Page 281 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

KİMYA 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
insanların bu yüzden çeşitli hastalıklara yakalanmasına sebep • Maddelerin geri dönüşümü için tesis sayıları artırılarak or-
olmaktadır. manlık alanlar genişletilmelidir.
3. Yönerge • Hava kirliliğine sebep olan gazları atmosferde bağlayacak ve
bu gazların yeryüzüne ulaşmasını engelleyecek moleküller
1. Kış Sezonu (2016 Ekim-2017 Mart) 6 Aylık Ortama (μg/m ) Olarak keşfedilebilir.
3
Hava Kalitesi İndeksine Göre Sınıflandırma
5. Cevap öğrencilere bırakılmıştır.
İl CO SO 2 NO 2 O 3 PM 10
Elâzığ – 9 – – 54
Kayseri 1374 19 131 – 118
Yaz Sezonu (2017 Yılı Nisan-Eylül) 6 Aylık Ortama (μg/m ) Olarak
3
Hava Kalitesi İndeksine Göre Sınıflandırma
İl CO SO 2 NO 2 O 3 PM 10
Elâzığ – 3 – – 57
Kayseri 568 6 89 – 53
2. Özellikle, hava ölçüm istasyonunun çevresinde bulunan yerle-
şim yerlerinde genel olarak düşük katlı binaların yoğun olması,
bina baca yüksekliklerinin atmosfer dağılımını sağlayamayacak
şekilde düşük olması, doğalgaz kullanım verilerinden de anlaşı-
lacağı üzere bu bölgede katı yakıt kullanımının çok fazla olması,
katı yakıt haricinde yakıt dışı maddelerin de ısınmada kullanıl-
masının bölgede hava kirliliğinin artmasına sebep olmaktadır.
Bölgede kış döneminde yoğun hava kirliliğinin ana nedenlerin-
den birisi ise bölgenin topoğrafik yapısıdır.
3. Elâzığ ilinde PM 10 değerinin yüksek olduğu görülmektedir.
Kayseri ilinde ise NO 2 ve PM 10 değerlerinin yüksek olduğu gö-
rülmektedir.
Çözüm yolları öğrenci tarafında beceri gelişimine katkı sağlama-
sı amacıyla yazılmamıştır.
4. Cevap büyük oranda öğrenci tarafından oluşturulacaktır. Ancak
kış aylarında fosil yakıtların tüketiminde artışın etkili olduğu
söylenebilir.

Etkinlik No.: 122
1. Metinde geçen zararlı kimyasalların kaynakları fosil yakıt olan
benzin, mazot, kömür ve petrol ürünleridir. Bu kaynaklardan
oluşan ve hava kirliliğine sebep olan kimyasallar CO 2 , SO 2 , NO 2 ,
N 2 O 3 , SO 3 gibi oksitlerdir.
2. Alınan önlemler geçici önlemlerdir, daha kalıcı önlemler alın-
ması gerekir. Bu önlemlere,
• Elektrikli araçların yaygınlaştırılması
• Fosil yakıtlar yerine yenilenebilir enerji kaynaklarının kulla-
nılması (güneş enerjisi, rüzgâr enerjisi, jeotermal enerji…)
• Ormanlık alanların artırılması
• Fabrikaların bacalarına filtre takılması ve fabrikaların denet-
lenmesi
sayılabilir.
3. Atmosfer bir gaz karışımı olup çeşitli etkilerle atmosferdeki gaz-
ların oranı değişebilmektedir. Atmosferdeki sera gazlarının ora-
nının artması başta küresel ısınmaya ve küresel ısınmaya bağlı
olarak buzulların erimesi, tatlı su kaynaklarının buharlaşması,
iklimlerin değişmesi gibi etkenlere sebep olmaktadır. Atmosfer-
deki dengeyi korumak için fosil yakıt tüketimi azaltılmalı, yeni-
lebilir enerji kaynakları kullanılmalıdır. Atmosfere zarar veren
gazların tüketimi kısıtlanmalı ve kontrol altına alınmalı ve or-
manlık alanlar artırılması sağlanmalıdır.
4. • Hava, toprak ve su kirliliğinin azaltılması için ilk olarak ye-
nilenebilir enerjinin kullanılması ve bunun için gerekli olan
adımların atılması gerekir.

280