Page 272 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 9

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 84 Etkinlik No.: 86
1. Yönerge 1. Antalya’da ortalama en yüksek sıcaklık 34 C, ortalama en düşük
o
sıcaklık 5,9 C olarak ölçülmüştür. Motor yağının 5,9 C- 34 C
o
o
o
1. CH 3 – CH 2 – OH CH 2 – OH sıcaklık aralığına en uygun viskozite değeri 15W – 40 dır. Erzu-
⁄ ⁄ rum'da ortalama en yüksek sıcaklık 27,2 C, ortalama en düşük
O ∙∙ ∙∙
o
H H I
o
CH – OH sıcaklık -13,9 C olarak ölçülmüştür. Bu sıcaklıklara uygun mo-
I tor yağının viskozite değeri 10W - 40 dır.
CH 2 – OH 2. Antalya’daki sıcaklık, Erzurum’a göre daha fazla olduğu için mo-
tor yağının viskozite değeri düşer.
Su Etanol Gliserin
3. Antalya’daki hava sıcaklığı, Erzurum’a göre daha fazla olduğu
Viskozite: Gliserin < Etanol > Su için motor yağının ocak ayında viskozite değeri Antalya’da daha
2. Üç molekülde hidrojen bağları etkindir. Gliserinde 3 tane –OH düşüktür.
olduğu için moleküller arası etkileşim en büyüktür. Suyun açısal
molekül akıcılığı fazla viskozitesi düşüktür. 4. Aralık ayı sıcaklık ortalaması hazirana daha düşük olduğu için
motor yağının viskozite değeri aralıkta daha yüksektir.
3. Moleküller arası çekim kuvvetleri arttıkça sıvıların viskozitesi
artar, akışkanlığı azalır. Moleküller arası kuvvetlerin dışında mo-
lekül geometrisi viskoziteye etki eder. Suyun kaynama sıcaklığı Etkinlik No.: 87
100 C, etanolün kaynama sıcaklığı 78 C’dir. Su ve etanolde mo-
o
o
leküller arası hidrojen bağları vardır. Suyun açısal olması visko- 1. Yönerge
ziteyi azaltır. 1. Su, glikol ve gliserin (hidrojen bağı içerir). CCl 4 apolar, CHCl 3
polar moleküldür. Moleküller arası çekim kuvvetleri ve viskozite
2. Yönerge
sıralaması
1. Sıcaklık arttıkça viskozite azalır, asfaltın akıcılığı artar. Gliserin > Glikol > Su > CHCl 3 > CCl 4
2. Kışın bal donar. Balın viskozitesi artarak akıcılığı azaldığı için 2. Glikolde iki tane suda bir tane OH var. Bu nedenle glikolde vis-
kaptan zor çıkar. kozite daha büyüktür.
3. Bal ısıtılarak akıcılığı artırılır. 2. Yönerge
4. Sıcaklık arttıkça moleküllerin arasındaki çekim kuvvetleri ve 1. Sıcaklık artarsa dondurmanın viskozitesi azalır.
viskozite azalır.
2. Asfalt sıcak olduğunda viskozitesi düşüktür. Asfalt yola serildik-
ten sonra soğutularak sıkıştırılır ve viskozitesi artarak sertleşir.
Etkinlik No.: 85 Sıkıştırma işlemi sırasında silindirin üzerinden su eklenmesi as-
faltı soğutur ve asfaltın viskozitesini artırır.
1. Yönerge
1. Viskozite indeksi, aynı zamanda bir yağın belirli koşullar altında Etkinlik No. : 88
nasıl davranacağını gösterir. Çok yüksek viskoziteli bir yağ (Ör:
50) özellikle düşük sıcaklıklarda motorun belirli kısımlarına ula- 1. İçinde bulunulan mevsim kış olabilir. Asfalt genellikle yaz ayla-
şamayabilir, hatta yüksek devirlerde silindir ile motor arasındaki rında yapılır. Çünkü sıcakta asfaltın viskozitesi azalır ve akıcılığı
film kopabilir. Çok düşük viskoziteli bir yağ ise (Ör: 0) özellikle artar. Bu sebeple asfaltlamanın yapılamayacağı söylenmiştir.
aşırı yüksek sıcaklıklarda çok fazla incelerek koruma özelliğini 2. Boyanın viskozitesi yüksek olduğundan zemine kolayca sürül-
yitirebilir. mez. Boyanın akıcılığını artırmak yani viskozitesini azaltmak
2. Kanın akıcılığının azalması veya damarlarda pıhtılaşması, kan için boya inceltici maddeler kullanılarak sorun çözülebilir.
akımını engelleyerek organların zarar görmesine hatta ölüme
neden olabilir. Tam tersi kanın akıcılığının çok fazla olması ke- 3. Bu maddelerin hepsi moleküller arası hidrojen bağına sahiptir.
siklerde, damar çatlaklarında kanın durmasını engelleyerek kan Gliserinde hidrojen bağı daha fazla olduğu için moleküller arası
kaybına neden olur. etkileşim diğerlerine göre daha kuvvetlidir. Viskozite moleküller
arası etkileşim ile doğru orantılı olduğu için gliserinin viskozitesi
3. Sıcaklıkla beraber viskozite değeri azalacağı için boyanın akış- en büyüktür.
kanlığı artar. Bu da zemine tutunmasını zorlaştırır.
2. Yönerge Etkinlik No. : 89
1. Motor yağı, gliserin, su 1. Alkollerde sıvı hâlde moleküller arasında hidrojen bağları etki-
2. Sıcaklık arttıkça sıvıların viskozite değerleri azalarak akışkanlık- lidir. Alkollerde –OH sayısı arttıkça moleküller arası çekim kuv-
ları artar. Bunun nedeni, sıcaklık arttıkça moleküller arasındaki vetleri artarak sıvının viskozitesini arttırır.
çekim kuvvetleri azalmasıdır. Böylece sıvının viskozitesi azalır,
akıcılığı artar. 2. Sıcakta dondurmanın viskozitesi azalarak akıcılığı artar.
3. Gliserin ve suyun molekül yapısı incelendiğinde gliserinin visko- 3. Asfaltın sıcakta akıcılığı artar. Soğukta asfaltlara çalışma yapıl-
zitesinin yüksek olduğu tahmin edilebilir. Bunun nedeni, glise- maz. Kış aylarında yapılan asfaltın ömrü az olur.
rindeki hidrojen bağı sayısının sudaki hidrojen bağı sayısından 4. Donmuş bal kapları sıcak su içine veya güneşe konur. Bal sıcakta
fazla olmasıdır. Moleküller arasındaki etkileşimler arttıkça mo- eridiğinde akıcılığı artar viskozitesi azalır.
leküllerin birbirinin yanından kayması güçleşir. Böylece vizko-
zite artar.

271