Page 48 - Biyoloji 11 | 1. Ünite

1.1.6. DUYU ORGANLARININ SAĞLIKLI YAPISININ KORUNMASI

İNSAN FİZYOLOJİSİ
Duyu organlarının sağlıklı yapısını korumak, yaşam kalitesini artırmak bakımından önemlidir. Bunun
için dikkat edilmesi gereken önemli noktalar vardır.
Gözün sağlıklı yapısının korunması için her şeyden önce göz temizliğine dikkat etmek gerekir. Kirli
ellerle göze dokunmak, yoğun ışığa maruz kalmak, bilgisayar başında gözü dinlendirmeden oturmak göz
sağlığının bozulmasına neden olur. Gözü zararlı ışıktan korumak için güneş gözlüğü kullanılmalı, göz sağ-
lığını korumak için A vitamini yönünden zengin besinler tüketilmeli ve düzenli aralıklarla göz muayenesi
yaptırılmalıdır.
Sivri cisimlerle ve kulak temizleme çubuklarıyla kulağı karıştırmak kulak zarına zarar verebilir. Kulağa
su kaçırmak, yüksek sese maruz kalmak, ağız ve diş sağlığına dikkat etmemek kulağın sağlıklı yapısının bo-
zulmasına neden olabilir. Sıralanan bu olumsuz davranışlardan kaçınmak ve düzenli olarak doktor kontrolü
yaptırmak kulak sağlığını korumak için alınacak önlemlerden bazılarıdır.
Burun içindeki kılları koparmak, burnuna cisim kaçırmak, burun temizliğine dikkat etmemek burun
sağlığını olumsuz etkiler. Nezle ya da grip olunduğunda burnu temizlemek ve düzenli aralıklarla doktor
kontrolü yaptırmak burun sağlığını korumak için alınacak önlemlerdendir.
Derinin sağlıklı yapısının korunması için öncelikle güneşin zararlı ışıklarından korunmak gerekir. Cilt
temizliğine dikkat ederek, bol su tüketerek, sağlıklı ve dengeli beslenerek derinin sağlıklı yapısı korunabilir.
Ayrıca kişisel ürünleri ortak kullanmaktan kaçınmak ve stresten uzak durmak da deri sağlığını korumak
için alınacak önlemlerden bazılarıdır.

Yüksek sesle müzik dinlemek kulak sağlığı bakımından zararlıdır. Taşınabilir müzik dinleme
cihazlarının ses seviyesi 120 dB üzerine çıkabilmektedir. Kulaklıkla yüksek seviyede 1 saat kadar
müzik dinleyen bireylerde yapılan işitme testinde 5-10 dB geçici işitme kaybı gözlenmiştir. Ses
seviyesinin karşılaştırılması açısından el matkabı 98 dB, çim biçme makinası ise 107 dB seviye-
sinde gürültü oluşturmaktadır.
Ses şiddetine bağlı olarak gelişen hasar, tipik olarak iç kulakta “salyangoz” adı verilen bölüm-
OKU DEĞERLENDİR
deki işitme hücrelerinde veya sinirlerinde oluşur. Gençlerin büyük bir çoğunluğu yüksek sesle
müzik dinledikten sonra kulakta çınlama, uğultu ve işitmede azalma gibi belirtilerle karşılaş-
makta ancak bunu geçici bir durum olarak görmektedirler. Oysa bu tip belirtiler kalıcı bir hasara
işaret ediyor olabilir. Bu durumda ses şiddetini azaltmak veya müzik dinlemeye bir süre ara
vermek gerekmektedir. Kulakta uğultu, çınlama, denge kaybı, işitme kaybı gibi belirtiler ortaya
çıktığında vakit kaybetmeden hekime başvurulmalıdır.

Aşağıdaki soruları metne göre yanıtlayınız.

a) Yüksek sesle müzik dinlemek hangi rahatsızlıkları oluşturabilir?

b) Ses şiddetine bağlı olarak iç kulakta hangi bölümler etkilenmektedir?

c) Yüksek sesle uzun süre müzik dinlemek, işitme sorunu yanı sıra denge sorunu da
ortaya çıkarır. Bu durumu nasıl açıklarsınız?

ARAŞTIRIYORUM

Renk körlüğü, miyopi, hipermetropi, astigmatizm, işitme kaybı ve denge kaybı gibi rahatsız-
lıklarının tedavisiyle ilgili teknolojik gelişmeleri araştırınız. Edindiğiniz bilgileri bir sunu hâline
getirip sınıfta arkadaşlarınızla paylaşınız.

60