Page 318 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 162

7.ÜNİTE > Biyografi-Otobiyografi Kazanım: A.4. 7. Metnin üslup özelliklerini belirler.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi ÜSLUP USTASI REFİK HALİT KARAY 25 dk.
Amacı Metnin sahip olduğu dil ve anlatım özelliklerinin, o metnin okunurluğuna olan etkilerini belirleyebilmek. Yaza- Bireysel
rın üslubunun metne katkısını tespit edebilmek. Üslup ile ilgili soru cümleleri oluşturabilmek.

Yönerge Aşağıda verilen metni okuyunuz. Soruları metni göz önünde bulundurarak cevaplayınız.
(Alıntı metnin aslına sadık kalınmıştır.)

REFİK HALİT KARAY:
TÜRKÇENİN EN İYİ YAZARI

Türk edebiyatı, onun ölümü ile, eşsiz bir sanatçısını kaybetti. Refik Halit’in ölümü edebiyat tarihi-
mizde Fecr-i Âti’nin en parlak bir ışığının sönmesidir.
Ne renk ve âhenk vardı üslubunda. Diyebilirim ki, İstanbul’un şivesi, Refik Halit’in kaleminde, en
cana yakın kelimelerin birbirine eklenişindeki incelikle harikalar yaratmıştır. Hele Ömer Seyfettin’in
bile boş bıraktığı yazı ile resim çizmek yolunda hiçbir yazar onunla yarışamaz. Size bir lâtilokumun
bir kutu içindeki duruşunu tasvir ederken, elinizi âdeta o kutuya daldırmış ve lokumun bir yanı kesik
parlaklığında esnek yumuşaklığını parmaklarınızın ucunda hissetmiş gibi olursunuz. Bir misal daha
vereyim: “Aşağıda, Beyrut’un ışıkları, yaklaşmış gibi, teker teker parlıyordu.”
(…)
Cem mecmuasında Kirpi imzasıyla yazdığı mizah yazıları ile ilk şöhretini yapan R. Halit, bilhassa
hikâye ve romanları ile edebiyatımıza büyük hizmet etmiştir. Romanlarından Sürgün şaheseri ve
hikâyelerinden Memleket Hikâyeleri başta gelir. Fransız Akademisi üyelerinden yazar Georges Du-
hamel’in Pasgier serisi gibi birkaç eseri ile de bize hâterat romanının en güzel örneklerini vermiştir.
Sonra İstanbul, canım İstanbul! İstanbul’un İç Yüzü, Bu Bizim Hayatımız hatta Guguklu Saat, eski İs-
tanbul’un en canlı levhaları, tipleri ve tasvirleri ile doludur. Hele eski konak tasvirlerini onun gibi kim
canlandırabildi? Yalnız Sinekli Bakkal’da Halide Edip, Refik Halit’in ressam fırçası gibi kalemindeki
tılsıma erişememekle beraber, onun arkasından geldi. Sonra Akşam gazetesinde tefrika edilirken,
yazarı Samipaşazade Sezai’nin ölümü üstüne diğer yarısı kaybolan Konak!...

Refik Halit Karay’ın Çete, Nilgün gibi bazı macera romanları da var. Fakat yine başarılı olmakla bera-
ber, bu çeşit eserleri ile, o ancak romantik ruhlu genç kız ve kadınların romancısıdır. Ekonomik bir
yönden yolunu değiştiren bir kalemdir o gibi eserlerinde. Üstünde durmuyorum.

(…)
Ah bilse idim onun da öleceğini, bağrıma taş basar, Yazarlar Sokağı’ndaki evinin köşesinde benim
eski evin bulunduğu öbür ve son köşeye bakmak kudretini belki kendimde bulurdum.
Sen de nur içinde yat aziz dost! Her şeyin sonu bu işte. Romanındaki isimle: Bu bizim hayatımız, biz
fânilerin…”

Halit Fahri Ozansoy, Edebiyatçılar Geçiyor, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2016.

317