Page 220 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 113

5.ÜNİTE > Roman Kazanım A.2.16. Metinden hareketle dil bilgisi çalışmaları yapar.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi YAZIM VE NOKTALAMA 20 dk.
Amacı Noktalama işaretlerinin işlevleri ve yazım kurallarının gerekliliği ile ilgili çıkarımlarda bulunabilmek. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metni okuyunuz ve soruları bu metne göre cevaplayınız.

ÖLÜ CANLAR

(...)
Tentetnikov’un sağlıklı, güçlü atlarının çektiği kolyaska önce meşe koruluğundan, sonra yeşermeye
başlamış ekin tarlalarının arasından, en sonra da göz erimine doğru engin kırların görünüp yittiği te-
peler arasından geçerek, iki yanı ıhlamurlu geniş yolu da geride bırakıp Çiçikov’u (Çiçikov) generalin
çiftliğine ulaştırdı. On versta yarım saatten biraz fazla sürdü ve köye yaklaşırken iki yana ıhlamurlu
yol sağa doğru kıvrılıp alt bölümleri sazlarla sepet gibi örülmüş servili bir yola dönüştü ve gidip büyük
bir dökme demir kapının önünde durdu. Kapının nakışlarından generalin sekiz Korint sütunlu evinin
göz alıcı ahşap oymalarla süslü ön cephesi görünüyordu. Hiçbir şeyin eskimesine fırsat tanımayan, her
şeyi durmamacasına yenileyen yağlı boya kokuyordu her yan. Tertemiz avlu, parke kaplı bir salonu an-
dırıyordu. Evin merdivenlerine yanaşan arabadan çevik ama saygılı bir tavırla inen Çiçikov, gelişinin
generale bildirilmesini istedi, onu doğruca generalin çalışma odasına aldılar.

General yapılı bir adamdı ve bu Çiçikov’u şaşırttı. Ahududu rengi, siyaha çalan koyu kırmızı bir rop-
döşambr giymişti üzerine. Aydınlık, yiğit bir yüzü, hafif ağarmış uzun bıyık ve favorileri vardı. Saçları
kısa, hele ensesinde büsbütün kısa kesilmişti. Üç kattı ensesi. Üç kalın, yatay kırmadan oluşuyordu!
Boynu geniş ve kalındı, kısacası uzun hizmet yıllarının bütün görkemini üzerinde taşıyan, ense kulak
yerinde denilen adamlardandı. Sesi bas ve hafif kısıktı. Hâli, hareketleri tam generalceydi. General
Betrişçev’in (Betrişçev) bütün günahkârlar gibi, hepimiz gibi hem üstünlükleri hem de eksikleri var-
dı. Rus insanında hemen hep olduğu gibi tam bir gelişigüzellik, rastgelelik içindeydi bu özellikler
onda. Gönlü yücelik, fedakârlık, cömertlik, zekâ, zor anlarda cesaret, gözü karalık gibi üstün birtakım
özellikler; bencillik, aşırı özsaygı, gurur, kibir, mevki ve ün düşkünlüğü gibi hemen herkeste buluna-
bilecek birtakım eksiklerle iç içeydi. Askerlik hizmetinde onu geride bırakanları sevmez, onlardan
iğneleyici, alaycı, zehirli bir dille söz ederdi. Bu konuda payına en acımasız eleştirilerin düştüğü kişi,
akıl ve yetenek yönünden kendinden aşağı gördüğü ama rütbece onu geride bıraktığı gibi, ayrıca iki
ilin birden valiliğine atanan eski silah arkadaşlarından biriydi. Üstelik tersliğe bakın ki onun köyünün
bağlı olduğu il de bu iki ilden biriydi, böylece o da kendini bir anda bu yeteneksiz silah arkadaşının
yönetimi altında buluvermişti. Bunun öcünü almak için her fırsatta onu iğneliyor, onunla alay ediyor,
yayımladığı her emri eleştiriyor, her uygulamasını aptalca buluyordu. İyi yürekli ama alaycı bir adam-
dı general. Yarışmayı, yarışta kazanmayı, parlamayı, parmakla gösterilmeyi, zekâsının övülmesini,
başkalarının bilmediği şeyleri bilmeyi sever, kendisinin bilmediği şeyleri bilenleri sevmezdi. Kısmen
yabancı bir eğitim alarak yetişmişti ama tam bir Rus beyzadesi rolü oynamak isterdi. Karakterindeki
bu iniş çıkışlar, bu apaçık karşıtlıklar nedeniyle görevi sırasında kaçınılmaz olarak pek çok tatsızlıkla
karşılaşmış, bir kez bile kabahati kendinde arama olgunluğu göstermeden hep karşıtları olarak gördü-
ğü birilerini suçlamış, sonuçta da emekliliğini isteyip ordudan ayrılmıştı. O burnundan kıl aldırmaz,
azametli havalarını emekli olduktan sonra da sürdürmüştü. Üzerinde ister redingot, ister frak, ister
ropdöşambr olsun duruşunda, tutumunda hiçbir değişiklik olmazdı. Sesinden bedeninin en küçük
hareketlerine dek her hâlinde karşısındakilerde saygı değilse de en azından ürkeklik yaratan buyurgan
bir hava vardı.

(...)
Gogol, Ölü Canlar

219