Page 150 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 77

4.ÜNİTE > Masal/Fabl Kazanım: A.2.7. Metindeki zaman ve mekânın özelliklerini belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi BİR VARMIŞ BİR YOKMUŞ 20 dk.
Amacı Metinlerde zaman ve mekânın kahramanlar üzerindeki etkisini kavrayabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki masalı okuyunuz ve soruları cevaplayınız.

TASA KUŞU

Bir varmış, bir yokmuş. Bir Sülün Kız varmış. Babası ölmüş. Anası ile kalmış. Kızı, nasıl geçiniriz
diye bir tasa almış. Anası demiş: “Ben çuha dokurum, sen gergef işlersin, geçinip gideriz.” Öyle yap-
mışlar. Bağ bahçe sahibi olmuşlar. Kız yine tasalanmış, “Dağımızı yel alırsa, bağımızı el alırsa” diye.
Anası nice öğütler vermişse de boşa. Kendini avareliğe vermiş. Tasa Kuşu zaten fırsat kolluyormuş.
Almış onu kolları arasına!…
Kız bir bakmış ki cennetten bir köşe içinde. Her yer güllük gülistanlık. Bülbül öter, ardından keklik
öter. Kız yine tasalanmış, “Niye bin gözüm, niye bin kulağım yok, niye hepsini birden göremiyorum,
duyamıyorum?” diye. O an bütün kuşların dili susmuş, pınarların suyu kesilmiş. Tasa kuşu dalga
geçmiş: “Avare kız, avare kız. Tasa dediğin öyle olmaz, böyle olur. Geçti gül, geçti bülbül, ister ağla
ister gül.” demiş. Kız perişan olmuş, açlık da başına vurmuş. El uzattığı ağaçlar meyve vermez olmuş.
Su içmek istediği pınarlar su vermez olmuş.
Tasa Kuşu, yapacağını yapmış, edeceğini etmiş, uçmuş gitmiş bir başka avarenin başına konmaya.
Kız bunu görünce derinden bir “oh” çekmiş. Bir ak saçlı dede ortaya çıkıp demiş ki “Dile benden ne
dilersen?” “Anamı isterim, anamı.” demiş kız. Yummuş gözünü, açmış. Bir de bakmış ki anasının
dizinin dibinde. O günden beri, tatlı dilli, güler yüzlü olmuş. Kısmeti de açılmış, evlenmiş. Kırk gün,
kırk gece düğün etmiş. Mutlu mutlu yaşamışlar.
(Düzenlenmiştir.)
Eflatun Cem Güney, Evvel Zaman İçinde, Nar Yayınları, İstanbul, 2009.

1. “Tasa Kuşu” masalının geçtiği mekânları ve bu mekânların özelliklerini belirtiniz.

2. Masallarda mekânların gerçeklikle ilişkisini okuduğunuz metinden de yararlanarak açıklayınız.

3. Okuduğunuz metni de göz önünde bulundurarak zaman kavramının masallarda nasıl ifade edildi-
ği ile ilgili çıkarımlarda bulununuz.

4. Masallarda üç gün, üç gece yol gidilir de neden dört gün gidilmez, Pamuk Prenses’in yanında yedi
cüceler vardır da neden altı veya sekiz cüce yoktur, kırk gün kırk gece düğün yapılır da neden otuz
dokuz gün veya kırk bir gün yapılmaz? Masal kahramanın yanında neden hep kırk yiğit vardır da
otuz dokuz yiğit olmaz? Buradaki sayılar sizce niçin seçilmiştir?

149
Hazırlayan: Mustafa YEŞİLKAYA