Page 332 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 169

7.ÜNİTE > Biyografi-Otobiyografi Kazanım: A.4. 9. Metinde ortaya konulan bilgi ve yorumları ayırt eder.
Alan Becerileri: Okuma Becerisi Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Etkinlik İsmi ÇOK YÖNLÜ BİR ŞAİR: ASAF HALET ÇELEBİ 25 dk.
Amacı Biyografi metinlerinde bilgi cümlelerinin neden daha çok kullanıldığını tespit edebilmek. Biyografik bilgiler Bireysel
içeren soru cümleleri yazabilmek. Bilgi cümlelerini yorum cümlelerine dönüştürebilmek.

Yönerge Aşağıda verilen metni okuyunuz. Soruları metni göz önünde bulundurarak cevaplayınız.
(Alıntı metnin aslına sadık kalınmıştır.)

ASAF HALET ÇELEBİ

(…)
Biyografisinde belirtilen resmî öğrenimi dışında değişik çevrelerde ve çeşitli vesilelerle zengin bir kül-
türe sahip olan Asaf Halet Çelebi kıyafeti, konuşma tarzı ve davranışlarıyla da bulunduğu muhitlerde
sevilen ve aranan bir şahsiyete sahipti. Çok iyi bildiği Arapça, Farsça ve Fransızca’nın dışında Mevlevi
Şeyhi Ahmet Remzi Dede’den (Akyürek) ve Rauf Yekta Bey’den musiki dersleri aldığı, ut çaldığı, Hint
ve Çin edebiyatına da aşina olduğu bilinmektedir. Gençliğinden beri şiirle meşgul olan Asaf Halet’in
ilk şiirlerinin çoğu aruzla yazılmış gazel ve rubai tarzındadır. Heceyle yazılmış olanları daha azdır.
Yakınlarının ifadelerine göre bu tarz şiirlerle 1928-1935 yılları arasında meşgul olmuştur. Bunlar ya-
yınlanmamış, yalnız müelliflerinin isteği üzerine Son Asır Türk Şairleri (1930) ve Türk Şairleri (1936)
kitaplarına, biyografisine eklenmek üzere birkaç örnek olarak gönderilmiştir. Aynı yıllarda Farsça ve
Fransızca şiirler kaleme aldığı da yine yakınları tarafından kendisinden naklen söylenmiştir.
(…)
Asaf Halet’in sağlığında, gerek dergilerde gerekse kitaplarında yayınlanmış şiirlerinin tamamı yeni
akım çerçevesinde düşünülebilecek serbest şiirlerdir. Bu tarzda ilk şiiri de 18 Kasım 1938 tarihli Ses
dergisinde çıkan “Cüneyd”dir. Bunu takip eden bir yıl içinde aynı dergide sekiz şiiri daha çıkar. Bir
taraftan da küçük mensur parçalar, deneme tarzı yazılar, kritikler, araştırma ve yoruma dayalı maka-
leler kaleme alır. Bu şiir ve yazıları Ağaç, Ses, Hamle, Gün, Yeditepe, Büyük Doğu, İstanbul, Yeni Adam,
Şadırvan, Türk Yurdu gibi dergilerde yayınlanmıştır.
Şiir hakkındaki düşüncelerini çeşitli yazılarında ifade eden Asaf Halet Çelebi, derli toplu olarak poe-
tikasını “Benim Gözümle Şiir Davası” genel başlığı altında İstanbul dergisinde çıkan altı önemli ma-
kalesinde açıklamıştır (Temmuz-Aralık 1954). Buna göre ses, mana ve hayâl bütünlüğünden oluşan
şiir seçkin bir sanattır ve onu anlamak ve ondan zevk almak için de seçkin bir okuyucu gerekir. Bu
bakımdan o popülizme kaçan Garipçilerden çok elit bir seviye arayan Ahmed Haşim’in şiir anlayışına
yaklaşır. Bu anlayışa bağlı olarak da Garipçilerin “kafaya hitap eden, ‘manalı’ şiiri” yerine sembolleri
kullanır. Bir çeşit saf şiir peşinde olan şair, hikâyeden ve hissî olmaktan da sıyrılmak gerektiği inan-
cındadır.
(…)
Orhan Okay

Büyük Türk Klasikleri C 14, Ötüken-Söğüt Yayıncılık, İstanbul, 2002.

331