Page 271 - Kimya 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

KİMYA 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
2. Yönerge
Etkinlik No.: 81
1. Alüminyum alaşımı, alüminyum ve magnezyum metallerinini 1. Yönerge
karışımından oluşur. Metallerden oluştuğu için metalik katı tü-
rüne girer. Alüminyum alaşımı hafif, korozyona dayanıklı ve sert 1. Viskozite değeri düşük olan sıvıların akıcılığı fazladır. Viskozite
olduğu için uçak gövdelerinde kullanılır. değeri en küçük olan dietil eterin akıcılığı en fazladır.
2. Farklı metaller eritilip karıştırılarak alaşımlar elde edilir. Alaşım-
ların özellikleri kendisini oluşturan metallere göre farklılık gös- 2. Moleküller arası etkileşim kuvveti arttıkça akışkanlık azalır, vis-
terebilmektedir. İstenilen özellikleri taşıyan, daha az maliyetli, kozite değeri artar. Viskozite değeri ile moleküller arası etkileşim
dayanıklı materyaller elde etmek için alaşımlar oluşturulur. Bu kuvveti doğru orantılıdır. Bu sebeple viskozite değeri en büyük
nedenlerle alüminyum ve magnezyum metalinden duralümin olan gliserinin moleküller arası etkileşim kuvveti en büyüktür.
alaşımı oluşturulmuştur. 3. Viskosite değeri düşük olan maddeler daha fazla sıçrama yapar.
3. Kuru buz karbondioksitin katı hâle getirilmesi ile oluşur. Kar- Viskozite değeri en küçük olan dietil eter en fazla sıçramayı ya-
bondioksit moleküler bileşik olduğu için kuru buz moleküler par.
katı sınıfına girer. Kuru buz ortamın ısısını alarak çabuk bu-
harlaşabilir. Ortamın ısınındaki düşüş, sıcaklığın da düşmesini 2. Yönerge
sağlar. Bu özelliğinden dolayı kuru buz katısı soğutma amacıyla
kullanılır. 1. Gliserindeki –OH sayısı glikoldekinden daha fazladır. Gliseri-
3. Yönerge nin –OH sayısının fazla olması moleküller arasında hidrojen bağ
sayısını arttırır. Moleküller arası etkileşim kuvveti ile viskozite
Karbon atomu elektron ortaklaşma özelliği fazla olmasından doğru orantılı olarak değişir. Bu nedenle moleküller arası etkile-
dolayı kendi atomları ve kovalent bağlarla farklı örgü yapıları şim kuvvetleri daha büyük olan gliserinin viskozite değeri gliko-
oluşturabilir. Karbonun bu özelliği farklı maddeler elde etme lün viskozite değerinden büyüktür.
imkânını artırır. Karbon atomu, kovalent katı türü elde etmek 2. Demir bilyenin dibe ulaşma süresi sıvının viskozitesi ile doğru
için tercih edilebilir.
orantılıdır. Yani viskozitesi yüksek olan sıvılarda demir bilyenin
dibe ulaşma süresi artar. Sıvıların viskozite değerleri cıva > su >
Etkinlik No. : 79 benzen > karbon tetraklorür şeklindedir. Demir bilyelerin dibe
ulaşma süreleri cıva > su > benzen > karbon tetraklorür şeklinde
1. Donan suyun hacmi büyür öz kütlesi küçülür. Oluşan buz suyun olur.
yüzeyine çıkar. Bu nedenle buz suda yüzer. Göller buz tuttuğun-
da buz yüzeyde bir tabaka oluşturur. Buz tabakası delinerek balık 3. Yönerge
tutulabilir.
2. İyonik katılar: NaCl, CaO, MgO, KCl ve NaBr Karbon tetraklorürün yoğınluğu sudan yüksek, viskozitesi dü-
Kovalent katılar: Elmas, grafit, SiO 2 (kuvars) ve SiC (Silisyum şüktür. Cıvanın yoğunluğu ve viskozitesi sudan yüksektir. Bu
karbür) belirsizlik cıva–etanol, karbon tetraklorür–etanol arasında da
vardır. Karşılaştırılmalarda görüldüğü gibi yoğunluk ve viskozite
Moleküler katılar: H 2 O (buz), I 2 , P 4 , S 8 ve C 6 H 12 O 6 (Glikoz) değerlerinde belirsizlik bulunur. Bu nedenle yoğunluk ile visko-
Metalik katılar: Na, Mg, Fe, Cu ve Sn zite değerleri arasında ilişki kurulamaz.
3. Ambalaj maddesi olarak cam kullanmak plastiğe göre çok daha
sağlıklıdır. Cam çevreyi kirletmez, tamamen geri dönüştürülebi-
lir. Ancak camın kırılganlığı, taşınma ve üretim maliyeti plastiğe Etkinlik No.: 82
göre daha yüksektir.
1. Ölçümler sonunda en uzun süre alan sıvı maddenin viskozitesi
4. Metalik bağ güçlü bir bağdır. Metaller ve alaşımlar, metalik kris- en büyük, en kısa süre alan sıvının viskozitesi en küçüktür.
taller oluşturur bu nedenle çok dayanıklıdır. Bu yüzden gemi,
gökdelen ve büyük köprülerin yapımında genellikle çelik kulla- 2. Aynı koşullarda farklı biçimlerde akış hızları ölçülerek viskozi-
nılır. teler karşılaştırılabilir.
3. Sıcaklık değiştiği zaman sıvıların akıcılıkları ve viskoziteleri de
Etkinlik No.: 80
değişir. Bu nedenle sonuç aynı çıkmaz.
1. Tereyağı ve plastik amorf katılardır. Amorf katıların erime nok-
tası sabit değildir.
Etkinlik No.: 83
2. Cam amorf katıdır. Amorf katılara eritilerek şekil verilebilir.
Amorf katılarda tanecikler rastgele istiflenir. 1. Kabın tabanına varış süreleri arasında gliserin > zeytinyağı > etil
3. NaCl ve CaF 2 iyonik kristal, H 2 O ve CCl 4 moleküler kristaldir. alkol > su ilişkisi vardır.
İyonik kristallerde iyonlar arası güçlü iyonik bağlar, H 2 O mo- 2. Sıvı sıcaklıkları değiştirilebilir.
leküller arasında hidrojen bağları, CCl 4 molekülleri arasında
London kuvvetleri etkilidir. İyonik bağ güçlü etkileşim, hidrojen 3. Sıvıların akıcılıkları arasında su > etil alkol > zeytinyağı > glise-
bağları ve London kuvvetleri zayıf etkileşimdir. rin ilişkisi vardır.
4. Elmas ve SiO 2 (kuvars) kovalent katılardır. Kovalent katılarda 4. Viskozite ile akıcılık ters orantılıdır.
çok sayıda kovalent bağlarla ağ örgüsü oluşur. Bu katılarda çe-
kim kuvvetleri çok yüksektir. 5. Sıvı yüksekliği değişmediği için misketlerin kabın tabanına varış
5. Titanyum metalik kristaldir. Titanyum tanecikleri arasındaki et- süreleri değişmez.
kileşimin türü metalik bağlardır.

270