Page 24 - Biyoloji 9 | 2.Ünite
P. 24
Mitokondri
Mitokondri, hücrenin ihtiyaç duyduğu ATP’nin büyük bir kısmını ok-
sijen kullanarak sentezleyen organeldir. Bir hücredeki mitokondri
BİLİYOR MUSUNUZ?
sayısı, hücrenin enerji ihtiyacına göre değişebilir. Örneğin kas, ka-
Mutasyonların zamanla bi- raciğer ve sinir hücrelerinde metabolik faaliyetler çok yoğun olduğu
rikiminin yaşlanmanın ne-
denlerinden biri olduğu için mitokondri sayısı diğer hücre çeşitlerine oranla daha fazladır.
ileri sürülmektedir. Yapılan Prokaryot hücre yapısına sahip bakteri ve arkelerde, memeliler
çalışmalara göre yaşla bir- sınıfına dâhil canlıların olgun alyuvar hücrelerinde mitokondri bu-
likte mitokondrilerin akti- lunmaz.
vitesi azalarak dokuların
enerji üretim kapasitesi Mitokondriler çift katlı zarla çevrelenmiş olup iç zar, yüzeyini ge-
düşer ve buna bağlı olarak
hastalıklar ortaya çıkmaya nişletmek amacıyla içeriye doğru çok sayıda girinti yapmıştır. Tüp
başlar. şeklindeki bu girintilere krista denir. Kristaların yüzeyinde elekt-
ronların hareketini sağlayan ve ATP sentezleyen enzimler bulunur.
Mitokondrinin içini dolduran sıvıya matriks denir. Matriks içinde
sayıları 5-10 arasında değişen kendine özgü halka şeklinde DNA
molekülleri, tüm RNA çeşitleri, ribozomlar, ATP, solunum enzimleri,
solunum reaksiyonları sırasında açığa çıkan ara ürünler, su ve mi-
neraller bulunur (Görsel 2.21).
İç zar
DNA
Krista
Dış zar
ATP Matriks
sentezleyen
enzimler
Zarlar arası boşluk
Ribozom
Görsel 2.21: Mitokondrinin elektron mikroskobu görüntüsü (x30.000) ve genel yapısı
Mitokondriler kendine özgü DNA'ları sayesinde gerektiğinde
çekirdeğin kontrolünde çoğalabilir, taşıdığı ribozomlarda ihtiyaç
duyduğu proteinlerin bir kısmını sentezleyebilir. Mitokondri, tüm
insanlarda anasal olup yumurta ile yavruya aktarılır. Döllenme
sırasında spermle getirilen mitokondriler yumurtaya alınmaz,
kamçı ile birlikte atılır.
104
Hücre
