Page 265 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9 141

6. ÜNİTE > Türklerin İslamiyeti Kabulü Kazanım 9.6.4: Büyük Selçuklu Devleti Dönemi’ndeki başlıca siyasi gelişmeleri Türk tarihi içeri-
ve İlk Türk İslam Devletleri sindeki önemi bağlamında açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Tarihsel Analiz ve Yorum Becerisi

Etkinlik İsmi HAŞHAŞÎLİK HAREKETLERİNİN ETKİLERİ 20 dk
Amacı Türk İslam devletlerindeki zararlı örgütlerin faaliyetlerini analiz edebilme Bireysel

Yönerge Aşağıda verilen metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.

HAŞHAŞÎLİK HAREKETLERİNİN ETKİLERİ
Haşhaşîler örgütü, Hasan Sabbah
tarafından günümüzde İran sınırları
içinde kalan Alamut Kalesi merkez
alınarak kurulan bir örgüttü. Bu ör-
gütte İsmaililik mezhebi esas alındı
ve örgüt Şii Fatimiler tarafından des-
teklendi. Selçuklular Dönemi’nde
gerçekleştirdikleri siyasi suikastler
ile Türk İslam dünyasında yönetim
ve halk arasında kaos oluşturdular.
Brocardus (Brogerdus) adında bir
Alman papazı seyahatnamesinde
Haşhaşîleri şöyle anlatır: “Lanet-
li Haşhaşîlerden sakınmak lazım.
Bunlar menfaat karşılığında ken-
dilerini satarlar. İnsan kanına susa- Görsel 1: Alamut Kalesi yıkıntıları-İran
mışlardır, bir miktar para uğruna
masum kimseleri öldürürler. Ne hayatı ne de ahiret mutluluğunu dert edinirler. Farklı halkların ve
milletlerin davranışlarını, kıyafetlerini, dillerini, âdetlerini ve hareketlerini şeytan gibi taklit ederek
iyilik meleği kılığına girerler...”

Büyük Selçuklu Devleti’nin zayıflamasında ve birçok devlet adamının suikastla öldürülmesinde biz-
zat eli olan bu Haşhaşî örgütü, kuruluş aşamasında İslam dini temelli gözükmekle birlikte bu örgü-
tün gerçekte dinle bir alakası yoktur. Alamut Kalesi’nde örgütlenen ve Hasan Sabbah’ın fedaileri de
denilen bu örgüt, bazen haçlıların yanında yer alırken bazen de onlara karşı olmuşlardır. Haşhaşîler,
İslam dinini de kullanılarak taraftar topladılar ve bir süre sonra bu taraftarlar üzerinden siyasi men-
faatler sağlamaya çalıştılar. Hasan Sabbah bir medrese müderrisi iken hırsları ve kıskançlıkları uğru-
na, dini kendi istekleri doğrultusunda değiştirmeye çalışmıştır. Devlet kademelerine kendi adamla-
rını yerleştirmiştir. Bunlara suikastler yaptırarak Selçuklu yönetimini ele geçirmeye çalışmıştır. Dini
kullanarak hedeflerine ulaşmak isteyen Bâtiniler, gayrimeşru faaliyetlerle topluma zarar vermiştir.
Tarih boyunca bazı gruplar, liderlerinin peşinden giderek ya kendi çıkarları veya onları yönlendi-
rip destekleyen şirket veya devletlerin menfaatleri için dinî, millî duyguları da kullanarak bulun-
duğu siyasi ve sosyal yapının aleyhinde çalışmışlardır. Bu doğrultuda toplumu etkileyecek bütün
argümanları kullanmaktan çekinmemişlerdir. Yeri geldiğinde cinayet işleyerek veya devletin siyasi
yapısını zorla değiştirmeye çalışarak emellerine ulaşmak istemişlerdir. Halkın bilinçli, devlet otorite-
sinin güçlü olduğu dönemlerde bu faaliyet ve kalkışmalar engellenirken siyasetin, sosyal durumun ve
ekonominin çalkantılı dönemlerinde ise bu gruplar geçici bir süre de olsa emellerine ulaşmışlardır.

263