmasına ve daha fazla yakıt harcanmasına neden olması
bakımından dezavantajdır.
4. Demir tozu-odun talaşı gibi bir karışım, kaba konularak üstüne
su dökülür. Odun talaşı, su yüzeyinde; demir tozları ise kap
tabanında kalır.
5. Paslanmaz çelik olarak bilinen ve krom elementi içeren belli
oranlardaki demir-karbon alaşımı, gıda endüstrisi, tıp, cerrahi
ve endüstriyel donanımlar, otomotiv, beyaz eşya, yapı ve yapı
elemanları gibi birçok alanda kullanılmaktadır.
6. Benzin-su karışımı kap içinde bir süre bekletilirse su altta,
benzin ise üstte olacaktır.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 9 Ders
Kitabı, sayfa 78-80.

279