Page 276 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9

CEVAP ANAHTARLARI
3. Aynı olup 1 atmosfer basınçta 0 °C’dir.
Etkinlik No.: 103
1. Yönerge 4. a) Kinetik enerji artar, potansiyel enerji aynı kalır.
Grafikte Yer Alması Gereken Bilgiler Gösterim b) Potansiyel enerji artar, kinetik enerji aynı kalır.
Yerleri 5. Her iki grafikte de dikey sütunlar aynı olup sıcaklığı göstermek-
tedir. Saf maddelerde erime ve kaynama noktaları miktara bağlı
AB
................ 1. Isıtılan katı buz a) AB olmadığı için sıcaklık sütunu değişmez.
DE
................ 2. Kaynama b) BC Yatay sütunlarda ise değişiklik olur. Aynı sıcaklık değerleri ara-
BC
................ 3. Erime c) CD sında bir grafik elde etmek istendiğinde madde miktarı artınca
EF
................ 4. Isıtılan gaz ç) DE (azalınca) verilen ısı miktarı da artmalıdır (azalmalıdır.). Aynı
CD
................ 5. Isıtılan sıvı d) EF ısı kaynağı kullanıldığı sürece yatay sütunda benzer değişimler
beklenir.
Isı zamana bağlı olarak bir maddeye aktarılabilir ya da madde-
B
................ 1. Bileşiğin erime noktası nedir?
Sıcaklık ( C) a) A den ortama salınır.
C
................ 2. Bileşiğin donma noktası nedir? b) B
110 - Süblimle me F
D
................ 3. Bileşiğin kaynama noktası nedir? c) C Etkinlik No.: 104
ç) D
Kırağıla ma
E
Yoğunla ma
................ 4. Bileşiğin yoğuşma noktası nedir? E
D
100 - d) E 1. Grafikler çizilecek.
Buharla ma e) F
2. Erime ve kaynama sırasında saf maddelerin sıcaklıkları değiş-
mez. Bu esnada maddeye verilen ısı, maddenin tanecikleri ara-
0 - Grafik B Erime C sındaki çekimin yenilip maddenin sıvı hâle ya da gaz hâline geç-
Sıcaklık ( C)
Donma mesinde kullanılır.
A 110 - Süblimle me F
-10 - Katı Katı-sıvı Sıvı Kırağıla ma Sıvı-gaz Gaz 3. Buz molekülleri bulunduğu sıcaklıktan erime sıcaklığına gelin-
D Yoğunla ma E ceye kadar erime olayı gerçekleşmez. Buza verilen ısı buz tane-
100 - Zaman (dakika)
Buharla ma ciklerinin kinetik enerjisini artırır.
4. Kaynama, suyun sıcaklığının sabit kaldığı andan itibaren gerçek-
B Erime C
0 - leşti. Buharlaşma maddenin sıvı olduğu her sıcaklıkta oldu.
Süblimle me F
Donma Zaman
(dakika) 5. Erime ve kaynama sıcaklıkları değişmez ama ısınma, erime ve
A Kırağıla ma
-10 - Katı Katı-sıvı Sıvı D Yoğunla ma E Gaz kaynama süreleri iki katına çıkar.
Sıvı-gaz
Sıcaklık ( C) Buharla ma 6. Rakım arttıkça dış basınç azalır, rakım azaldıkça dış basınç artar.
2. Yönerge Suyun kaynama sıcaklığı dış basınçla doğru orantılıdır. Dene-
B
Erime
C
1. Her iki grafikte de dikey sütunlar aynı olup sıcaklığı göstermek- yi bulunduğunuz yerden daha yüksek bir yerde yaparsanız dış
basınç ve suyun kaynama sıcaklığı azalır. Deneyi bulunduğunuz
Süblimle me
F
tedir. Yatay sütunlar farklıdır ve bunlar ısı enerjisi ve zamanı yerden daha düşük rakımlı bir yerde yaparsanız dış basınç ve su-
Donma
Kırağıla ma
A göstermektedir. Sıvı Sıvı-gaz D Yoğunla ma E yun kaynama sıcaklığı artar.
Katı
Katı-sıvı
Sıcaklık ( C)
Gaz
Buharla ma
Isı zamana bağlı olarak bir maddeye aktarılabilir ya da madde-
Isı enerjisi (cal)
den ortama salınabilir. Isı a C Etkinlik No.: 105
Erimektarımı oldukça zaman ilerleyeceğin-
B
den iki grafikte de zaman ve ısı için benzerı oranda miktar artış 1. Yönerge
Donma
ya azalma görülür. Bu nedenle grafikler de benzerdir. 1. Sorunun cevabı öğrencilere bırakılmıştır.
A
Katı Katı-sıvı Sıvı Sıvı-gaz Gaz
2. Isı enerjisi (cal) F 2. Hâl değişim aralıklarında madde heterojen bir görünümdedir ve
bu aralıklarda sıcaklık değişmez.
Kaynama Noktası D E 3. Bu aralıklarda ısı enerjisi kinetik enerjiye dönüşmez. Verilen ısı,
Sıcaklık ( C) Sıvı-gaz F 4. moleküllerin düzenini değiştirmek için kullanılır.
Kaynayan etil alkol bileşiğinde moleküller arası çekim kuvveti
C
Erime Noktası B Katı-sıvı Kaynama Noktası D E azalır, tanecikler arası boşluk artar.
Sıcaklık ( C) Sıvı-gaz 2. Yönerge
A
Katı Sıvı Gaz Sorunun cevabı öğrencilere bırakılmıştır.
B
Erime Noktası
Isı enerjisi (cal)
Katı-sıvı C
Etkinlik No.: 106
Hâl değişimlerinde sıcaklıkta bir artış ya da azalış olmaksızın, bir
A
Katı
Sıvı
maddenin bir hâlinden (örneğin katı) diğer hâline (örneğin sıvı)
Sıcaklık ( C) Isı enerjisi (cal) Gaz 1. Grafik
geçişi için ısı kullanılır ya da serbest bırakılır.
D→E: Bir sıvıyı kaynama noktasında sıcaklık değişmeksizin gaza
Sıcaklık ( C)
dönüştürmek için gereken (ortamdan alınan) ısı enerjisi, buhar-
laşma ısısı olarak adlandırılır. Bu sürecin tersi; E→D: Kaynama
noktasındaki bir gazın sıcaklığı değişmeksizin sıvıya dönüştür-
mek için gereken ısı enerjisi, yoğunlaşma ısısı olarak adlandırı-
lır. Yoğunlaşma ısısı, ısı enerjisinin sistemden ortama atılmasına
neden olur. Zaman (dakika)
Zaman (dakika)
B→C: Bir katıyı erime noktasında aynı sıcaklıkta bir sıvıya dö-
nüştürmek için gereken ısı enerjisi, erime ısısı olarak adlandı-
rılır. Bu sürecin tersi; C→B: Donma noktasında bir sıvıyı aynı
sıcaklıkta katıya dönüştürmek için gereken ısı enerjisi, donma
ısısı olarak adlandırılır. Gizli donma ısısı, ısı enerjisinin sistem-
den atılmasına neden olur.
275