Page 18 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 7

1.ÜNİTE > Giriş Kazanım 9.1.7
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi

Etkinlik İsmi YAZMAYA DOĞRU 25 dk.
Amacı Yazma ve okuma arasındaki farkları kavrayabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metinleri okuyarak soruları cevaplayınız.

1. Metin

DİL ÜSTÜNE

Düşünce ve sanat adamları sözleri ve yazılarıyla dile değer kazandırırlar. Bu işi, dile yenilik getirmek-
ten çok onu bükmek, imkânlarını çoğaltmak, gücünü artırmak yoluyla yaparlar. Yeni kelimeler ge-
tirmezler. Onları zenginleştirir, anlamlarını ve kullanımlarını sağlamlaştırır, derinleştirirler; onlara
alışılmamış bir çeşni verirler; ama bunu da dört bir yanı düşünerek, ustalıkla yaparlar. Zamanımızın
yazarlarına bakınca herkesin harcı olmadığı anlaşılıyor bu işin. Herkes gibi konuşmayı küçümseye-
rek cüretli işlere girişiyorlar. Ortaya bir sürü zoraki tuhaflıklar, soğuk anlamsız yapmacıklar çıkarı-
yorlar, bunlar anlatılmak istenen şeyi yükseltecek yerde alçaltıyor. Yenilik oldu mu bayılıyorlar. İşe
yarayıp yaramadığı umurlarında değil. Yeni bir kelime kullanmak isteğiyle eskisini atıyorlar, çok defa
da attıkları kelime yenisinden daha kuvvetli, daha diri duruyor.

(Alınmıştır.)
Montaigne, Denemeler, Türkiye İş Bankası Yayınları, s. 207.

2. Metin

EDEBİYATTA BİLGİ

Edebiyat yapıtları ile bilgi yapıtları karşılaştırılamaz, demiyorum; neden karşılaştırılmasın. Yalnız
ne var ki bu karşılaştırmayı, edebiyatı değerlendirirken temel diye benimsemek, edebiyatça değeri
bilgice değerde aramaktır. Asıl yerinde aramaktır buysa edebiyatı. Tek tek ya da dizi dizi bilimsel
önermeleri güzellikleri yönünden öbekleyerek bilgice değerlendirmek ne denli saçma bir şeyse, ede-
biyatı doğruluk-yanlışlık açısından yorumlayıp kavramaya yeltenmek de o denli saçmadır. Bilginin
bilgi değeri nasıl bilgiliğindeyse, edebiyatın edebiyat değeri de edebiyatlığındadır. Ustanın yazdığı
tarih, yazar eğitiminden geçmiş bir matematikçinin matematik kitabı, sanattan, özellikle edebiyat sa-
natından derlenene benzeyen tatlar verebilir insana. Tıpkı bunun gibi, bilime açık bir yazar, edebiyat
gücünü bozmuyorsa bu, bilgece katkılarla bağlayabilir okuyucuyu.

(Alınmıştır.)
Nermi Uygur, İnsan Açısından Edebiyat, YKY, s. 75.

17