Page 225 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

115 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

SÜVARİ: Fakat gemi yalnız fırtınaya, dalgalara boyun eğiyor; fen ve sanata isyan ederek yalpalıyor, sen-
deliyordu. Bir bordası üzerine, hemen alabora olacak gibi devrildiği zaman… Ah, anlatamayacağım!
SÜVARİ MUAVİNİ: Sanki bitkin ölü, son bir gayretle titreye titreye, gacırtılar içinde doğrulmaya
çalışıyor fakat yediği ikinci bir korkunç darbe yüzünden, öte tarafına yıkılıyordu.
OSMAN PAŞA: Karanlıktı, çok karanlık. 21 suları.. (Korkunç bir gümbürtü. Feryatlar. “Eşhedü En Lâ
İlâhe İllâllah” sesleri. Sessizlik.)
(...)
Behçet Necatigil, Ertuğrul Faciası
Kelime Dağarcığı:
ıskaça: Yelkenli gemilerde direklerin alt uçlarının içine oturtulduğu yuva. fayrap: Gemilerde ateşçiye ateşi harlandırması
için verilen komut. suğra: Baş başa bitişik olarak gelen güverte veya kaplama tahtalarının aralarında, uzunluğuna oluşan
açıklık. çarmıh: Ana direkleri tutan halat. gerdel: Kova. grandi direği: Geminin baştan ikinci direği. kemere: Gemi güver-
tesinin enine konmuş kirişlerinden her biri. kalafatçı: Geminin kaplama tahtaları arasını doldurup ziftleyerek su geçirmez
duruma getiren kişi.

1. Aşağıda verilen kelimenin sizde uyandırdığı çağrışımları karşısındaki kutucuğa yazınız. Kelimeyi
metindeki anlamının dışında başka bir cümle içinde kullanınız.

Kelimenin Zihinde Çağrıştırdığı
Kelime Kelimenin Kullanıldığı Yeni Cümle
Kelimeler veya Kelime Grupları
Haberci

2. “Haberci” kelimesinin tek başına ifade edildiğinde zihnimizde birçok anlam çağrıştırmasını keli-
menin hangi özelliği ile açıklayabilirsiniz? Gerekçelerinizi birkaç cümle ile yazınız.

3. “Fakat gemi yalnız fırtınaya, dalgalara boyun eğiyor; fen ve sanata isyan ederek yalpalıyor, sen-
deliyordu.” cümlesinde geçen “boyun eğmek” deyiminin hangi anlamda kullanıldığını bağlamın-
dan hareketle ifade ediniz. Deyimi farklı bir anlama gelecek şekilde bir cümle içinde kul lanarak
metindeki anlamı ile karşılaştırınız.

4. “Gemi gacırdıyor, seyyar bir tabut gibi, sallana sarsıla yürümeye çalışıyordu.” cümlesindeki “yü-
rümeye” sözcüğünün yerine aynı anlamı karşılayacak farklı bir kelime kullanarak cümleyi tekrar
yazınız.

224
Hazırlayan: Mustafa ALTINGÖZ