Page 56 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

1.6.3. ÜRİNER SİSTEM RAHATSIZLIKLARI

İNSAN FİZYOLOJİSİ
Böbreğin görev yapamaz hâle gelmesiyle üriner sistem rahatsızlıkları ortaya çıkar. Böbreğin fonksiyon-
larını yitirmesi, başka rahatsızlıkları da beraberinde getirdiğinden bireyin yaşam kalitesini olumsuz etkiler.
Homeostasinin sağlanamaması hayati tehlikeye neden olur.

Böbrek Taşları

Kandaki kalsiyum oranı azaldığında paratiroit bezinden parathormon salgılanır. Parathormonun etki-
siyle kemiklerdeki kalsiyum ve fosfatı kana verilir. Bunun yanında böbrekte daha fazla kalsiyum geri emili-
mi yapılarak kandaki kalsiyum oranı artırılır. Böbrek taşı oluşumunun nedeni süzülen kandaki kalsiyumun
fazlalığı sebebiyle kalsiyum ve fosfat minerallerinin çökelerek kalsiyum fosfat tuzlarını oluşturmasıdır. İdrar
kanalındaki yüksek kalsiyum oranı, oksalat kristalleriyle birleşerek kalsiyum oksalat kristalleri oluşturmaya
başlar. Bu çökeltiler zamanla idrarla atılamayacak büyüklükte böbrek taşına dönüşerek böbrek kanallarını
tıkayabilir (Görsel 1.6.7). Böbrek taşları, idrar yollarında oluşturduğu tahribattan dolayı idrarda kan görül-
mesine neden olur. Böbrek taşlarının oluşumu daha çok alkali idrarda görülür.

Görsel 1.6.7: Böbrek taşları

Böbrek Yetmezliği, Diyaliz ve Böbrek Nakli

Böbrek yetmezliği, böbrek fonksiyonlarının neredeyse tamamının kaybedilmesidir. Böbrek yetmezliğin-
de hastalar ya çok az idrar çıkarırlar ya da hiç idrar çıkaramazlar. İdrar oluşmadığı için vücuttan atılması
gereken maddeler atılamaz. Güçsüzlük, ayak ve bacaklarda şişlik, iştahsızlık, sinirlilik, nefes darlığı, yüksek
tansiyon gibi belirtiler böbrek yetmezliğinin belirtilerindendir. Kronik böbrek yetmezliğinde nefron kaybı
artar. Nefron kaybı arttığında diyaliz ya da böbrek naklinden başka çare kalmaz.

160