Page 317 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

161 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

2. Yönerge Aşağıda verilen metni okuyunuz. 2. soruyu bu metni de göz önünde bulundurarak cevaplayınız.
(Alıntı metnin aslına sadık kalınmıştır.)

Kâşgarlı Mahmud
Bulunuşuyla birlikte Türk dili tarihinin yeniden yazılmasını sağlayan ve Türkçenin karanlıktaki pek
çok konusunu aydınlatan Divanü Lugati’t-Türk’ü bizlere kazandıran, Türklük biliminin (Türkoloji)
kurucusu, Türk sözlükçülüğünün atası Kâşgarlı Mahmud’un 1008 yılında doğduğu kabul edilmek-
tedir.
Tarihsel kaynaklarda hakkında bilgiye rastlanmayan, eserinde de kendisi hakkında pek fazla bilgi
vermeyen Kâşgarlı Mahmud’un soylu bir aileden geldiği ve çok iyi yetiştirilmiş bir şehzade olduğu
Divanü Lugati’t-Türk’te âdeta bilgi kırıntısı niteliğindeki kayıtlardan anlaşılmaktadır. Türklerin en
güzel konuşanı, en açık anlatanı, en iyi eğitim göreni, soyca en köklüsü, en başarılı kargı atanı olmak-
la övünen Kâşgarlı Mahmud, Türk topluluklarının yaşadığı bütün şehirleri ve bölgeleri dolaştığını
yazmaktadır.
Eserine alacağı söz varlığı konusunda tuttuğu yolu açıklarken kullanımdan düşmüş eski sözleri söz-
lüğüne dâhil etmediğini belirten Kaşgarlı Mahmud’un verdiği bu bilgiden Türkçenin söz varlığı üze-
rine çok ayrıntılı bilgiye sahip olduğu anlaşılmaktadır.
(...)

Şükrü Hâluk Akalın, Kâşgarlı Mahmud ve Divanü Lugati’t-Türk, TDK Yay., Ankara, 2008.

2. Okuduğunuz metinde olduğu gibi yüzyıllar öncesinde yaşayan bir kişi hakkında bilgi veren bir
biyografide görsel olarak nelerden yararlanılması metnin okunurluğunu arttırır? Gerekçeleriyle
birlikte belirtiniz.

3. Yanda görseli verilen sporcu hakkında yazılan bir biyografide neleri
okumak ilginizi çekerdi?

Millî Sporcu Hidayet Türkoğlu

4. Yaşamıyla ve yaptıklarıyla ilginizi çeken bir kişi hakkında yazılmış biyografik bir kitap, çekilmiş
bir belgesel ya da bir filmden hangisini tercih ederdiniz? Niçin?

316
Hazırlayan: Sabiha ÇUHADAR